Colinmccay
Yönetici
- 27 Haz 2009
- 6,995
- 11,997
Kadirli Tarihçesi
Kadirli İlçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder.
Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’ deki Neolitik çağa ( cilalıtaş devri M.Ö 7000- 6000 ), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına ( M.Ö. 4000-3000 ) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir.
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatna Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Büyük Selçuklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adanaovası Hükümdarı Asativatas M.Ö. 800 yıllarında ilçeye bağlı Karatepe-Aslantaş’ ta bir uç kale kurmuştur.
Romalılar döneminde FLAVİOPOLİS adı ile görkemli bir kent olan Kadirli’ de bu dönemi belgeleyen eserler bulunmaktadır. Bunlar İmparator Hadrianus’ un (M.S. 117-1389 ) anıtsal tunç heykeli, bugün şehrin altında kalmış bulunan 6-7 dönümlük alana yerleşik Roma Hamamı, M.S. 5. Yüzyıla ait bir Roma Bazilikası olan Ala cami ve yakın çevredeki bir çok diğer eser ve anıtlardır.
Bölgeye 7. Yüzyılda ilk Müslüman orduları, Abbasiler ve Selçuklular dönemlerinde de Türkler girmişlerdir. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Selim Kadirliyi Osmanlı topraklarına katmıştır. Osmanlı döneminde Maraş Beylerbeyliğine bağlı bir sancak ( Kars-ı Maraş, Kars-ı Zül Kadriyye ) olan Kadirli 1865 yılına kadar Mütesellilikle idare edilmiş, 1865 yılında ilçe haline getirilmiş ve 1872 yılında merkezde belediye kurulmuştur. Şehre Osmanlı döneminde “ Kars-ak-eli” , Pazaryeri” ve “Kars Pazarı” gibi değişik adlar verilmiş, İlçe 1928 yılında KADİRLİ adını almıştır.
Kadirli 1. Dünya Savaşı sonunda 14 Mart 1919 da Ermeni ve Fransızlar tarafından işgal edilmiş; 7 Mart 1920 de ise düşman işgalinden kurtarılmıştır
İlçe 1 belediye ve 60 köyden meydana gelmiştir. Merkez, ilçenin orta kısmında yer alırken, Sumbas İlçesinin kurulmasıyla ilçenin batı kısmında kalmıştır. Köylerin çoğunluğu merkezin güneyindeki ovalık kesimde, daha az bir kısmı ise kuzeyindeki dağlık kesimde yerleşmiştir.
İlçe merkezini oluşturan belediye 1067 hektar alan üzerindeki 20 mahalleden meydana gelmiştir.
İlçeye bağlı ovalık köylerde yerleşim toplu, dağlık kesimlerde ise son derece dağınıktır. İlçeye bağlı 60 köy, merkezleri dahil 174 üniteden meydana gelmektedir. Resmen mahalle olmuş yerleşimlerin yanında, fiilen oluşmuş mahallelerle bu sayı daha da artmaktadır. Bu dağınıklık önemli yönetsel güçlükler meydana getirdiği gibi, kamu hizmetlerinde de büyük israfa ve verimsizliğe yol açmaktadır.
İlçenin Sosyal Yapısı
Kadirli İlçesi Sosyal ve kültürel olarak gelişmiş bir ilçedir.Şehir her yönüyle yenilikleri takip etmekte gelişmeye açık bir şehirdir.
İlçede sosyal yapıyı belirleyen temel unsur tarıma dayalı ekonomi ve kan bağına dayalı geleneksel toplum anlayışıdır. Son zamanlarda ilçe bir yandan göç verirken diğer yandan göç almaktadır. Bu gelişme de sosyal yapıya önemli etki yapmaktadır.
İlçede evler oldukça sade ve basit yapılar olmasına rağmen son yıllarda yapılaşmada önemli gelişmeler yaşanmış, kooperatifcilik ve çok katlı evlerin ve apartmanların sayısı hızla çoğalmaktadır. Evlerde genellikle çatı bulunmamaktadır. Şehir merkezinde de evler genel olarak briketten yapılmış, alt katı depo ya da işyeri, üst katı konut olan binalardır.
Düğünler, cenaze törenleri, mevlit toplantıları, yaylaya çıkma geleneği en yaygın sosyal hareketlilikler olmakla birlikte koyu sohbetlerin yapıldığı çay ocakları ve kahvehanelerin yanında son yıllarda cafe ve internetcafelerin sayısı da oldukça fazladır.
İlçede Belediye Sülemiş Turistik Tesisleri ve Kızyusuflu Su Sporları Merkezi çok yıldızlı otel konforunda olup, her türlü sportif aktiviteye ve toplantı yapmaya elverişlidir. Şehir merkezindeki Sülemiş ve Muallimbağı ormanları içerisinde yapılan yürüyüş parkurları her kesimden vatandaşların ilgi odağı olmaya devam etmektedir.
Köylerde yaşayanların ilçe merkezine ve ilçe dışına seyahatleri sınırlıdır. Buralarda kapalı ekonomi, geleneksel köy tipi yaşantı egemendir. Dağ köyleri daha fakir olmasına rağmen son yıllarda sulu arazilerde yoğun tarım yapılmakta olan ova köyleri ise daha zengindir.Ancak tüm köylerde telefon ve ulaşım rahatlığının yanında hemen tüm evlerde televizyon ve uydu yayıncılığına ulaşım mevcuttur.
İş ve çalışma hayatı başta tarımsal faaliyetlere, daha sonra memurluk, esnaflık ve tüccarlığa dayalıdır. Sanayii gelişmekte olan ilçede fazla sayıda devlet memuru mevcut olup bunların çok büyük bir bölümü yerlidir.
Ekonomi
Kadirli’de ekonomik hayatın tarihi gelişimi toplum tarihinin eksikliğine ve zenginliğine paralellik göstermektedir.Kadirli,Adana ovası ile kuzeydeki dağlık bölge arasında bir kale,bir kervanyolu durağı, geniş arazilere sahip bir tarım yerleşimi ve sıcak iklimin avantajlarını tarih boyunca kullanmış bir yerdir.Geç Hitit dönemi Adanava hükümdarı Asativatas söylevinde yörede “Refah,Tokluk ve rahatlık” olduğunu, ”Pahara depolarının dolu olduğunu”,kendisinin” ata at , kalkana kalkan kattığını” ve “halkın öküze , sürüye, içkiye ve bolluğa sahip olduğunu” ifade etmektedir.Yörede bu zenginliğin Roma – Bizans , Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de sürdüğü bilinmektedir.
Cumhuriyetin ilk yıllarında çoğunluğu bataklık olan ova arazilerinin kurutulması ile ve Çukurova’nın sulama imkanına kavuşturulması ile yörenin tarımsal zenginliği daha da artmıştır.
Bugün ilçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime , tarım işçiliğine ve sınırlı ticari faaliyetlere dayalıdır.Turizm potansiyeli bulunmakla birlikte hareketlilik zayıftır.Sanayi ise gelişmemiştir.Memurluk ve emeklilik gelirleri ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.
İlçenin Ziraat durumu çizelge (4) de gösterilmiştir. 190.000 dekar sulu, 264.384 dekar susuz tarım alanı ve 465.766 dekar orman alanı mevcuttur.Yöre topraklarında bir yıl içinde 3 ayrı ürün yetiştirilebilmektedir.
En fazla yetiştirilen ürünler buğday, mısır,yerfıstığı, turp ve karpuzdur.Kış aylarında turp üretiminin geliştirilmesi ile emeğe dayalı tarımsal faaliyetler tüm yıla yayılmıştır.
İlçedeki hayvancılık daha çok kültür ırkı büyükbaş hayvancılığa dayalıdır.Küçükbaş hayvancılık ve arıcılık yaygın değildir. Kümes hayvanları evlerde yetiştirilmektedir.
Kadirlide ticaret,tarımsal ürünlerin dışa pazarlanması ve yöre halkının tüketim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik iç ticaretten oluşmaktadır. Vergi Dairesi kayıtlarına göre ilçede 1620 Gerçek usulde, 2743 Basit usulde, 106 Kurumlar vergisine tabi ve 1040 diğer işletmeler olmak üzere toplam 5509 Vergi mükellefi bulunmaktadır.
2003 yılında tahakkuk eden vergi 15.868.417.800 (On Beş Tirilyon Sekiz Yüz Altmış Sekiz Milyar Dört Yüz OnYedi Milyon Sekiz Yüz Bin) TL,Tahsil edilen vergi ise 11.923.920.400.00 (On Bir Tirilyon Dokuz Yüz Yirmi Üç Milyar Dokuz Yüz Yirmi Milyon Dört Yüz Bin) TL’dir .2004 yılı 30 Eylül tarihi itibarıyla 15.944.039.450.-(On beş trilyon dokuz yüz kırk dört milyon otuz dokuz bin dört yüz elli)TL vergi tahakkukuna karşılık 10.327.348.700(On Trilyon Üçyüz yirmiyedi milyar üç yüz kırk sekiz milyon yediyüzbin)TL tahsilat yapılmıştır. Tahsilatın tahakkuku karşılama oranı %65 olarak gerçekleşmiştir.
Sanayi faaliyetleri İlçenin büyüklüğüne ve potansiyeline göre gelişmemiştir. İlçede Ticaret Odasına kayıtlı 11 Kollektif, 103 ltd. 11 ltd.şubesi, 8 Anonim olmak üzere toplam 133 şirket, 755 şahıs işletmesi ve 1 diğer işletme (Belediye su –otobüs işletmesi ) bulunmaktadır. Esnaf ve Sanatkarlar Odasına kayıtlı küçük işletme sayısı ise 2624 dır. Belli başlı sanayi kuruluşları Çırçır ve Prese Fabrikaları, un fabrikaları ve mısır kurutma tesisleridir. Orta ölçekli sanayiinin geliştirilebilmesi için Organize Sanayi Bölgesi kuruluş çalışmaları sürdürülmektedir. Şehir içinde dağınık durumda bulunan küçük sanayiinin de şehir dışında toplanması gerekmektedir.
İlçede toplam 73 kooperatif, 5 banka şubesi, 3 Sulama Birliği ve 1 İçmesuyu Birliği faaliyet yürütmektedir. Düzenli fuar, sergi, panayır yapılmamaktadır. 2003 yılı Ocak ayında 4. kez “Turp Festivali” adıyla bir organizasyon gerçekleştirilmiştir. Şehir merkezinde haftada 2 kez pazar kurulmaktadır.
Kadirlide tarihi eserlerin ve doğal güzelliklerin bulunması nedeniyle önemli bir turizm potansiyelinden söz edilebilir. Merkezde Alacami, Karatepe’de Aslantaş Açıkhava Müzesi, bölgede muhtelif kale kalıntıları, yine Karatepe’de Milli Park ve Aslantaş barajı, baraj kenarında Kızyusuflu köyünde kurulmakta olan Su Sporları Merkezi turizm bakımından birbirini tamamlayan ilgi noktalarıdır.
Şehir merkezindeki Sülemiş Çamlığı ve bu Çamlıkta bulunan Belediyeye ait otel ve Sosyal tesisler de turizm bakımından önemli bir imkan sayılabilir. İlçenin bu turizm potansiyeline rağmen turistik hareketlilik zayıftır. Turistik anlayışın oturtulması ve sahip olunan değerlerin kullanımının önündeki; ulaşımın yetersizliği, turizm danışma biriminin ve müze teşkilatının olmaması, mevcut otelde hizmetin dünya standardına ulaştırılamaması tanıtımın yetersizliği gibi engellerin kaldırılması ile turizm İlçe ekonomisinde önemli bir yer almaya adaydır.
İlçede açık ve gizli işsizlik büyük boyuttadır. Amelelik ve gündelik işçilik çok yaygın, günlük ücret ise çok düşüktür.
Mevcut durumun iyileştirilebilmesi için Organize Sanayi Bölgesinin kurulması yoluyla tarıma dayalı sanayileşmenin gerçekleştirilmesi, çok düşük fiyatla hatta çoğu zaman zararına satılan tarımsal ürünlerin işlenmiş olarak ve yüksek fiyatla satışının sağlanması gereklidir. Bu yolla işsizliğin önüne geçilmesi de mümkün olabilecektir.
Nüfus Bilgileri
2000 yılı genel sayımı sonuçlarına göre İlçe merkezinin nüfusu 65.081, köyler nüfusu 36.648 ve İlçe toplam nüfusu 101.729 dur.
1997’ de yapılan genel sayım ile 2000 yılı genel sayımı arasında merkez nüfusu % 1.01 artmış, köyler nüfusu % -1.19 artmış ve toplam nüfusta % 0.20 lik artış meydana gelmiştir.
Nüfus değişikliğinin temel nedeni köyden kente göçtür.
İlçe merkezinde 19837 hane, köylerde 9528 hane ve ilçede toplam 29365 hane bulunmaktadır. Buna göre bir haneye düşen ortalama nüfus 3,46 dır.
İlçe nüfusunun mesleklere göre dağılımını gösterir kesin rakamlar bulunmamakla birlikte, nüfusun yaklaşık % 40’ ı tarımsal faaliyetlerle uğraşır, % 25’ i öğrenci, % 10’ u işçi, memur, emekli, % 10’ u ticaret ve sanayi erbabı , geriye kalan kısmı çocuk, ev kadını, yaşlı ve işsizlerden oluşmuştur.
Okuma yazma çağındaki nüfusun % 95’ e yakın kısmı okur yazardır.
Halkın tümü Müslüman'dır ve Türkçe konuşur. Etnik yapıda farklılıklar yoktur.
Eğitim
Eğitimin tarihsel gelişimi incelendiğinde Kadirlide en eski eğitim kurumlarının medreseler olduğu görülmektedir. 1525, 1544 ve 1563 tarihli Kars-Zülkadriye Sancak Defterlerinde bu hususa ilişkin bilgiler yer almaktadır.
1865 Islahatından önce “Gafarzade Mustafa Hoca” ve Tayyipzade İsmail Hoca” ve “Çubukçuzade Mustafa Hoca” Medreseleri gibi eğitim kurumlarının faaliyet gösterdiği görülmektedir. 1865 ıslahatından sonra İlçe merkezinde 8 mahalle mektebi (Mekteb-i Sıbyan) açılmıştır. Bu mektepleri bitirenler 1868’ de açılan Ala Cami Medresesine devam etmişlerdir. 1890 yılında yapımı tamamlanan Hamidiye Camiinde Hamidiye Medresesi açılmıştır.
Günümüz anlamında ilk eğitim kurumu olan Kars-ı Zülkadriye Mekteb- i Rüştüyesi” 1876 yılında açılmıştır. Cumhuriyet döneminin ilk okulu 1928 yılında “Cumhuriyet Mektebi” adıyla açılmış, 1948 yılında da “Kadirli Ortaokulu” eğitime başlamıştır. Daha sonraki dönemde yoğunlaşan okul yapımları ile İlkokul sayısı günümüz mevcuduna ulaşmıştır.
Orta dereceli okullardan “Kadirli Lisesi” 1968 yılında, “İmam Hatip Lisesi” 1975 yılında, “Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi” 1981 yılında, “Anadolu Lisesi” 1989 yılında, “Ş.Öğretmen Orhan Gök Lisesi” ve “Kız Meslek Lisesi” 1994 yılında, 80.Yıl Cumhuriyet Lisesi 2003 yılında, Devrişpaşa Lisesi 2004 yılında eğitime açılmışlardır. Yaygın Eğitim Kurumu olan “Halk Eğitim Merkezi” 1968 yılında, “Çıraklık Eğitim Merkezi (Mesleki Eğitim Merkezi)” ise 1987 yılında faaliyete geçmiştir.
İlçemizin tek Yüksek Öğretim kurumu olan “Kadirli Meslek Yüksekokulu” 1997 yılında eğitime açılmıştır.
Bugün için İlçede eğitim çeşitlilik ve yaygınlık yönünden oldukça ileri durumdadır. Toplam olarak 26.606 öğrenci ve 1220 civarında öğretmen mevcuttur. Ancak fiziki alt yapı ve eğitimin organizasyonu bakımından önemli sorunlar mevcuttur.
İlçenin İlköğretim durumu çizelge de gösterilmiştir. Çizelgede görüleceği üzere 18 i merkezde, 54’ u köylerde olmak üzere İlçede toplam 72 adet İlköğretim okulu bulunmaktadır. Bu okullarda 18387 öğrenci ve 803 öğretmen vardır. Merkezde bir dersliğe 47, köylerde ise 25 öğrenci düşmektedir. Öğretmen sayısı bazı branşların dışında ihtiyaçtan fazladır. İlköğretim alanında öğrenci yetersizliği nedeniyle kapatılmış bulunan 30 İlkokulun öğrencileri taşımalı sistemle yukarıda belirtilen okullara taşınarak eğitim görmektedirler.
Kültürel Yapı
İlçede insan toplumu yerleşimin eskiliğine ve yöre tarihinin zenginliğine paralel olarak eğitim ve kültür tarihi de büyük canlılık göstermektedir.
Yörede kültürel geçmişi günümüze yansıtan önemli eserler bulunmaktadır.
Bunlardan bazıları; Geç Hitit dönemi kalıntısı olan Karatepe-Aslantaş Sınır Kalesi (bugün açıkhava müzesi), tarihi Roma öncesi dönemlere dayanan Kastabala (Hierapolis) antik şehri, yine aynı dönemlerin uygarlığı olan Anavarza Antik Şehri ve Kalesi, bir Roma Bazilikası olan ve daha sonra bir minare eklenerek mescide dönüştürülen Alacami dir.
Çevrede bunlara benzer daha birçok tarihi ve kültürel eserin bulunması yöre kültürünün zengin bir tarihsel gelişim izlediğini göstermektedir.
Alıntıdır. mytra tarafından düzenlenmiştir.
Kadirli İlçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder.
Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’ deki Neolitik çağa ( cilalıtaş devri M.Ö 7000- 6000 ), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına ( M.Ö. 4000-3000 ) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir.
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatna Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Büyük Selçuklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adanaovası Hükümdarı Asativatas M.Ö. 800 yıllarında ilçeye bağlı Karatepe-Aslantaş’ ta bir uç kale kurmuştur.
Romalılar döneminde FLAVİOPOLİS adı ile görkemli bir kent olan Kadirli’ de bu dönemi belgeleyen eserler bulunmaktadır. Bunlar İmparator Hadrianus’ un (M.S. 117-1389 ) anıtsal tunç heykeli, bugün şehrin altında kalmış bulunan 6-7 dönümlük alana yerleşik Roma Hamamı, M.S. 5. Yüzyıla ait bir Roma Bazilikası olan Ala cami ve yakın çevredeki bir çok diğer eser ve anıtlardır.
Bölgeye 7. Yüzyılda ilk Müslüman orduları, Abbasiler ve Selçuklular dönemlerinde de Türkler girmişlerdir. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Selim Kadirliyi Osmanlı topraklarına katmıştır. Osmanlı döneminde Maraş Beylerbeyliğine bağlı bir sancak ( Kars-ı Maraş, Kars-ı Zül Kadriyye ) olan Kadirli 1865 yılına kadar Mütesellilikle idare edilmiş, 1865 yılında ilçe haline getirilmiş ve 1872 yılında merkezde belediye kurulmuştur. Şehre Osmanlı döneminde “ Kars-ak-eli” , Pazaryeri” ve “Kars Pazarı” gibi değişik adlar verilmiş, İlçe 1928 yılında KADİRLİ adını almıştır.
Kadirli 1. Dünya Savaşı sonunda 14 Mart 1919 da Ermeni ve Fransızlar tarafından işgal edilmiş; 7 Mart 1920 de ise düşman işgalinden kurtarılmıştır
İlçe 1 belediye ve 60 köyden meydana gelmiştir. Merkez, ilçenin orta kısmında yer alırken, Sumbas İlçesinin kurulmasıyla ilçenin batı kısmında kalmıştır. Köylerin çoğunluğu merkezin güneyindeki ovalık kesimde, daha az bir kısmı ise kuzeyindeki dağlık kesimde yerleşmiştir.
İlçe merkezini oluşturan belediye 1067 hektar alan üzerindeki 20 mahalleden meydana gelmiştir.
İlçeye bağlı ovalık köylerde yerleşim toplu, dağlık kesimlerde ise son derece dağınıktır. İlçeye bağlı 60 köy, merkezleri dahil 174 üniteden meydana gelmektedir. Resmen mahalle olmuş yerleşimlerin yanında, fiilen oluşmuş mahallelerle bu sayı daha da artmaktadır. Bu dağınıklık önemli yönetsel güçlükler meydana getirdiği gibi, kamu hizmetlerinde de büyük israfa ve verimsizliğe yol açmaktadır.
İlçenin Sosyal Yapısı
Kadirli İlçesi Sosyal ve kültürel olarak gelişmiş bir ilçedir.Şehir her yönüyle yenilikleri takip etmekte gelişmeye açık bir şehirdir.
İlçede sosyal yapıyı belirleyen temel unsur tarıma dayalı ekonomi ve kan bağına dayalı geleneksel toplum anlayışıdır. Son zamanlarda ilçe bir yandan göç verirken diğer yandan göç almaktadır. Bu gelişme de sosyal yapıya önemli etki yapmaktadır.
İlçede evler oldukça sade ve basit yapılar olmasına rağmen son yıllarda yapılaşmada önemli gelişmeler yaşanmış, kooperatifcilik ve çok katlı evlerin ve apartmanların sayısı hızla çoğalmaktadır. Evlerde genellikle çatı bulunmamaktadır. Şehir merkezinde de evler genel olarak briketten yapılmış, alt katı depo ya da işyeri, üst katı konut olan binalardır.
Düğünler, cenaze törenleri, mevlit toplantıları, yaylaya çıkma geleneği en yaygın sosyal hareketlilikler olmakla birlikte koyu sohbetlerin yapıldığı çay ocakları ve kahvehanelerin yanında son yıllarda cafe ve internetcafelerin sayısı da oldukça fazladır.
İlçede Belediye Sülemiş Turistik Tesisleri ve Kızyusuflu Su Sporları Merkezi çok yıldızlı otel konforunda olup, her türlü sportif aktiviteye ve toplantı yapmaya elverişlidir. Şehir merkezindeki Sülemiş ve Muallimbağı ormanları içerisinde yapılan yürüyüş parkurları her kesimden vatandaşların ilgi odağı olmaya devam etmektedir.
Köylerde yaşayanların ilçe merkezine ve ilçe dışına seyahatleri sınırlıdır. Buralarda kapalı ekonomi, geleneksel köy tipi yaşantı egemendir. Dağ köyleri daha fakir olmasına rağmen son yıllarda sulu arazilerde yoğun tarım yapılmakta olan ova köyleri ise daha zengindir.Ancak tüm köylerde telefon ve ulaşım rahatlığının yanında hemen tüm evlerde televizyon ve uydu yayıncılığına ulaşım mevcuttur.
İş ve çalışma hayatı başta tarımsal faaliyetlere, daha sonra memurluk, esnaflık ve tüccarlığa dayalıdır. Sanayii gelişmekte olan ilçede fazla sayıda devlet memuru mevcut olup bunların çok büyük bir bölümü yerlidir.
Ekonomi
Kadirli’de ekonomik hayatın tarihi gelişimi toplum tarihinin eksikliğine ve zenginliğine paralellik göstermektedir.Kadirli,Adana ovası ile kuzeydeki dağlık bölge arasında bir kale,bir kervanyolu durağı, geniş arazilere sahip bir tarım yerleşimi ve sıcak iklimin avantajlarını tarih boyunca kullanmış bir yerdir.Geç Hitit dönemi Adanava hükümdarı Asativatas söylevinde yörede “Refah,Tokluk ve rahatlık” olduğunu, ”Pahara depolarının dolu olduğunu”,kendisinin” ata at , kalkana kalkan kattığını” ve “halkın öküze , sürüye, içkiye ve bolluğa sahip olduğunu” ifade etmektedir.Yörede bu zenginliğin Roma – Bizans , Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de sürdüğü bilinmektedir.
Cumhuriyetin ilk yıllarında çoğunluğu bataklık olan ova arazilerinin kurutulması ile ve Çukurova’nın sulama imkanına kavuşturulması ile yörenin tarımsal zenginliği daha da artmıştır.
Bugün ilçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime , tarım işçiliğine ve sınırlı ticari faaliyetlere dayalıdır.Turizm potansiyeli bulunmakla birlikte hareketlilik zayıftır.Sanayi ise gelişmemiştir.Memurluk ve emeklilik gelirleri ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.
İlçenin Ziraat durumu çizelge (4) de gösterilmiştir. 190.000 dekar sulu, 264.384 dekar susuz tarım alanı ve 465.766 dekar orman alanı mevcuttur.Yöre topraklarında bir yıl içinde 3 ayrı ürün yetiştirilebilmektedir.
En fazla yetiştirilen ürünler buğday, mısır,yerfıstığı, turp ve karpuzdur.Kış aylarında turp üretiminin geliştirilmesi ile emeğe dayalı tarımsal faaliyetler tüm yıla yayılmıştır.
İlçedeki hayvancılık daha çok kültür ırkı büyükbaş hayvancılığa dayalıdır.Küçükbaş hayvancılık ve arıcılık yaygın değildir. Kümes hayvanları evlerde yetiştirilmektedir.
Kadirlide ticaret,tarımsal ürünlerin dışa pazarlanması ve yöre halkının tüketim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik iç ticaretten oluşmaktadır. Vergi Dairesi kayıtlarına göre ilçede 1620 Gerçek usulde, 2743 Basit usulde, 106 Kurumlar vergisine tabi ve 1040 diğer işletmeler olmak üzere toplam 5509 Vergi mükellefi bulunmaktadır.
2003 yılında tahakkuk eden vergi 15.868.417.800 (On Beş Tirilyon Sekiz Yüz Altmış Sekiz Milyar Dört Yüz OnYedi Milyon Sekiz Yüz Bin) TL,Tahsil edilen vergi ise 11.923.920.400.00 (On Bir Tirilyon Dokuz Yüz Yirmi Üç Milyar Dokuz Yüz Yirmi Milyon Dört Yüz Bin) TL’dir .2004 yılı 30 Eylül tarihi itibarıyla 15.944.039.450.-(On beş trilyon dokuz yüz kırk dört milyon otuz dokuz bin dört yüz elli)TL vergi tahakkukuna karşılık 10.327.348.700(On Trilyon Üçyüz yirmiyedi milyar üç yüz kırk sekiz milyon yediyüzbin)TL tahsilat yapılmıştır. Tahsilatın tahakkuku karşılama oranı %65 olarak gerçekleşmiştir.
Sanayi faaliyetleri İlçenin büyüklüğüne ve potansiyeline göre gelişmemiştir. İlçede Ticaret Odasına kayıtlı 11 Kollektif, 103 ltd. 11 ltd.şubesi, 8 Anonim olmak üzere toplam 133 şirket, 755 şahıs işletmesi ve 1 diğer işletme (Belediye su –otobüs işletmesi ) bulunmaktadır. Esnaf ve Sanatkarlar Odasına kayıtlı küçük işletme sayısı ise 2624 dır. Belli başlı sanayi kuruluşları Çırçır ve Prese Fabrikaları, un fabrikaları ve mısır kurutma tesisleridir. Orta ölçekli sanayiinin geliştirilebilmesi için Organize Sanayi Bölgesi kuruluş çalışmaları sürdürülmektedir. Şehir içinde dağınık durumda bulunan küçük sanayiinin de şehir dışında toplanması gerekmektedir.
İlçede toplam 73 kooperatif, 5 banka şubesi, 3 Sulama Birliği ve 1 İçmesuyu Birliği faaliyet yürütmektedir. Düzenli fuar, sergi, panayır yapılmamaktadır. 2003 yılı Ocak ayında 4. kez “Turp Festivali” adıyla bir organizasyon gerçekleştirilmiştir. Şehir merkezinde haftada 2 kez pazar kurulmaktadır.
Kadirlide tarihi eserlerin ve doğal güzelliklerin bulunması nedeniyle önemli bir turizm potansiyelinden söz edilebilir. Merkezde Alacami, Karatepe’de Aslantaş Açıkhava Müzesi, bölgede muhtelif kale kalıntıları, yine Karatepe’de Milli Park ve Aslantaş barajı, baraj kenarında Kızyusuflu köyünde kurulmakta olan Su Sporları Merkezi turizm bakımından birbirini tamamlayan ilgi noktalarıdır.
Şehir merkezindeki Sülemiş Çamlığı ve bu Çamlıkta bulunan Belediyeye ait otel ve Sosyal tesisler de turizm bakımından önemli bir imkan sayılabilir. İlçenin bu turizm potansiyeline rağmen turistik hareketlilik zayıftır. Turistik anlayışın oturtulması ve sahip olunan değerlerin kullanımının önündeki; ulaşımın yetersizliği, turizm danışma biriminin ve müze teşkilatının olmaması, mevcut otelde hizmetin dünya standardına ulaştırılamaması tanıtımın yetersizliği gibi engellerin kaldırılması ile turizm İlçe ekonomisinde önemli bir yer almaya adaydır.
İlçede açık ve gizli işsizlik büyük boyuttadır. Amelelik ve gündelik işçilik çok yaygın, günlük ücret ise çok düşüktür.
Mevcut durumun iyileştirilebilmesi için Organize Sanayi Bölgesinin kurulması yoluyla tarıma dayalı sanayileşmenin gerçekleştirilmesi, çok düşük fiyatla hatta çoğu zaman zararına satılan tarımsal ürünlerin işlenmiş olarak ve yüksek fiyatla satışının sağlanması gereklidir. Bu yolla işsizliğin önüne geçilmesi de mümkün olabilecektir.
Nüfus Bilgileri
2000 yılı genel sayımı sonuçlarına göre İlçe merkezinin nüfusu 65.081, köyler nüfusu 36.648 ve İlçe toplam nüfusu 101.729 dur.
1997’ de yapılan genel sayım ile 2000 yılı genel sayımı arasında merkez nüfusu % 1.01 artmış, köyler nüfusu % -1.19 artmış ve toplam nüfusta % 0.20 lik artış meydana gelmiştir.
Nüfus değişikliğinin temel nedeni köyden kente göçtür.
İlçe merkezinde 19837 hane, köylerde 9528 hane ve ilçede toplam 29365 hane bulunmaktadır. Buna göre bir haneye düşen ortalama nüfus 3,46 dır.
İlçe nüfusunun mesleklere göre dağılımını gösterir kesin rakamlar bulunmamakla birlikte, nüfusun yaklaşık % 40’ ı tarımsal faaliyetlerle uğraşır, % 25’ i öğrenci, % 10’ u işçi, memur, emekli, % 10’ u ticaret ve sanayi erbabı , geriye kalan kısmı çocuk, ev kadını, yaşlı ve işsizlerden oluşmuştur.
Okuma yazma çağındaki nüfusun % 95’ e yakın kısmı okur yazardır.
Halkın tümü Müslüman'dır ve Türkçe konuşur. Etnik yapıda farklılıklar yoktur.
Eğitim
Eğitimin tarihsel gelişimi incelendiğinde Kadirlide en eski eğitim kurumlarının medreseler olduğu görülmektedir. 1525, 1544 ve 1563 tarihli Kars-Zülkadriye Sancak Defterlerinde bu hususa ilişkin bilgiler yer almaktadır.
1865 Islahatından önce “Gafarzade Mustafa Hoca” ve Tayyipzade İsmail Hoca” ve “Çubukçuzade Mustafa Hoca” Medreseleri gibi eğitim kurumlarının faaliyet gösterdiği görülmektedir. 1865 ıslahatından sonra İlçe merkezinde 8 mahalle mektebi (Mekteb-i Sıbyan) açılmıştır. Bu mektepleri bitirenler 1868’ de açılan Ala Cami Medresesine devam etmişlerdir. 1890 yılında yapımı tamamlanan Hamidiye Camiinde Hamidiye Medresesi açılmıştır.
Günümüz anlamında ilk eğitim kurumu olan Kars-ı Zülkadriye Mekteb- i Rüştüyesi” 1876 yılında açılmıştır. Cumhuriyet döneminin ilk okulu 1928 yılında “Cumhuriyet Mektebi” adıyla açılmış, 1948 yılında da “Kadirli Ortaokulu” eğitime başlamıştır. Daha sonraki dönemde yoğunlaşan okul yapımları ile İlkokul sayısı günümüz mevcuduna ulaşmıştır.
Orta dereceli okullardan “Kadirli Lisesi” 1968 yılında, “İmam Hatip Lisesi” 1975 yılında, “Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi” 1981 yılında, “Anadolu Lisesi” 1989 yılında, “Ş.Öğretmen Orhan Gök Lisesi” ve “Kız Meslek Lisesi” 1994 yılında, 80.Yıl Cumhuriyet Lisesi 2003 yılında, Devrişpaşa Lisesi 2004 yılında eğitime açılmışlardır. Yaygın Eğitim Kurumu olan “Halk Eğitim Merkezi” 1968 yılında, “Çıraklık Eğitim Merkezi (Mesleki Eğitim Merkezi)” ise 1987 yılında faaliyete geçmiştir.
İlçemizin tek Yüksek Öğretim kurumu olan “Kadirli Meslek Yüksekokulu” 1997 yılında eğitime açılmıştır.
Bugün için İlçede eğitim çeşitlilik ve yaygınlık yönünden oldukça ileri durumdadır. Toplam olarak 26.606 öğrenci ve 1220 civarında öğretmen mevcuttur. Ancak fiziki alt yapı ve eğitimin organizasyonu bakımından önemli sorunlar mevcuttur.
İlçenin İlköğretim durumu çizelge de gösterilmiştir. Çizelgede görüleceği üzere 18 i merkezde, 54’ u köylerde olmak üzere İlçede toplam 72 adet İlköğretim okulu bulunmaktadır. Bu okullarda 18387 öğrenci ve 803 öğretmen vardır. Merkezde bir dersliğe 47, köylerde ise 25 öğrenci düşmektedir. Öğretmen sayısı bazı branşların dışında ihtiyaçtan fazladır. İlköğretim alanında öğrenci yetersizliği nedeniyle kapatılmış bulunan 30 İlkokulun öğrencileri taşımalı sistemle yukarıda belirtilen okullara taşınarak eğitim görmektedirler.
Kültürel Yapı
İlçede insan toplumu yerleşimin eskiliğine ve yöre tarihinin zenginliğine paralel olarak eğitim ve kültür tarihi de büyük canlılık göstermektedir.
Yörede kültürel geçmişi günümüze yansıtan önemli eserler bulunmaktadır.
Bunlardan bazıları; Geç Hitit dönemi kalıntısı olan Karatepe-Aslantaş Sınır Kalesi (bugün açıkhava müzesi), tarihi Roma öncesi dönemlere dayanan Kastabala (Hierapolis) antik şehri, yine aynı dönemlerin uygarlığı olan Anavarza Antik Şehri ve Kalesi, bir Roma Bazilikası olan ve daha sonra bir minare eklenerek mescide dönüştürülen Alacami dir.
Çevrede bunlara benzer daha birçok tarihi ve kültürel eserin bulunması yöre kültürünün zengin bir tarihsel gelişim izlediğini göstermektedir.
Alıntıdır. mytra tarafından düzenlenmiştir.
