Orta Karadeniz Bölgesi’nde, Samsun İli’ne bağlı bir ilçe olan Vezirköprü, doğusunda Havza, batısında Boyabat ve Osmancık, güneyinde Gümüşhacıköy ve Merzifon, kuzeyinde Alaçam ve Bafra ilçeleri ile çevrilidir. Samsun’un güneybatısında yer alan Vezirköprü’nün toprakları akarsu vadileri ile yarılmış engebeli alanlardan oluşur. Akarsu vadi tabanlarının genişlediği kesimlerde düzlükler bulunmaktadır. İlçenin kuzey, güney ve batı kesiminde yer alan dağlar ormanlarla kaplıdır. Burada meşe, kayın, kızılçam, karaçam ve sarıçam ağaçları bulunmaktadır. Güneyden kuzeye ve doğudan batıya doğru gidildikçe bu engebeler azalır. İlçenin en yüksek noktası güneybatısındaki Kunduz Dağı’nın 1.791 m.ye ulaşan doruğudur.
İlçe topraklarını Akçay ve Ustalas çayları sular ve bunlar Kızılırmak’a dökülür. Kızılırmak’ın üzerindeki Altınkaya Barajının sularını toplayan yapay gölün bir bölümü ilçe sınırları içerisindedir. Samsun’a 111 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.713 km2 olup, toplam nüfusu 105.704’tür.
Vezirköprü Sulama Barajıİlçe etkin bir deprem kuşağı üzerinde bulunmakta olup, tarih boyunca birçok depreme sahne olmuştur.
İlçe Karadeniz iklimi ile Karasal ikliminin etkisi altındadır. Kışları soğuk, yazları sıcak ve kuru, baharları yağışlı geçer.
İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca ürünler, buğday, ayçiçeği, şeker pancarı, arpa, mısır, tütün ve elmadır. Az miktarda kendir ile sebze yetiştirilir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan yetiştirilir. Ayrıca heybecilik, semaver yapımı, ip ve urgan yapımı da ilçe ekonomisinde önem taşımaktadır. Orman varlığı yönünden oldukça zengin olan ilçede Orman Ürünleri Sanayii Kurumuna bağlı Vezirköprü Orman Ürünleri Sanayi Müessesesi bulunmaktadır. Ayrıca ilçe topraklarında mermer yatakları vardır.
Vezirköprü’nün tarih öncesi çağlarına ait bilgiler yeterli olmamakla beraber, MÖ.2000-700 arasında Hititlerin burada yerleştikleri bilinmektedir. Bundan sonraki tarihi kısmen karanlık olup, MS.7’de Roma’ya bağlanmış ve XI.yüzyılın başlarında da Bizans’ın Armeniakon Themasının sınırları içerisinde kalmıştır.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra yöreye Türkmen boyları yerleşmiştir. Danişmendliler, Bizanslılar ve Anadolu Selçukluları arasında birkaç kez el değiştiren Samsun ve yöresi, XIII.yüzyıl başlarında kurulan Trabzon Rum İmparatorluğunca yönetilmiştir. Pontuslularla Anadolu Selçukluları arasında çekişmeye neden olan yöre, XIII.yüzyıl ortalarında Moğolların saldırılarına uğramıştır. Bir süre Pervaneoğullarının, XIV.yüzyıl ortalarında Eretna Beyliğinin, daha sonra da Kadı Burhanettin Devleti’nin egemenliği altında kalmıştır. 1398’de Samsun ve yöresi Osmanlıların eline geçmiştir. Ankara Savaşı’ndan (1402) sonra Timur yönetimi sırasında Taveddinoğulları, Kubadoğulları ve Candaroğulları arasında paylaşılmıştır. Bu arada Canik Beyliği kurulmuş ve bir süre yöreye hakim olmuşlardır. Çelebi Sultan Mehmet tarafından 1419’da kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Vezirköprü’den Şınder olarak söz etmektedir. Şın sözcüğü Ortaçağda köprü anlamına gelmektedir. Köprülü Mehmet Paşa zamanında da ilçeye Vezirköprüsü adı verilmiştir.
XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Köprülüler ailesinden gelen sadrazamlar döneminde şehir gelişmiş ve yeni yapılarla bezenmiştir. Celali isyanları sırasında kent zarar görmüştür. İsyanlardan korunmak amacı ile Taşkale ve Toprakkale isimlerinde iki kale yapılmıştır.Celali isyanlarından sonra Köprülü Mehmet Paşa bu kaleleri yeniden yaptırmıştır.
Vezirköprü, Sivas Beylerbeyliğine bağlı Amasya Mutasarrıflığı tarafından yönetiliyordu. Osmanlı döneminde kaza konumundaki ilçe Cumhuriyetin ilanından sonra da bu konumunu sürdürmüştür. 1925 yılına kadar Amasya’ya bağlı iken 1925’te Samsun iline bağlanmıştır.
İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Taceddin Paşa (Kurşunlu) Camisi, Taşkale (Kale) Camisi, Abdülgani (Namazgâh) Camisi, Yörgüç Paşa (Orta Cami) Camisi, Taşkale Hamamı, Çifte Hamam, Şifa Hamamı, Kale Hamamı, Yusuf Ağa Hamamı, Tacettin Paşa Hamamı, Fazıl Ahmet Paşa (Taş Medrese) Medresesi, Abdülkerim Ağa Medresesi, Süleyman Ağa Medresesi, Fazıl Ahmet Paşa Bedesteni ve Arastası, Saat Kulesi, Ganioğlu Çeşmesi, Kurşunlu (Tacettin Paşa) Cami Çeşmesi, Namazgâh Çeşmesi, Taşhan, Mustafa Efendi Hanı, Kurt Köprüsü, Atatürk Anıtı, Köprülü Mehmet Paşa Anıtı ve Sivil Mimari Örneklerinden evler bulunmaktadır.
İskilip (Vezirköprü)
Esenköy Kaya MezarıKentin tarih öncesi çağlarına ait bilgiler yeterli olmamakla beraber, MÖ.2000-700 arasında Hititlerin burada yerleştikleri bilinmektedir. Bundan sonraki tarihi kısmen karanlık olup, MS.7’de Roma’ya bağlanmış ve XI.yüzyılın başlarında da Bizans’ın Armeniakon Themasının sınırları içerisinde kalmıştır.
Bu yüzyılın başında burada bulunan yazıtlardan İskilip’in bugünkü Vezirköprü olduğu anlaşılmaktadır. Kent, eski akropolis tepesinin doğu yanında, kuzeyden kayalıklı alçak yamaçlarla çevrili bir vadi boyunca, akropolis dibinden doğuya doğru yayılmaktadır. Akropolis tepesi doruğunda bugün yalnız geç Ortaçağ kalesinden bazı kalıntılar bulunmaktadır. Bunlardan güneydeki bölüm yakın zamanda restore edilmiştir.
Tepenin doğu eteğinde iki tane sütunlu, Paphlagonia türü kaya mezarı bulunmaktadır. Bunlardan birinde, dikdörtgen ön yüz üzerine üçgen alınlık, o üçgen alınlığın içine de kabartmalar işlenmiştir. Bu kabartmalar Roma dönemini işaret etmekle birlikte, mezarın kendisi birçok Pahlagonia kaya mezarı gibi, İÖ.6.yüzyıl yapıtıdır. Roma döneminde yeniden kullanılmış ve o sırada alınlık içerisine işlemelerin yapıldığı olasılık dahilindedir.
Taşhan
Samsun ili Vezirköprü ilçesi, Orta Cami Mahallesi, 100.Yıl Caddesi üzerinde bulunan bu hanın kitabesi günümüze gelemediğinden, yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan XIX.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
Han, kesme taş ve tuğladan kare planlı olarak yapılmıştır. Üzeri ahşap bir çatı ile örtülü olan han iki katlıdır. Üç giriş kapısı bulunmaktadır. Hanın avlusunu çevreleyen revaklar altta ve yukarda kalın payeler üzerine oturtulmuştur. Bu payeler yuvarlak kemerlerle birbilerine bağlanmıştır.
Avlunun zemini taş döşenmiş olup, bunlar orijinalliğini korumaktadır.
Günümüzde bu hanın odaları depo olarak kullanılmaktadır. Avlusunda da haftanın belirli günlerinde canlı hayvan pazarı kurulmaktadır.
Fazıl Ahmet Paşa Bedesten ve Arastası
Samsun Vezirköprü ilçe merkezinde bulunan bedesten ve arasta Fazıl Ahmet Paşa döneminde yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi tam olarak kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber 1660 yılında Köprülü Mehmet Paşa’nın eşi Ayşe Hatun’un babası Yusuf Ağa tarafından yaptırıldığı konusunda kaynaklarda bazı bilgilere rastlanmıştır. XVII. Yüzyıl eseridir.
Bedestenin çevresinde arasta eklenerek yapı daha da geliştirilmiştir. Kesme taştan yapılmış olup, kare planlıdır. Bedestene dört cephesindeki yuvarlak kemerli kapılardan girilmektedir. Üzeri pandantifli dört ayrı kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbeler duvarla üzerine tuğla kemerlerle oturtulmuştur. Bedestenin ortasındaki ana kubbe ile diğer kubbeler arasına bir de dua kubbesi yerleştirilmiştir. İç mekâna dükkânlar sıralanmıştır.
Vezirköprü Saat Kulesi
Samsun Vezirköprü ilçe merkezindeki Saat Kulesi’ni Sultan II.Abdülhamit döneminde, Sivas Valisi Reşit Akif Paşa’nın Sivas Valiliği sırasında Kaymakam Ahmet Reşit Efendi 1904-1906 yıllarında eski bir kuleyi yenilenip, genişleterek yaptırmıştır. Buradaki kulenin Köprülüler zamanında yapıldığı söylenirse de bunu kanıtlayacak bir belgeye de rastlanmamıştır.
Saat Kulesi sekizgen bir kaide üzerinde yuvarlak gövdeli ve şerefeli bir minare görünümündedir. Kulenin kaidesi çokgen bir gövdeli olup, üzerindeki şerefenin dört yüzüne yuvarlak saat kadranları yerleştirilmiştir. Saat kadranlarının bulunduğu petek kısmı sekizgen planlı olup, her cepheye birer pencere açılmıştır. Üzeri de küçük basık bir kubbe ile örtülmüştür.
Kulenin giriş kapısı üzerine 1324 (1906) tarihli bir kitabe yerleştirilmiştir.
Kitabe:
İş bu sa’at kulesi ve....şevketlu
Abdülhamid Han Sani Efendimiz hazretlerinin zamanında inşa edildi
Ve azım....devletlu
Reşit Akif Paşa Hazretlerininin Sivas Vilayeti Valiliğinde
Kaymakam-ı kaza Ahmet Reşit Efendinin
Himem perurusiyle tavsı’an vücuda getirilmiştir
Fi sene 21 Eylül Sene 1322 (1904)
Fi16 Şa’man-el muazzam sene 1324 (1906).
Kurt Köprüsü
Samsun Vezirköprü ilçesinde, Kayabaşı Köyü’nde İstavroz Çayı üzerinde bulunan Kurt Köprüsü’nün kitabesi günümüze gelemediğinden banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XII-XIII. yüzyıllarda Selçuklu döneminde yapıldığı ileri sürülmüşse de köprü üzerindeki Grekçe yazı ve işaretler Bizanslılar tarafından yaptırmış olabileceğin ortaya koymaktadır. Büyük olasılıkla Bizans döneminde yapılan köprüyü Selçuklular onarmıştır.
Köprünün iki yakasında da düzenli yolla bulunmamaktadır. Günümüzde de kullanılan köprü kesme taştan 40.00 m. uzunluğunda, 15.00 m yüksekliğindedir. Yuvarlak dört kemerli köprünün ayakları içerisinde üç küçük oda bulunmaktadır.
Vezirköprü Atatürk Anıtı
Samsun ili Vezirköprü ilçesinde bulunan Atatürk Anıtı Y.Müh.İsmail Sevcan’ın projesini yaptığı kaide üzerine Heykeltıraş Rahmi Ertemiz tarafından yapılmıştır.
Anıtın temeli 1981 yılında Kaymakam Haydar Keskin tarafından atılmış ve Haziren 1981’de de törenle açılmıştır.
Atatürk Anıtı 2.60 m. Yüksekliğinde olup, pirinç dökümü İstanbul’da Mehmet Koç tarafından yapılmıştır. Anıtta Atatürk asker kişiliğini yansıtacak biçimde tasvir edilmiştir.
Köprülü Mehmet Paşa Anıtı
Samsun Vezirköprü ilçesi, Belediye Parkı içerisinde, Vezirköprü’ye büyük hizmetleri olan Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa’nın anıtı bulunmaktadır. Anıt, 1958 yılında dikilmiştir.
Dikdörtgen mermer bir kaide üzerine, Köprülü Mehmet Paşa’nın büstü yerleştirilmiştir.
Kurşunlu (Taceddin Paşa) Cami Ceşmesi
Samsun ili Vezirköprü ilçesi Çanaklı Mahallesi, Tacettin Sokağı’nda Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camisi’nin avlu duvarına bitişik olarak yapılan bu çeşme XIX.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilmektedir.
Çeşme yuvarlak kemerli ayna taşı ve yalak taşından meydana gelmiştir.
Namazgâh Çeşmesi
Samsun Vezirköprü ilçesi, Taşkale Mahallesi Havza Caddesi üzerinde, Namazgâh Camisi’nin bitişiğinde bulunan bu çeşme, cami ile birlikte Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Çeşme XVII.yüzyıla aittir.
Çeşmenin sivri kemerli mermer ayna taş ve önünde de yalak taşı bulunmaktadır.
Ganioğlu Çeşmesi
Samsun ili Vezirköprü ilçesi, Mehmet Paşa Mahallesi, Hacıköy Caddesi üzerinde bulunan çeşmenin kitabesi günümüze gelememiştir. Yapı üslubundan XIX.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen çeşme Ganioğlu bir kişi tarafından yaptırılmıştır.
Fazıl Ahmet Paşa Medresesi (Taş Medrese)
Samsun Vezirköprü ilçesi, Yenimahalle’de bulunan medreseyi Fazıl Ahmet Paşa 1661–1662 yıllarında yaptırmıştır.
Medrese 1964 yılına kadar çeşitli amaçlarla kullanılmış, yapılan tadilatlarla özgünlüğünü kısmen yitirmiş ve sonra da Halk Kütüphanesi olmuştur. Kütüphane yörenin en zengin eserlerini bir araya getirmiştir. İçerisinde 378 Arapça ve Farsça el yazması, 509 çeşitli el yazmaları bulunuyordu. Günümüzde kütüphanede 13649 Türkçe kitap bulunmaktadır.
Medrese yöreye özgü Karacaviran taşından yapılmıştır. Dikdörtgen medresenin giriş ekseninde, dışarıya çıkıntı yapan dershane bölümü bulunmaktadır. Medrese iki sıra halinde altta iki, üstte de birer pencere ile aydınlatılmıştır. Avluyu çevreleyen medrese hücre ve revakları küçük kubbelerle örtülmüştür. Kare planlı medrese odalarının içerisine ocak ve dolaplar yerleştirilmiştir.
Dershane kare planlı olup, üzeri kasnaklı merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Dershanenin girişi dört sütunla üç bölüme ayrılmıştır. Bu sütunlar birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlanmıştır. Bunlardan ortadaki ana giriş diğer iki kemerden daha küçük ölçüde yapılmıştır. Aynı şekilde üzerlerini örten üç kubbeden ortadaki daha küçük ve daha basıktır.
İlk yapılışında üzeri kurşun kaplı olan üst örtü, Osmanlı- Rus Savaşı sırasında üzerideki kurşunları alınmış ve kiremit kaplanmıştır. Medrese 1943 depreminde büyük hasar görmüşse de sonradan onarılmıştır.
Taceddin Paşa (Kurşunlu) Camisi
Samsun Vezirköprü ilçesi, Çanaklı Mahallesi’nde bulunan bu camiyi Taceddin Paşa 1494 yılında yaptırmıştır. Cami 1943 depreminde yıkılmıştır.
Osmanlı Erken Dönem Mimarisinde kullanılan yan mekânlı veya Tabhaneli, Ters T planlı olarak yapılan cami, kesme taştan yapılmıştır. Art arda yerleştirilmiş iki kare mekân ve yan kanatlardan meydana gelen caminin bölümleri kasnaklı kubbelerle örtülmüştür. Önüne de beş bölümlü, üzeri kubbeli altı sütunun yuvarlak kemerlerle bağlandığı bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Ancak 1945 depreminde yan mekânlar dışındaki bölümleri yıkılmış üzeri de çatı ile örtülmüştür.
Vakıflar Genel Müdürlüğü 1989 yılında caminin restorasyonuna başlamış ve 1998 yılında da ibadete açılmıştır. Son onarım sırasında caminin üzerini örten çatı kaldırılmış ve buraya yüksek kasnaklı aynı eksende iki kubbe yapılmıştır.
Taşkale (Kale Camisi) Camisi
Samsun Vezirköprü ilçesi, Mehmet Paşa Mahallesi’nde bulunan bu camiyi yanındaki hamam ile birlikte Köprülü Mehmet Paşa’nın eşi Ayşe Sultan 1659 yılında yaptırmıştır.
Günümüze özgünlüğünü koruyarak gelen cami, kesme taştan kare planlıdır, İbadet mekânının üzerini sekizgen yüksek kasnaklı basık bir kubbe örtmektedir. Caminin önünde birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlanmış dört sütunun taşıdığı üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Kemerlerin üzerindeki duvarlar iki renkli taşların alternatifli olarak sıralanmasıyla gösterişli bir konuma getirilmiştir. Son cemaat yeri 1945 yılından sonra camekânla kapatılmıştır. Giriş kapısının sağında minareye açılan bir kapı, solunda da kadınlar mahfiline çıkan bir dehliz bulunmaktadır.
İbadet mekânındaki mihrap yedi köşeli olup mukarnas dolguludur. Günümüzde yağlı boya ile boyanmış mihrabın altındaki izlerden orijinal mihrabın bezemeli olduğu anlaşılmaktadır. Geç dönem işçiliği göstermesine rağmen mihrap ağaç işçiliğinin güzel örneklerinden olup yan yüzeyler bitkisel ve geometrik bezemelerle kaplanmıştır. Kıvrık dallar, çiçekler, baklava motifleri sık sık kullanılmıştır. Son cemaat yerinden çıkılar minare dikdörtgen taş kaide üzerine yuvarlık gövdeli ve tek şerefelidir. Günümüze gelen minare 1945 depreminden sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden yapılmıştır.
Abdülgani (Namazgâh) Camisi
Samsun ili Vezirköprü ilçesi, Taşkale Mahallesi, Gençlik Caddesi üzerinde bulunan bu camiyi, Köprülü Mehmet Paşa XVII.yüzyılda yaptırmıştır. Cami 1906 depreminde bütünüyle yıkılmış, yalnızca mihrap ve minberi günümüze gelebilmiştir.
Yıkılan caminin yerine halk tarafından 1915 yılında ahşap bir cami yapılmıştır. Daha sonra 1997 yılında Vezirköprü Belediyesi’nin yardımları ile bugünkü cami yapılmıştır.
Yörgüç Paşa (Orta Cami) Camisi
Samsun ili Vezirköprü ilçesinde, Orta Cami Mahallesi’nde bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelememiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü’ndeki 1431 tarihli vakfiyesinden Yörgüç Paşa tarafından yaptırıldığı öğrenilmiştir.
Bu cami 1943 depreminde yıkıldığından orijinal hali hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Yıkılan caminin yerine 1944 yılında moloz taş duvarlı, ahşap çatılı, dikdörtgen planlı bugünkü cami yapılmıştır. Yeni yapılan caminin mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır.
Taşkale Hamamı
Samsun Vezirköprü ilçesinde, Taşkale Mahallesi’nde Taşkale Camisi’nin yanında bulunan hamam, cami ile birlikte Köprülü Mehmet Paşa’nın eşi Ayşe Sultan tarafından 1659 yılında yaptırılmıştır.
Hamam Klasik Osmanlı plan düzeninde, moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamamın soyunmalık kısmını örten, ilginç görünümlü bir kubbesi vardır. Kesme taş ve tuğladan yapılmış bir kasnak üzerine oturtulmuş kubbesinin üzerinde ters olarak dizilmiş bir örtü bulunmaktadır.
Soyunmalık kısmına sivri kemerli bir kapı ile girilmektedir. Soyunmalığın ortasına sekizgen planlı bir şadırvan yerleştirilmiştir. Ilıklık tonoz örtülü olup buradan kare planlı sıcaklığa geçilmektedir. Sıcaklık pandantiflidir ve kasnaklı bir kubbe ile üzeri örtülmüştür. Bu bölümün çevresine haç biçiminde eyvanlar yerleştirilmiştir. Burada, halvet odalarına da yer verilmiştir.
Çifte Hamam
Samsun Vezirköprü ilçesinde Kaneoğlu Mahallesi’nde, bedestene bitişik olan hamamın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber bu hamamın da Köprülü Mehmet Paşa’nın eşi Ayşe Sultan tarafından yaptırıldığı kaynaklarda belirtilmiştir. Büyük olasılıkla da Taşkale Camisi ve Taşkale Hamamı ile birlikte XVI. yüzyıl ortalarında yapıldığı sanılmaktadır.
Klasik Osmanlı hamam mimarisinde çifte hamam plan düzeninde yapılan bu hamam, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Hamamın kadınlar ve erkekler bölümleri birbirlerinin eşidir. Kadınlar kısmının önüne içerisi görülmesin diye bir duvar örülmüştür.
Yuvarlak kemerli bir kapıdan girilen soyunmalık dikdörtgen planlıdır ve ortasına sekizgen bir havuz yapılmıştır. Bu bölüm oldukça geniş bir kemerle iki kare bölüme ayrılmıştır. Bu bölümün üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Soyunmalık ve sıcaklık arasındaki ılıklık küçük ölçüdedir ve üzeri tonoz örtülüdür. Sıcaklık kare planlı olup, kenarlarındaki eyvanlarla haç planına dönüştürülmüştür. Bu bölümün de ortasında sekizgen planlı bir göbek taşı bulunmaktadır. Sıcaklığın etrafındaki eyvanların aralarında ikişer kurnalı bölümlere yer verilmiştir.
Hamam günümüzde iyi bir durumda olup, halen kullanılmaktadır.
Şifa Hamamı
Samsun Vezirköprü ilçesinde, Mehmet Paşa Mahallesi’nde bulunan Şifa Hamamı, Köprülü Mehmet Paşa’nın kızı tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından kesin yapım tarihi bilinmemektedir. Köprülü Mehmet Paşa’nın yaşadığı dönem ve hamamın yapı üslubu XVII. yüzyılda yapıldığını göstermektedir.
Hamam değişik dönemlerde yapılan onarımlarla özelliğini kısmen yitirmiştir. Moloz taştan yapılmış olan hamam dikdörtgen planlıdır. Soğukluk kısmının önüne sonraki yıllarda ahşap bir bölüm onarımlar sırasında eklenmiştir. Soğuklu kare planlı olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. Ilıklık küçük ölçüde olup tonoz örtülüdür. Buradaki küçük mekânlar helâ ve özel bir odadır. Sıcaklık kare planlı ve kubbelidir. Sıcaklığın doğu yönüne beşik tonozlu küçük bir mekân, batısına da bir diğer halvet hücresi eklenmiştir.
Hamam günümüze iyi bir durumda gelmiştir.
Kale Hamamı
Samsun Vezirköprü ilçesinde, Mehmet Paşa Mahallesi’nde, Kale Camisi’ne bitişik olan bu hamam Sokullu Mehmet Paşa’nın eşi Ayşe Sultan tarafından 1659 yılında yaptırılmıştır.
Hamam Klasik Osmanlı mimarisi üslubunda moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Yuvarlak kemerli bir kapıdan girilen soğukluk kare planlı olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. Sıcaklık ile soğukluk arasında beşik tonoz örtülü küçük bir ılıklık bulunmaktadır. Sıcaklık kare planlı olup, köşelerine halvet hücreleri yerleştirilmiştir. Üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür.
Hamam günümüzde kullanılmaktadır.
Altınkaya Baraj Gölü
Kızılırmak üzerinde bulunan Altınkaya Barajından yılda 1.217.000.000 Kw. Saat elektrik üretilmektedir. Vezirköprü'nün 12 tane köyü baraj suları altında kalmıştır.
Altınkaya Barajı'nda toplanan sudan Vezirköprü ve köylerinin tarım arazisi sulanamamaktadır. Ancak baraj gölü çevresindeki köylerinin bazılarında balıkçılık yapılmaktadır.