bakunin

Admin
12 Mar 2009
6,311
49,927
NeverLand
YAVRUTÜRK ÇOCUK GAZETESİ


(1) Türk çocuklarına yönelik eğlendirici ve öğrenci yayın anlayışıyla sunulan Yavrutürk Çocuk Gazetesi (ki aslında haftalık bir dergidir), 2 Mayıs 1936'da yayınlanmaya başlamıştır. Tahsin Demiray'ın sahipliğindeki dergi, çocuklara yönelik hikaye, çizgi bant, çizgiroman, bilmece vesaireden oluşmuştur. Ercümend diye imza atan Ercümend Kalmuk'un çocuklara hitap eden dergi kapaklarının çekiciliğiyle daha vitrindeyken dikkat çekici olmayı hedeflemiştir.

Derginin ilk sayısı, konuşma balonu ihtiva etmeyen alt yazılı iki çizgiromandan biri olan Çetin Kaptan'ın Başından Geçenler başlığıyla denizciliğe hevesli, maceracı çok genç bir çocuğun serüvenlerini içermektedir ve sonraki sayılarda giderek derginin demirbaş çizgiroman karakteri haline gelmiştir. Rakım Çalapala'nın senaryolarını yazdığı ve Ercümend Kalmuk'un resimlediği Çetin Kaptan adlı karakter ülkemizde yayınlanan ilk Türk çocuk çizgiroman karakteri olma özelliği taşımıştır. Yavrutürk'ün 4. sayısında başlayan beher sayıda altışar kareden oluşan, üç renkli ve iki sayfa yer kaplayan Makine Çocuk adlı çizgiroman ise, bir profesörün icadı olan ve vücudu makineden olan bir çocuğun başından geçen olayları, hatta biraz yaramazlıklarını anlatan, esprilerle süslü bir başlıktır.

izgiromanAnsiklopedisi652.jpg


Yavrutürk Çocuk Gazetesi'nin ilk sayı kapağı.

15. sayıyla birlikte Toraman Amca ve Adıgüzel adı altında sunulan ve ülkemizde daha sonradan Güngörmüşler ismini alacak olan Bringing Up Father başlığı Türkçeleştirilerek yayınlanmıştır. Yavrutürk'ün 16. sayısında ise bu kez sayfalarına yine başka bir ünlü çizgiroman konuk olmuştur. The Katzenjammer Kids/Kaptan ve Çocukları orijinal başlıklı bu bant, Yosun ile Tosun adıyla dergiyi takip eden çocuklara sunulmuştur. 21. sayıda dergiye, tek sayfalık siyah-beyaz çizgil öyküleriyle giren Felix the Cat/Kara Kedi Felix, 135. sayıyla birlikte 'Gemici' başlıklı uzun bir maceraya atılacaktır. Kırmızı ve sarı ile renklendirilmiş olan Kara Kedi başlığı konuşma balonuna sahip tek çizgiroman olarak Yavrutürk sayfalarında uzun süre yer almıştı. 75. sayıda ortaya çıkan sevimli robot Motoman ise Profesör Uzman'ın inanılmaz bilimsel eseridir ve sergilediği insanımsı davranışlarla dikkat çekmiştir.

Yavrutürk'ün okuyucuları derginin 157. sayısında Orhan Tolon imzalı ve zamanla derginin başatı Çetin Kaptan'la tatlı bir rekabete girecek yeni bir çocuk çizgiroman karakteriyle karşılaşmıştır. Oldukça yaramaz ve kurnaz bir okul çocuğu olan Acar'ı bir süre sonra başka bir çocuk daha izlemiştir. Yavuz isimli bu tipleme, Acar'dan hemen sonra, 161. sayıda görünmüştür, ancak maceralarında işlediği konular gerçek ötesi, hatta masalımsıdır. Bu üç çocuk çizgiroman karakter, kendileriyle her hafta buluşan genç okur kitlesinde kazananın ve kaybedenin olmadığı tatlı bir rekabet hissi uyandırıp, macera hissi ve sosyal yaşam formları sunmuştur.

Yavrutürk Çocuk Gazetesi'nin en önemli ve bu anlamda bir 'ilk' olan özelliklerinden birisi de bünyesindeki çizgiroman kahramanlarının ortak bir macera yaşamasıdır. Bilhassa ABD'de, süper kahramanlı çizgiroman dergileri arasındaki bu 'misafir karakter olayı' Yavrutürk'de Çetin Kaptan ile Tektel Amca arasında yaşanır. Senaryoda Çetin Kaptan'ın merak saldığı berberlik mesleğini icra ederken deneyimlerini dinlediği yaşlı berber Tektel Amca, aslında Fransız çizer Andre Daix'in yarattığı ve sonradan Rob-Vel'in hazırladığı orijinal başlığı Profesör Nimbus olan bir çizgiromandır. Yavrutürk'deki bir başka 'ilk' de özgün Türk çizgiromanları içinde konuşma balonunu ilk kullanan başlık olan Çetin Kaptan'a yer vermiş olmasıdır. Derginin 18 Sonteşrin 1939 tarihli 186. sayısında konuşma balonuna kavuşan sempatik kahraman, bu tarihten sonra alt yazılardaki senaryosunun haricinde bir de konuşma balonlarıyla konusunu sunmaya devam etmiştir. Ayrıca dergi, 1938 yılına girilirken 64 sayfalık 'yıllık' adı altında Özel bir albümü okurlarına sunmuştur. Böylelikle 'özel sayı' ve 'yıllık' konusunda da öncülüğü üstlenmiştir. Bu yıllıkta da derginin yıldız karakteri olan Çetin Kaptan, bu kez polis hafiyesi olarak başroldedir. Sonraki senelerde, hatta bazı özel günlerde de 'özel sayı' geleneğini sürdüren Yavrutürk, toplam 17 tane özel sayı yayınlamıştır. Bunlar arasında Shirley Sayısı (Dönemin dünyaca ünlü çocuk yıldızı Shirley Temple'ın İstanbul seyahati dolayısıyla hazırlanmış) (2.), Miki Sayısı (3.), Atatürk ve inönü Çocuklar Arasında (5.), Cumhuriyet Sayısı (6.), Tarzan'ın Oğlu (aynı adlı filmden alıan fotoğraflardan) (8.), Mimar Sinan Sayısı (9.), Nasreddin Hoca Sayısı (10.), Fatih Sultan Mehmed Sayısı (11.), Marco Polo Seyahatleri (12.), Billur Köşk Masalı (14.), Şirley Dağların Kızı (15.), Mavi Kuş (16.), Edison'un Çocukluğu (17.) ve 1938-1941 Yıllıkları.

izgiromanAnsiklopedisi652a.jpg


Yavrutürk'deki Doktor Kimki ve Tosuner başlıklı çizgiromanın bir sayfası.

Yavrutürk'ün 96. sayısında bu kez bir çizgiroman/çizgifilm makale haberine rastlanır. Bu sayıda muhabir Hikmet Feridun Es'in Akşam Gazetesi için Amerika'dan yolladığı bir yazıdan yapılan alımıyla Miki Farenin yaratıcısı Walt Disney hakkında bir haber yayınlanmıştır. Zira derginin 110. sayısında bir başka Disney ürünü olan Vakvak Kardeş/Donald Duck yayınlanmıştır. 204. sayıda çıkan Miki'nin 'Hortlaklı Ev' adlı çizgi öyküsü, gerçek anlamda bir çizgiroman formatıyla Disney karakterlerinin çoğuna evsahipliği yapmıştır.

237. sayıda Çitinya Kralı Çetin başlıklı yeni bir çizgiroman karakteri okurları şaşırtacaktır. Çünkü Çetin Kaptan'dan başkası olmayan bu sevimli karakteri bu kez bir başka ressam, Orhan Tolon; çizmiştir. Ercümend Kalmuk'un sert ve keskin çizgisinin yerine yumuşak ve estetik özelliklere sahip olan Tolon'un stili herşeye rağmen daha bir soğuk kalmıştır. Yavrutürk, titizlikle hazırlanmış bir çocuk mecmuası olmasının yanı sıra okuyucularıyla kurduğu sağlam bir iletişim bağına sahiptir. Dönemin aileleri dergiye güvenmiş ve onu çocukları için doğru bir yol gösterici olarak kabul etmişlerdir. Bilhassa Çetin Kaptan türünden çizgiromanlar çocukların hayalgücüne geliştirici bir katkı yaparken, onlara yurt ve insan sevgisini, yardımlaşmanın önemini ve güzelliğini zorlamadan öğretmiştir. Sonraki sayılarda ise Cin Ali; Ercüment Kalmuk'ın fırçasından çıkan öyküleriyle derginin en popüler karakteri olan Çetin'in başrolde olduğu Adem Baba'nın Torunu; Kartopu ile 7 Cüce; Kocabaş adıyla Henry, Miki Fare ve Lambası başlığıyla Mickey Mouse da dergide boy gösteren kahramanlar arasına eklenmiştir.

izgiromanAnsiklopedisi653.jpg


Yavrutürk çocuk dergisinin 1947 yılı sayılarından birinin kapağı.

(2) 29 Eylül 1947 tarihlinde adı efsaneleşen Yavrutürk haftalık çocuk gazetesi, Tahsin Demiray sahipliğinde ve Rakım Çalapala yönetiminde ikinci kez yayına başlamıştır. Dergi bu kez de bol resimli sayfalarında W.Hauff'dan alınan konuya Ayhan imzasını atan (sonradan Şahap Ayhan da kendisine katılmıştır) Ayhan Erer'in Kervan başlıklı renkli yayınlanan çizgiromanına ağırlık vermiştir. Bununla birlikte dört karelik bantlarıyla Bücür ve Küçümen adlı iki ayrı karakter; Tim imzalı dört karelik kısa köpek yavrularının öyküleriyle Üçüzler; alt yazılı ikişer sayfalık renkli öyküleri ve Yesilçam'a o dönem girmiş biri şişman diğeri zayıf iki komedyenden esinlenilen Zıt Kardeşler, arka kapaklara çizilen kısa öyküler haricinde derginin orijinal versiyonunun lokomotif karakteri Çetin Kaptan başlıklı macera çizgiromanı da 11. sayıdan itibaren Nehar Tüblek'in fırçasından ve yine alt yazılı olarak yayına girmiştir.

(3) Tahsin Demiray tarafından Türkiye Yayınevi logosuyla yeniden yayına sürdüğü Yavrutürk , bu kez on altı sayfalık bir çocuk dergisi olarak ilk sayısı 24 Mayıs 1961'de çıkan ve genelde hayvan karakterlerin boy gösterdiği Amerikan çizgiromanlarıyla, Türk çizerlerin çalışmalarına yer vermiştir.

Yavrutürk, tamamını renkli sayfalarına denk getirerek bastığı Tom ve Ceri başlığıyla Hanna & Barbera yapımı Tom & Jerry, Kanatlı At, Bubi Çubi ve Dindon Amca, Çöl Sincabı Şaşa, Bobi ile Cin, Bıdık Amca ve Elektrikli Yeğenleri, Devekuşu Oscar, Domuz Porki/Porky Big gibi çoğu Warner. Bros. çizgiroman kahramanlarına ilaveten Ormandaki Ev adlı bir de uzun metrajlı masal çizgiromanı yayınlamıştır. Bu arada Çakır adlı tek sayfalık çizgiromanıyla Sedat Alkan'ın ve İbiş adlı çocuk karakteriyle de Mıstık'ın çizimlerine sayfalarını açmıştır.

(4) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 27 Ekim 1976 tarihinden itibaren yayınlanmaya başlayan İleri Yavutürk, kadrosundaki çok sayıda ressam olmasına karşın bir seneden uzun ömürlü olamamış haftalık bir çocuk dergisidir. İleri Yavrutürk'de Yurdagün Göker, Mehmet Hamzaoğlu, Hikmet Yamansavaşçılar, Ertuğrul Edirne, Behçet Ersan, Kemal Yörenç gibi eski ve yeni kuşağın yetenekli çizgiromancıları görev almıştır. Dönemin Bakanı Ali Naili Erdem'in sunuş yazısıyla başlayan ilk sayısında daha çok çocuklara yönelik bilgi, Türk tarihinden anekdotları ve metinli öyküler yer almasına karşılık, başlangıçta hiçbirinde çizerin adı yazmayan Ertuğrul Gazi, Oğuz Kağan, Battal Gazi gibi tarihi çizgiroman serileri yayınlanmıştır. Bunlar arasında Yurdagün Göker'den Bora Feza Pilotu, Mehmet Hamzaoğlu'ndan -sonraki yıllarda Alfa Yayınevi logosuyla da yayınlanacak olan- Keloğlan çizerleri bilinenlerdir. Ayrıca son sayılarda tek sayfalık Sevimli Minikler başlıklı bir çalışma daha dergi sayfalarında gözükmüştür. ileri Yavrutürk'ün sonraki sayılarında Ömer Muz ve Talat Güreli de çizer ekibine dahil olmuştur.

izgiromanAnsiklopedisi654.jpg


1977 tarihli Yavrutürk serisinden bir sayı.
 
Üst