[bakunin]

Cemal Nadir GÜLER, (1902-1947)


1902'de Bursa'da doğan Cemal Nadir önceleri hattat olan babasının etkisiyle bu sanata büyük ilgi göstermiştir. Bursa Sahaflar Çarşı'sının içindeki dükkanında baba mesleğini icra ederken gönderdiği karikatürlerini İstanbul'da Sedat Simavi'nin Diken adlı mizah dergisinde 1920 yılında yayınlatma şansı bulmuş ve mesleki kariyeri yeni bir boyut kazanmıştır.

Cemal Nadir Güler, mizah dergilerinde yayınlanan karikatürlerinin sayısı artınca İstanbul'a gelerek o zamanki adı Sanayi-i Nefise Mektebi olan Güzel Sanatlar Akademisi imtihanlarına girmiştir. Ancak çabaları boşa çıkmış ve buraya öğrenci olarak girememiştir. Ayine ve Zümrüdüanka deneyimlerinden sonra, 1924'de Akbaba'da, 1926 yılında Resimli Dünya dergisine de çizimler yapmaya başlamış, iki yıl sonra da Akşam Gazetesinden gelen teklifi kabul ederek sürekli burada çalışmaya başlamıştır. Akşam'da çizdiği günlük karikatürlere ilaveten Amcabey adlı karikatürize tiplemenin günlük hayatın içinden çıkan maceralarını da hazırlamıştır. İkinci Dünya Savaşı esnasında Cumhuriyet Gazetesinde çalışmaya başlayan Cemal Nadir Güler, 1941 yılında yayını kısa süren Arkadaş adlı çocuk ve 1942-1944 arası da Amcabey mizah dergilerini yayınlamıştır.

Cemal Nadir Güler çizim masasında.

Cemal Nadir Güler, hazırladığı karikatürlerde ve bantlarda esas vurgulamak istediği konuyu bütünleştirici detayları ustaca kompozise etmeyi çok iyi başarırdı. Temel dayanak noktalarından birisi tezatlardı. Yarattığı gazete bantlarından Dede ile Torun'da kuşaklar arası çelişkileri, Ak'la Kara'da farklı fikirlerin ortaya çıkardığı komik durumları, Dalkavuk, Salomon ve Yeni Zengin gibi bantlarında ise toplumsal zaaflarımız ve bozulmalarımızı sergilemeye çalışırdı. En şöhretli bantı olan Amcabey'de ise, çevresinde gelişen olaylara dışarıdan ve toplumsal çıkarların tarafından bakıp, düşüncesini kimseden sakınmadan ifade edebilen sembolik bir karakteri çizmiştir. Kazım Taşkent'in sahibi olduğu ve Vedat Nedim Tör tarafından hazırlanan Doğan Kardeş dergisinin ilk sayılarında yayınlanan hemen tüm çizimleri gerçekleştiren Güler, bu dergide Tarzan Türkiye'de başlıklı alt yazılı çizgiromanı ve Amcabey'le Başbaşa adlı tam sayfalık fıkra hikayeler çizmiştir. Ayrıca Selma Emiroğlu, Mıstık, Ferruh Doğan, Güngör Kabakçıoğlu gibi genç yeteneklerin çizimlerine dergi sayfalarında yer verilmesi sağlayarak, bu kişilerin profesyonel kariyerlerine başlamasına önayak olmuştur.

27 Şubat 1947 tarihinde ve henüz kırk beş yaşında hayranlarının arasından ayrılan Nadir için otoriteler, 'Türkiye'nin Walt Disney'i' tanımlaması yapmaktadır. Bunu haklı çıkarmak istercesine Türkiye'de çizgifilm ile ilgili ilk deneysel çalışmayı yapan Cemal Nadir, çizgifilm hazırlama tekniğine çok yabancı olmasına karşın girişimde bulunmaktan kaçınmamıştır. Tek başına hazırlamaya başladığı ve tamamlayamadığı Amcabey Plajda adlı 'story-board' çizim yeteneğinin tüm unsurlarını barındırmaktaydı. Bitmesi halinde sadece birkaç dakika sürecek olan bu animasyon için Cemal Nadir, 600 kadar resim hazırlamıştır. Çizim ve bant çalışmalarını topladığı yaklaşık bir düzine kadar albümü yayınlanmış olan Cemal Nadir Güler, Eminönü Halkevi'nde verdiği bir konferanstan yorgun ve terli olarak evine döndükten sonra doktorlar tarafından ilk konulan teşhis grip olmuştur. Fakat daha sonrasında pek çok hastalığın belirtisine rastlanmıştır. Maalesef en sonunda, "kan zehirlenmesinden öldü." denildiğinde takvimler 27 Şubat 1947'yi göstermektedir

[scanfan]

Güler Ama Nadir Güler

"H.B.R.Maymun" mizah dergisinin 13 Haziran 1996 tarihli 106. sayısında "Cemal Nadir Güler"le ilgili bir çizgi bant yapılmıştı.

[scanfan]

Hayat Mecmuası'nın 26 Şubat 1960 tarihli 9. sayısında Cemal Nadir'e ayırdığı sayfa.

[scanfan]

"Suat Yalaz" usta'nın "Cemal Nadir" usta ile ilgili Oda TV'de 3 Mart 2017'de yayımlanan yazısı. Yazı Cemal Nadir Güler'in ölüm yıldönümünde kaleme alınmış: