Orta Karadeniz Bölgesi’nde, Samsun İline bağlı bir ilçe olan Ayvacık, kuzeyinde Çarşamba ve Tekkeköy, doğusunda Salıpazarı, güneyinde taşova, güneybatısında Ladik ve batısında da Kavak ilçesi ile çevrilidir. Canik Dağlarının kuzey eteklerinde yer alan Ayvacık’ın doğu ve batısı yüksek dağlarla çevrilidir. İlçe toprakları güneyden kuzeye doğru uzanan Yeşilırmak Vadisi içerisinde olup, dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Vadide bulunan Suat Uğurlu Baraj Gölünün kıyısında yer alan ilçenin il merkezine uzaklığı 62 km. İlçe nüfusu toplam 25.166'dır.
İlçe bitki örtüsü bakımından zengindir. Yüksek kesimlerde kayın ve çam ormanları, orta yükseklikteki kesimlerde baltalık kayın ormanı ve fındık tarlalarından oluşan bitki örtüsü hakimdir.
İlçede Karadeniz İklimi hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılıman ve yağışlı geçmektedir.
İlçe ekonomisi tarım, ormancılık ve ticarete dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında mısır, buğday, arpa ve fındık üretimi gelmektedir. İlçe topraklarının büyük bir bölümü ormanlık arazidir. Tarıma elverişli topraklar genellikle bozuk, kuru ormanlık alanların açılmasıyla elde edilmiştir. Ayrıca ilçede Hasan Uğurlu Yeraltı Santrali ile Suat Uğurlu Hidro-elektrik santrali yer almaktadır.
İlçenin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, daha önce bağlı bulunduğu Çarşamba ilçesinden daha eski bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır. Eski tapularda Çarşamba ismi geçmeyip Ayvacık Gazi yeri olarak bahsedilmektedir. Osmanlı imparatorluğu zamanında bir Rum köyü olan Ayvacık; Cumhuriyetin ilanından sonra Rumlar tarafından terk edilmiştir. Bugünkü halk ilçeye daha sonra yerleşmiştir.
Ayvacık 1954’te nahiye olmuş; 1960 da yeniden köy konumuna getirilmiştir. 1990’da da Keskin oğlu Köyü ile birleştirilerek ilçe yapılmıştır.
Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Baraj Gölü çevresindeki çam ormanlarıyla kaplı alan piknik ve mesire yeri, Suat Uğurlu Baraj Gölü içerisindeki adacık ise ilçenin doğal güzellikleri arasındadır.
Ayvacık Barajları
Hasan Uğurlu Barajı, Samsun (il)'inde, Yeşilırmak üzerinde, elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1971-1981 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.
Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 9223000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 135.50 m, normal su kotunda göl hacmi 1073.75 hm3, normal su kotunda göl alanı 22.66 km2'dir. 500 MW güç kapasitesine sahip HES (hidroelektrik santralı) yılda 1217 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamaktadır.
Japonya Hükümetinden sağlanan kredilerle inşa edilmiştir. Baraja, inşaatın başlangıcında, 1971 yılında bir trafik kazasında hayatını kaybeden DSİ Samsun 7. Bölge Müdürü Hasan Uğurlu'nun adı verilmiştir.
Suat Uğurlu Barajı, Samsun (il)'inde, Yeşilırmak üzerinde, sulama ve elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1975-1981 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.
Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 2151000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 38.00 m, normal su kotunda göl hacmi 182.00 hm3, normal su kotunda göl alanı 9.70 km2'dir. Baraj 83312 hektarlık bir sulama alanına hizmet vermekte, 46 MW güç kapasitesindeki HES (hidroelektrik santralı) yılda 273 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamaktadir.
Baraja, 1971 yılında, 18 kilometre yukarısındaki Hasan Uğurlu Barajı'nın inşaatının başlangıcında, eşi DSİ Samsun 7. Bölge Müdürü Hasan Uğurlu ile birlikte bir trafik kazasında hayatını kaybeden Suat Uğurlu'nun adı verilmiştir.
