Doğu Anadolu Bölgesi'nde Ağrı İline bağlı bir ilçe olan Hamur, kuzeyde merkez ilçe, doğuda Taşlıçay İlçesi, güneydoğusunda Van İli, güneyinde Patnos, batısında da Tutak ilçeleri ile çevrilidir.
İlçe toprakları akarsu vadileri ile yarılmış yüksek dalgalı düzlüklerden oluşmuştur. İlçe topraklarının güneyini Aladağlar'ın batı uzantılarından Bozdağ (3.238 m.), doğusunu Kandil Dağı (2.876 m.) engebelendirmektedir. Bu dağlardan çıkan akarsuların katıldığı Murat Irmağı bölgeyi sulamaktadır.
Ağrı İline 12 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 898 km2 olup, deniz seviyesinden 1.650 m. yüksekliktedir. 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 22.052'dir.
İlçenin ekonomik olanakları oldukça sınırlı olup, yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; arpa, buğday, yem bitkileri ve şeker pancarıdır. Hayvancılıkta koyun ve sığır yetiştiriciliği önemlidir. İlçede halı dokuma atölyeleri bulunmaktadır. İpek halı dokumacılığı yaygınlaşmaktadır.
Hamur bölgesindeki yerleşimin tarihi konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. tarihi belgelere göre, 1578'de Osmanlı topraklarına katılmıştır.
XIX.yüzyılın sonlarında Erzurum vilayetinin Beyazıt sancağına bağlı bir nahiye merkezi olmuştur. 1915-1918 yılları arasında Rus işgalinde kalmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Beyazıt ve Ağrı'ya bağlı bir bucak merkezi iken 1958'de ilçe yapılmıştır.
Günümüze gelen belli başlı tarihi yapılar; Şoşik Kalesi, Havran Kalesi ve Hamur (İbrahim Paşa) Kümbeti'dir.
Şoşik Kalesi
Hamur ilçesine 34 km. uzaklıktaki Karlıca (Şoşik) Köyü’nde yer alan bu kalenin de ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Akkoyunlular zamanından kaldığı ileri sürülmüşse de bu iddia kesinlik kazanamamıştır.
Günümüze kalenin blok taşlardan yapılmış merdivenleri, ibadet yeri, iki odası ve bir de hamamı gelebilmiştir.
Havran (Hamur) Kalesi
Hamur ilçe merkezinden geçen Hamur Deresi’nin yaklaşık 100 m. yukarısında, sarp bir kayalık üzerinde bulunan bu kalenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı kesinlik kazanmamıştır. Bununla beraber günümüze ulaşabilen kalıntılardan Selçuklular zamanında yapıldığı sanılmaktadır.
Doğal bir kayalık üzerine dolgularla beslenerek yapılan Hamur Kalesi, Yukarı Murat bölgesinin en saglam kalelerindendir. Ancak, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda kale tahrip edilmiştir.
Kale günümüzde tahrip bir durumdadır. Batı cephesi dışında, kalenin cephe duvarları, burçları, camisi, Kalebeyi Konağı ve Deve Hanları ile 400 m. uzakta ve kaleden daha yüksekteki bir tepede olan gözetleme kulesi de yıkık ve harap durumdadır.
Kız (Karlıca) Kalesi
Hamur İlçesinin Karlıca Köyü’nde, Şoşik Kalesinin 2 km. doğusunda yer alan Kız Kalesinin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Büyük olasılıkla bu kalenin de Şoşik Kalesi gibi Akkoyunlular döneminden kaldığı sanılmaktadır. Söylentiye göre, bu kaleyi Şoşik Kalesi Beyi kızı için yaptırmıştır.
Hamur (İbrahim Paşa) Kümbeti
Hamur ilçe merkezinde, İshak Paşa’nın torunlarından İbrahim Paşa ile ailesinin gömülü bulunduğu kümbet, giriş kapısı üzerindeki kitabeden öğrenildiğine göre 1802 yılında yaptırılmıştır.
Selçuklu ve Osmanlı kümbetlerinden farklı bir plan özelliği gösteren bu kümbet, Kırşehir’deki Aşık Paşa Türbesine benzemektedir. Güney tarafından orijinal olmayan bir kapı vasıtası ile içerisine girilen kümbet, dikdörtgen planlı olup, üzeri ayna tonozlu bir sistemle örtülmüştür.
Kesme taştan yapılmıştır. Ayrıca cephelerde dört sıra halinde bazalt taşı ile hareketli bir görünüm sağlanmıştır. Türbenin doğusunda üç, batısında da iki penceresi bulunmaktadır. İç kısımdaki bitkisel motifler, yıldızlar ve yazılar tahrip edilmiştir.