Kimler Satın Alınamaz!

Mehmet Ali

Süper Üye
1 May 2009
3,357
53,635
TAM 35
Üniversite de eğitim felsefesinde bu konuyu tartışmıştık.Bir arkadaşımız herkesin bir fiyatı vardır tezinde ısrar ediyordu.Bu teze hocamızın yıllardır aklımdan çıkmayan cevabı şu oldu;"Sen kendini satılık mal olarak görürsen tabi ki bir fiyatın olacak."
Çok şükür ki memleketimiz kendini satılık mal olarak görmeyen hatta idealleri yolunda ölen yiğitlerle dolu.Ruhları şad olsun.
 

tayyare

Yönetici
22 Nis 2019
868
16,201
Öylesine aklıma geldi; "fiyat" sadece nakit ya da benzeri maddi değeri olan bir şey olarak düşünüldüğünde, katılıyorum, kendini sattırmayacak adam çoktur, üstelik sadece memleketimizde değil, büyük ihtimalle bütün dünyada.

Ama fiyat ya manevi bir şey ise? Sevdiklerininizin hayatı örneğin? Kızınızın, oğlunuzun, eşinizin?

Ne yalan söyleyeyim, karar veremedim. Böyle bir seçim yapmak, ya da konuya uygun olacaksa, hizmetlerinize bu şekilde fiyat biçilmesi kimseye nasip olmasın.
 

sarilacivert

Kıdemli Üye
26 Mar 2009
104
136
Çocukluğumuzda tanıştığımız çizgi romanlar sayesinde, adaleti, sevgiyi ve fedakarlığı öğrendik. Kızılmaske, Zagor, Mandrake, Swıng, vs. hep gönlümüzün kahramanları oldular. Bu nedenle 50 yaşına geldiğim halde, bu sevdadan vazgeçemedim. Hayat hepimizi farklı işlere, yerlere savursa da bu bizim ortak noktamız: Çizgi roman sevdalıları.
Teşekkürler Lami.
 

Lami Tiryaki

Onursal Üye
21 Nis 2009
513
3,727
Öylesine aklıma geldi; "fiyat" sadece nakit ya da benzeri maddi değeri olan bir şey olarak düşünüldüğünde, katılıyorum, kendini sattırmayacak adam çoktur, üstelik sadece memleketimizde değil, büyük ihtimalle bütün dünyada.

Ama fiyat ya manevi bir şey ise? Sevdiklerininizin hayatı örneğin? Kızınızın, oğlunuzun, eşinizin?

Ne yalan söyleyeyim, karar veremedim. Böyle bir seçim yapmak, ya da konuya uygun olacaksa, hizmetlerinize bu şekilde fiyat biçilmesi kimseye nasip olmasın.

Sevgili tayyare kardeşim o takdirde artık satış değil başka bir sey olur sanırım. Belki "fedakarlık" diyebiliriz. İnandığmız her şeyden fedakarlık edebiliriz bu durumda. Edemeyecek kimse de yoktur sanırım. Hayat çizgi romanlardaki gibi olsa keşke...
Selamlar
Lami
 

GüvenGüven

Süper Üye
19 Ocak 2010
1,093
5,322
Bandırma
Bence insanın en büyük hükmüdür adalet anlayışı ve bu anlayış sayesinde kendi hakkında, toplum hakkında ve yaşam hakkında hükümlere varır; "Kendini koruyamayacak canlılara zarar vermek yanlıştır" gibi...

Musluk suyunu boşa akıtmayan, yerlere çöp atmayan, elektriği gereksiz yere kullanmayan insan ile kendinden güçsüze şiddet uygulamayan insanın aynı insan olduğunu düşünürüm hep; yani vicdanına hesap verebilen ve hareketlerinin sorumluluğunu üzerinde taşıyabilen insan... Zaten toplum, kendi kendimize öğrenemeyeceklerimizi bize öğretmek için vardır, değil mi ?

Ama fiyat ya manevi bir şey ise? Sevdiklerininizin hayatı örneğin? Kızınızın, oğlunuzun, eşinizin?

Ne yalan söyleyeyim, karar veremedim. Böyle bir seçim yapmak, ya da konuya uygun olacaksa, hizmetlerinize bu şekilde fiyat biçilmesi kimseye nasip olmasın.

Diğer yandan Tayyare Üstadım'ın verdiği örnekleri yalnızca ve yalnızca Charles Bronson filmlerinde görebiliyoruz. Dünyamız <maalesef> insanların tehdit dahi edilmeden satın alınabildiği karanlık, çürük ve çirkin bir yer...

Bence artık insanlar iki gruba ayrılmış; canı pahasına yolundan şaşmayacaklar ve günü gelince pazarlamak üzere kendine çoktan paha biçmişler...
 

gandor08

Yönetici
6 Ocak 2013
18,364
141,462
canı pahasına yolundan şaşmayacaklar ve günü gelince pazarlamak üzere kendine çoktan paha biçmişler...

çok güzel bir cümle ve sanırım günümüzün de özeti.
 

abolardis

Onursal Üye
12 Şub 2011
6,630
24,278
Hukuk fakültelerinin ilk yıllarında isteyen gidip kayıt yaptırabiliyor.
Dersler sözlü imtihana tabidir.
Hoca kız öğrencilerden birisini çağırıp sorar; Kızım sen malmısın yoksa hizmetmi ?
Kız öğrenci ; hocam kullanana göre değişir.
Hoca tam puan verir.
Bu olay gerçekten yaşanmış olup bizatihi dinlemiştim.
Herkesi satın alamazsınız genelde.
 

machine_code

Kıdemli Üye
30 May 2015
150
703
mc4jw7jg.png



Aristoteles.jpg



Klasik Mantık " Logica Classica "

Rönesans' tan bu yana, Batılı akademik çevreler ' academiae occidentales ' tarafından ' sözüm ona ' o hiç beğenilmeyen Antik Yunan Filozofu ' philosophus Graecus antiquus /Muallim-i Evvel ' Aristoteles, I. Analitikler ' Analytica Priora ' adlı eserinde ne diyordu_?

Her öncül ya bir arı yükleme, ya bir gerekli yükleme, ya bir olağan (***) yükleme koyar; bu türlü öncüllerin kendileri de, her bir yüklemeye göre bir kısmı olumlu (***) öbürleri de olumsuz (***) dur; olumlu ve olumsuz öncüllerin de bir kısmı bütüncül, bir kısmı bölümcül, bir kısmı da belirsizdir. Bunun sonucu olarak, bütüncül arı yüklemede, olumsuz öncüllük terimleri gerekli olarak aksolunabilirler: söz gelimi, hiç bir zevk bir iyilik değilse, hiç bir iyilik de bir zevk olmayacaktır. Buna karşılık, olumlu öncülde, akis tamamiyle gerekli olmakla beraber bütüncül olarak yapılmayıp bölümcül olarak yapılır: söz gelimi, her zevk bir iyilik ise bazı iyilik de bir zevktir. Bölümcül önermelerde, olumlu olan gerekli olarak ve bölümcül olarak aksolunur. (Çünkü bazı zevk bir iyilik ise, bazı iyilik de bir zevktir), halbuki olumsuz olan için akis gerekliliği yoktur: insan bazı hayvana ait değilse, bundan hayvan'ın bazı insana, ait değildir sonucu çıkmaz.

Öyleyse ilkin olumsuz bütüncül öncül A B olsun. A hiç bir B ye ait olmazsa, B de hiç bir A ya ait olamayacaktır. Gerçekte, B bazı A ya, söz gelimi, G ye ait olsaydı, A nın hiç bir B ye ait olmaması doğru olmayacaktı, çünkü G bazı B dir. Fakat A her B ye aitse, B de bazı A ya aittir; çünkü B hiç bir A ya ait olmasaydı A da hiç bir B ye ait olmayacaktı; o halde A nın her B ye ait olduğu farz edilmişti. Öncül bölümcül olursa, akis aynıdır. Gerçekte, A bazı B ye aitse B de gerekli olarak bazı A ya aittir, çünkü B hiç bir A ya ait olmasaydı A da hiç bir B ye ait olmayacaktı. Fakat A bazı B ye ait değilse, B nin de bazı A ya ait olmaması gerekli değildir. Söz gelimi, B nin hayvan ve A nın insan olduğunu kabul edelim: bazı hayvan insan değildir; ama, her insan hayvandır.



ArstlsIA.png



TDK ne diyordu_?...

Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975

karşı olum

Türkçe: tezat, tekabül, muhalefet, İngilizce: Opposition, Fransızca: Opposition, Almanca: Gegensatz, Opposition, Latin: oppositio

I. (Mantıkta) 1. Birbirinin karşısında bulunan, birbirini karşılıklı olarak dışta bırakan iki kavram ya da yargı arasındaki bağlantı. // Özel biçimleri: a. Çelişik karşıolum: Burada bir kavram, ötekinin doğrudan doğruya değillenmesidir (ak - ak olmayan), b. Karşıt karşıolum: Burada aynı tür içinde bir dizinin en belirgin parçaları karşı karşıyadır (ak-kara). c. Göreli karşıolum-ilişkilerin karşıolumu: Bağlılaşık kavramlar arasındadır (baba-oğul). d-Yoksunluk bildiren karşıolum: Bir yetkinlik ve onun eksikliği arasındadır (gören -kör), e. Düşüncenin belli koşullar altında kaçınılmaz biçimde içine düştüğü çatışkı. Karşıt kavramlar aynı konuyle ilgili olarak aynı zamanda evetlenemedikleri halde değillenebilirler. Çelişik kavramlar aynı konuyla ilgili olarak aynı zamanda evetlenemedikleri gibi değillenemezler de: 1) K, S ise P değildir. 2) K, P ise S değildir. karşıolumların örtüşmesi Ama K ne S ne P olmayabilir; burada P ile S karşıt kavramlardır. Bunların çelişik kavramlar olmaları için, yukarıdaki iki önermeye şu iki önermeyi de katmalıdır: 3) K, S değilse P dir. 4) K, P değilse S dir, yani K, ya S dir, ya P dir. 2- Aynı özne ve aynı yüklemi olan, ama a. nicelik ya da kapsam (A ve I, E ve O); b. nitelik (A ve E, I ve O: karşıt); c. hem nitelik, hem nicelik (A ve O, I ve E: çelişik) bakımından ayrı olan önermelerin durumu: Bütün öğrenciler çalışkandır. Hiç bir öğrenci çalışkan değildir. Bazı öğrenciler çalışkandır. Bazı öğrenciler çalışkan değildir. Günlük dilde çoğunlukla birbirine karıştırılan karşıt ve çelişik kavramlarını iyice birbirinden ayırmak gerekir; tümel olumlu önerme ile tümel olumsuz önerme birbirlerine karşıdırlar, ama bu karşıolum bir çelişme olmayıp bir karşıtlıktır (contrarius); tümel olumlu önermenin çelişiği olan karşıolum tikel olumsuz önermedir. (Şemaya bk. ) II. Varlıkbilim (fizikötesi açısından) 1. Gerçeklikteki çatışma; türlü güçlerin birbiriyle çatışması: Bir istenç ile başka bir istenç, bir güçle başka bir güç arasındaki karşıolum. 2. Varlığın kendi içindeki uçlaşma (kutuplaşma) durumları (soluk alma-verme, eril-dişil). 3. Yaşamın ve tinin kımıldatıcı, devindirici itilimi, dürtüsü ve ileri götüren yaratıcı gücü (özellikle J. Böhme'den Alman idealizmine değin Alman fizikötesinde). 4. Eytişimsel karşıolum: Bir varlığın (sav) karşıtına dönüşmesi (karşı sav) ve bu yolla daha yüksek bir birliğe (bireşim) ulaşması; sav ile karşı sav arasındaki ilişki, bk. eytişim, örtüşme. 5. Bireşime yer vermeyen, varoluşsal bir karar gerektiren bir seçeneğin iki kanadı arasında "ya-ya da" biçiminde beliren ilişki.



TDK-kar-olum.png



Felsefeci Cemal Yıldırım, Mantık: Doğru Düşünme Yöntemi adlı eserinde ne diyordu_?...

Geleneksel mantığın tersine, modern mantık kategorik tümel önermeleri hipotetik olarak yorumlama eğilimindedir. Bu yorumda, "Tüm S'ler P'dir," önermesi, "Eğer bir şey S ise, o şey P'dir," demekten ileri geçmemekte, S olan şeylerin varlığından söz etmemektedir. Böyle olunca çelişiklik ilişkisi dışında diğer ilişkilere olanak kalmamakta; SaP ve SeP üst-karşıt, SiP ve SoP alt-karşıt olmaktan çıkmakta; tümel önermeler aynı nitelikteki tikelleri içerme gücünü yitirmektedir. Gerçekten S sınıfını varlıksal saymadığımızda tümel önermelerin yanlış olma olanağı ortadan kalkar. "Tüm S'ler P'dir," önermesinin yanlış olması için P olmayan bir S'nin olması gerekir; oysa S diye bir şey yoksa, P olmayan bir S'nin varlığı olanaksızdır. Böyle olunca "Tüm S'ler P 'dir," önermesini doğru saymak gerekir. Aynı şey, "Hiç bir S, P değildir," için de geçerlidir. Bu önermenin yanlış olması için P olan bir S'nin bulunması gerekir. Oysa S sınıfı varlıksal değilse böyle bir şeyin bulunması olanaksızdır. O halde SaP gibi SeP'i de doğru saymak gerekir. İki önerme birlikte doğru olduğuna göre aralarında üst-karşıtlık ilişkisi ortadan kalkar, ve çelişikleri olan SiP ve SoP da birlikte yanlış olabileceklerine göre alt-karşıtlık ilişkisi de yok olur. Bu yorumda SaP'in doğru olması, SiP'in doğru olmasını gerektirmediği gibi, SiP'in yanlış olması da SaP'in yanlış olmasını zorunlu kılmamaktadır. "Tüm S'ler P'dir." önermesinin doğru olması herhangi bir S'nin olmasını gerektirmez; oysa "Bazı S'ler P'dir," önermesinin doğruluğu için en az bir S'ye, P olan bir S'ye ihtiyaç vardır. Aynı sonuç SeP ile SoP 'un ilişkisi bakımından da geçerlidir. Böylece üst ve alt içermeler de ortadan kalkmaktadır.

Şimdi sorulabilir: özne teriminin simgelediği sınıfı varlıksal olarak yorumlamaktan kaçınmak niçin? Geleneksel mantığın yaptığı gibi,"Tüm S'ler P'dir," derken S'lerin varlığını farzetmek daha doğru olmaz mı? Bilimde de, günlük yaşamda da, biz ancak var olan şeyler üzerinde düşünür, konuşuruz; bizi var olmayan ya da varlığını bilmediğimiz şeyler neden ilgilendirsin?

Buna verilecek cevap şu olabilir, kısaca: yalnız var olan ya da varlığını bildiğimiz şeyler üzerinde düşündüğümüz, konuştuğumuz doğru değildir. Konuşma ve düşünmelerimiz ne bilimde, ne de günlük yaşamda var olan veya varlığı bilinen şeylerle sınırlıdır. Öyle olsaydı bilimde, günlük düşünmede ilerleme diye bir şey olmayacak, dünyamız son derece dar bir çerçeve içinde kalacaktı. Oysa mitoloji, din, felsefe ve bilim dediğimiz şeyler insanlığın dünyasını genişletme, gözlediğinin, var saydığının ötesine geçme çabasının birer aşamasından başka bir şey değildir. Hepsinde kişinin gerçekliği aşan muhayyilesi üstün yer tutar. Başlıca özelliği olgusal olan bilimin bile özü hipotetik düşünmedir. Birtakım hipotez ya da teorilere gitmeksizin, bilim yapmak şöyle dursun, basit gözlem düzeyinde bile başarılı bir adım atamayız.

Modern mantık, hipotetik yorumu benimsemekle, bilim ve matematiğin gerekleri dışında kalmaktan kurtulmuştur.

Öte yandan hipotetik yorum mantığa varlıksal olan sınıfların ilişkileri gibi varlıksal olmayan sınıfların ilişkilerini de doğru belirleme olanağı sağlamıştır. Nitekim varlıksal hipotetik ayırımına gitmeksizin şu iki önerme,

Tüm şişmanlar oburdur.
Tüm devler oburdur.

arasındaki farkı görmeğe olanak yoktur. Birinci önerme varlıksaldır; bu nedenle yanlışlanabilir. Bunun için obur olmayan bir şişman bulmak yeter. Oysa varlıksal olmayan ikinci önermeyi yanlışlamak, obur (ya da obur olmayan) bir dev gösterilemeyeceği için, olanaksızdır. "Tüm şişmanlar oburdur," doğruysa, "Bazı şişmanlar oburdur," haydi haydi doğrudur. Buna karşılık, "Tüm devler oburdur," doğru olduğu halde "Bazı devler oburdur," önermesi doğru olamaz; çünkü hipotetik bir önerme varlıksal bir önermeyi içeremez.

Geleneksel mantık tüm önermeleri varlıksal saymakta, bu farkları görmekten uzak kalmıştır.



Mntk-CY0.png


Mntk-CY1.png



Geleneksel Karşıtlık Karesi' ndeki ' Aristoteles' in Karşıtlık Karesi /translaticium contrarium quadratum ', " üst-karşıtlık ilişkisi ortadan kalkar ", " alt-karşıtlık ilişkisi de yok olur ", " üst ve alt içermeler de ortadan kalkmaktadır ". O hâlde, " geleneksel olmayan " Mantık' tan ne çıkar_? Düdük gibi bir şey ' Önermeler ya üst karşıt ya alt karşıt ya alt içerme ya üst içerme ya da çelişiklerdir değil, ya çelişik ya da çelişik değillerdir '


Mntk-CY2.png



Felsefeci Cemal Yıldırım' ın söylemleri;

_ Neredeyse beş yüz yıldır süregelen mantık üzerinden Muallim-i Evvel' e yönelik atakların tipik bir örneğinden başka bir şey değildir.

_ Fazlasıyla mübalağalıdır. Neden_?

Materyalist felsefenin duayenlerinden Georges Politzer, Felsefenin Temel İlkeleri ' Principes Fondamentaux de Philosophie /Philosophiae Principia Fundamentales ' adlı eserinde ne diyordu_?

Filozof Fontanelle, bahçıvanın sonsuzluğuna inanan bir gülün öyküsünü anlatır. Gül, bahçıvanın sonsuzluğuna niçin inanır? Çünkü gül, bahçede, hiçbir zaman başka bir bahçıvan görmemiştir. Metafizikçi de böyle düşünür: değişmeyi yadsır.

Bununla birlikte deneyim bize öğretir ki, bahçıvanlar ölümlüdür, güller de.



PFTI.png



Mantık üzerinden Muallim-i Evvel' e yönelik ataklar, geleneksel olmayan mantığın sonsuzluğuna inananların ' Batılı akademik çevrelerin ' öyküsünü anlatır. Geleneksel olmayan mantığın sonsuzluğuna niçin inanır'lar'? Çünkü, çağımızda, hiçbir zaman ' geleneksel olmayan mantıktan ' başka bir mantık görmemişlerdir. Mantıkçılar da ' e.g. Cemal Yıldırım ' böyle düşünür: geleneksel mantığı yadsır.

Bununla birlikte deneyim bize öğretir ki, geleneksel olmayan mantıkta ölümlüdür, Batılı akademik çevreler'in fikirleri' de.

Hülasaten_?

Modern mantığın sonsuzluğuna inanmak, nerede kaldı ki geleneksel mantığa darbe vurmak, sarsamaz bile. Daha da önemlisi, hipotetik yorumun benimsenilmesi, bazı sorunları çözse dahi, pek çok sorunu da peşi sıra getirmektedir, ki dikensiz gül bahçeleri yoktur, hiçbir zaman da olmamıştır, fakat en azından şu an için mantık felsefesi analizlerine girişmeye ne niyetimiz ne zamanımız ne de gerek vardır.

Peki Muallim-i Evvel ne demek istemektedir_?

Kategorik Önermenin formu şudur:

S, P' dir. ' S konu, P yüklem, -dır kopuladır '

T tümel, Ti tikel, Te tekil, A ' affirmans ' olumlu, N ' negans ' olumsuz, + müspet, - menfi

Konu ve yüklem, müspet ya da menfi, aralarında ilişki vuku bulursa olumlu, bulmazsa olumsuz, nicelikleri de tümel, tikel, tekil olacacağından, teorik açıdan yetmiş iki çeşit kategorik önerme vardır.


A [her S (T +) her P' dir (T +)] .......................... N [hiçbir S (T +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [her S (T +) her P olmayanlardır (T -)] ............. N [hiçbir S (T +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
A [her S olmayan (T -) her P' dir (T +)] ............... N [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [her S olmayan (T -) her P olmayandır (T -)] ..... N [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [her S (T +) bazı P' dir (Ti +)] ......................... N [hiçbir S (T +) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [her S (T +) bazı P olmayanlardır (Ti -)] ............ N [hiçbir S (T +) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]
A [her S olmayan (T -) bazı P' dir (Ti +)] .............. N [hiçbir S olmayan (T -) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [her S olmayan (T -) bazı P olmayandır (Ti -)] .... N [hiçbir S olmayan (T -) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [her S (T +) P' dir (Te +)] .............................. N [hiçbir S (T +) P 'değil'dir (Te +)]
A [her S (T +) P olmayanlardır (Te -)] ................. N [hiçbir S (T +) her P olmayanlar 'değil'dir (Te -)]
A [her S olmayan (T -) P' dir (Te +)] ................... N [hiçbir S olmayan (T -) P 'değil'dir (Te +)]
A [her S olmayan (T -) P olmayandır (Te -)] ......... N [hiçbir S olmayan (T -) P olmayanlar 'değil'dir (Te -)]

;.............................................................................................................................................

A [bazı S (Ti +) her P' dir (T +)] ......................... N [bazı S (Ti +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [bazı S (Ti +) her P olmayanlardır (T -)] ............ N [bazı S (Ti +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
A [bazı S olmayan (Ti -) her P' dir (T +)] .............. N [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [bazı S olmayan (Ti -) her P olmayandır (T -)] .... N [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [bazı S (Ti +) bazı P' dir (Ti +)] ....................... N [bazı S (Ti +) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [bazı S (Ti +) bazı P olmayanlardır (Ti -)] .......... N [bazı S (Ti +) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]
A [bazı S olmayan (Ti -) bazı P' dir (Ti +)] ............ N [bazı S olmayan (Ti -) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [bazı S olmayan (Ti -) bazı P olmayandır (Ti -)] .. N [bazı S olmayan (Ti -) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [bazı S (Ti +) P' dir (Te +)] ............................ N [bazı S (Ti +) P 'değil'dir (Te +)]
A [bazı S (Ti +) P olmayanlardır (Te -)] ............... N [bazı S (Ti +) P olmayanlar 'değil'dir (Te -)]
A [bazı S olmayan (Ti -) P' dir (Te +)] ................. N [bazı S olmayan (Ti -) P 'değil'dir (Te +)]
A [bazı S olmayan (Ti -) P olmayandır (Te -)] ....... N [bazı S olmayan (Ti -) P olmayanlar 'değil'dir (Te -)]

;.............................................................................................................................................

A [S (Te +) her P' dir (T +)] .............................. N [S (Te +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [S (Te +) her P olmayanlardır (T -)] ................. N [S (Te +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
A [S olmayan (Te -) her P' dir (T +)] ................... N [S olmayan (Te -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [S olmayan (Te -) her P olmayandır (T -)] ......... N [S olmayan (Te -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]


;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [S (Te +) bazı P' dir (Ti +)] ............................ N [S (Te +) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [S (Te +) bazı P olmayanlardır (Ti -)] ............... N [S (Te +) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]
A [S olmayan (Te -) bazı P' dir (Ti +)] ................. N [S olmayan (Te -) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [S olmayan (Te -) bazı P olmayandır (Ti -)] ....... N [S olmayan (Te -) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [S (Te +) P' dir (Te +)] ................................ N [S (Te +) P 'değil'dir (Te +)]
A [S (Te +) P olmayanlardır (Te -)] .................... N [S (Te +) P olmayanlar 'değil'dir (Te -)]
A [S olmayan (Te -) P' dir (Te +)] ...................... N [S olmayan (Te -) P 'değil'dir (Te +)]
A [S olmayan (Te -) P olmayandır (Te -)] ............ N [S olmayan (Te -) P olmayanlar 'değil'dir (Te -)]
;.............................................................................................................................................


Klasik Mantık' ta tekil önerme, tümel önerme hükmündedir, bu yüzden kategorik önermeler 72 - 40 = 32' ye düşer. Prof. Cemal Yıldırım, Mantık; Doğru Düşünme Yöntemi adlı eserinde buna " mantığın mantıksızlığı " der.


A [her S (T +) her P' dir (T +)]* ........................ N [hiçbir S (T +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]*
A [her S (T +) her P olmayanlardır (T -)] ............. N [hiçbir S (T +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
A [her S olmayan (T -) her P' dir (T +)] ............... N [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [her S olmayan (T -) her P olmayandır (T -)] ..... N [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [her S (T +) bazı P' dir (Ti +)]* ...................... N [hiçbir S (T +) bazı P 'değil'dir (Ti +)]*
A [her S (T +) bazı P olmayanlardır (Ti -)] ........... N [hiçbir S (T +) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]
A [her S olmayan (T -) bazı P' dir (Ti +)] ............. N [hiçbir S olmayan (T -) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [her S olmayan (T -) bazı P olmayandır (Ti -)] ... N [hiçbir S olmayan (T -) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]

;.............................................................................................................................................

A [bazı S (Ti +) her P' dir (T +)]* ...................... N [bazı S (Ti +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]*
A [bazı S (Ti +) her P olmayanlardır (T -)] ........... N [bazı S (Ti +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
A [bazı S olmayan (Ti -) her P' dir (T +)] ............. N [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
A [bazı S olmayan (Ti -) her P olmayandır (T -)] ... N [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A [bazı S (Ti +) bazı P' dir (Ti +)]* ..................... N [bazı S (Ti +) bazı P 'değil'dir (Ti +)]*
A [bazı S (Ti +) bazı P olmayanlardır (Ti -)] .......... N [bazı S (Ti +) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]
A [bazı S olmayan (Ti -) bazı P' dir (Ti +)] ............ N [bazı S olmayan (Ti -) bazı P 'değil'dir (Ti +)]
A [bazı S olmayan (Ti -) bazı P olmayandır (Ti -)] .. N [bazı S olmayan (Ti -) bazı P olmayanlar 'değil'dir (Ti -)]

;.............................................................................................................................................


I. Mantık Aksiyomu " primum axioma logicum ": Olumlu önermelerde yüklem daima tikeldir ' tümel olamaz '

II. Mantık Aksiyomu " secundum axioma logicum ": Olumsuz önermelerde yüklem daima tümeldir ' tikel olamaz '

Her iki aksiyomdan dolayı kategorik önermeler 32 - 16 = 16' ya düşer.


Ny [hiçbir S (T +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]*
Nx [hiçbir S (T +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
Nt [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
Nz [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ax [her S (T +) bazı P' dir (Ti +)]*
Ay [her S (T +) bazı P olmayanlardır (Ti -)]
Az [her S olmayan (T -) bazı P' dir (Ti +)]
At [her S olmayan (T -) bazı P olmayandır (Ti -)]

;.............................................................................................................................................

Nw [bazı S (Ti +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]*
Nu [bazı S (Ti +) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]
Nn [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P 'değil'dir (T +)]
Nv [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P olmayanlar 'değil'dir (T -)]

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Au [bazı S (Ti +) bazı P' dir (Ti +)]*
Aw [bazı S (Ti +) bazı P olmayanlardır (Ti -)]
Av [bazı S olmayan (Ti -) bazı P' dir (Ti +)]
An [bazı S olmayan (Ti -) bazı P olmayandır (Ti -)]

;.............................................................................................................................................

Kategorik önermelerde;

Dönüştürme, doğruluk değerini muhafaza eden önermenin uçlarının tersine çevrilmesidir. " Conversio est inversio extremorum propositionis, retenta eiusdem propositionis veritate. "

i_ nitelik değiştirilmeksizin ' olumlu ise olumlu, olumsuz ise olumsuz ' konu ve yüklem yer değiştirildiğinde önermenin eşdeğeri elde edilir " conversio simplex "

;.............................................................................................................................................

N.B.:

Tümel olumlu önermenin döndürülmesi, tikel olumlu olur, tümel olumlu olamaz. Neden_?

Klasik Mantık' ta, I. Mantık Aksiyomu' na göre, olumlu önermelerde, yüklem, kaplamının tümüyle alınmış olup dağıtılmış ' belirttiği sınıfın tümünü kaplayan /tümel ' olamaz, bir başka deyişle, kaplamının bir kısmıyla alınmış olup daima dağıtılmamış ' belirttiği sınıfın tümünü kaplamayan /tikel ' olur, aksi taktirde, konu ve yüklem kaplamsal açıdan eşit olduğundan, ya bilineni tekrardan ibarettir ' totoloji ' ya da tikel için söylenen, tümel için de söylenmiş olur, ki imkânsızdır " Konu ve yüklemleri eşit /özdeş olan kategorik önermelerde de, yüklem, konu gibi tümeldir ve haliyle de A, A' dır formunda olduğundan totolojiktir "

Tikel olumsuz önerme döndürülemez. Neden_?

Klasik Mantık' ta, II. Mantık Aksiyomu' na göre, olumsuz önermelerde, yüklem, kaplamının tümüyle alınmış olup dağıtılmış ' belirttiği sınıfın tümünü kaplayan /tümel ' olur, bir başka deyişle, kaplamının bir kısmıyla alınmış olup daima dağıtılmamış ' belirttiği sınıfın tümünü kaplamayan /tikel ' olamaz, aksi taktirde, evvelce tikel konu tümel yüklem iken, ahirde tümel konu tikel yüklem olacağından, döndürmede konu ve yüklemin kaplamları değişmiş olur, ki imkânsızdır. " Bir diğer neden de döndürülen önermenin bazen doğru bazen yanlış olmasıdır "

;.............................................................................................................................................

j_ nitelik değiştirilerek ' olumlu ise olumsuz, olumsuz ise olumlu ' konu ve yüklem yer değiştirilmeksizin yüklemin çelişiği alındığında önermenin eşdeğeri elde edilir " obversio propositionum "

k_ nitelik ve nicelik değiştirilmeksizin ' olumlu ise olumlu, olumsuz ise olumsuz ve tümel ise tümel, tikel ise tikel ', konu ve yüklem yer değiştirilerek çelişikleri alındığında önermenin eşdeğeri elde edilir " conversio per contrapositionem "

Nxyzt = Axyzt, Nnuvw = Anuvw olduğundan, ' j' den dolayı ' kategorik önermeler 16 - 8 = 8' e düşer.


Nyj [hiçbir S (T +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]* SeP = S'iP
Nt [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P 'değil'dir (T +)] S'eP = SiP —

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Axj [her S (T +) bazı P' dir (Ti +)]* SaP = S'oP
Az [her S olmayan (T -) bazı P' dir (Ti +)] S'aP = SoP —

;.............................................................................................................................................

Nw [bazı S (Ti +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]* SoP
Nnj [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P 'değil'dir (T +)] S'oP —

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Au [bazı S (Ti +) bazı P' dir (Ti +)]* SiP
Avj [bazı S olmayan (Ti -) bazı P' dir (Ti +)] S'iP —

;.............................................................................................................................................


cs -> conversio simplex

op -> obversio propositionum

cpc -> conversio per contrapositionem


Ny [hiçbir S (T +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]* SeP

Nycs [hiçbir P (T +) hiçbir S 'değil'dir (T +)] PeS

Nyop [her P (T +) bazı S olmayandır (Ti -)] PaS'

Nycs [bazı S olmayan (Ti -) bazı P' dir (Ti +)] S'iP

Nycs = Av olduğundan, Ny ile Av eşdeğerdir

;.............................................................................................................................................

Nt [hiçbir S olmayan (T -) hiçbir P 'değil'dir (T +)] S'eP

Ntcs [hiçbir P (T +) hiçbir S olmayan 'değil'dir (T -)] PeS'

Ntop [her P (T +) bazı S' dir (Ti +)] PaS

Ntcs [bazı S (Ti +) bazı P' dir (Ti +)]* SiP

Ntcs = Au olduğundan, Nt ile Au eşdeğerdir

;.............................................................................................................................................

Ax [her S (T +) bazı P' dir (Ti +)]* Sap

Axcpc [her P olmayan (T -) bazı S olmayandır (Ti -)] P'aS'

Axcs [bazı S olmayan (Ti -) bazı P olmayandır (Ti -)] S'iP'

Axop [bazı S olmayan (Ti -) hiçbir P 'değil'dir (T +)] S'oP

Axop = Nn olduğundan, Ax ile Nn eşdeğerdir

;.............................................................................................................................................

Az [her S olmayan (T -) bazı P' dir (Ti +)] S'ap

Azcpc [her P olmayan (T -) bazı S' dir (Ti +)] P'aS

Azcs [bazı S (Ti +) bazı P olmayandır (Ti -)] SiP'

Azop [bazı S (Ti +) hiçbir P 'değil'dir (T +)]* SoP

Azop = Nw olduğundan, Az ile Nw eşdeğerdir

;.............................................................................................................................................


csi, op, cpc' den dolayı kategorik önermeler 8 - 4 = 4' e düşer.

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ny0 [hiçbir S (T +) P 'değil'dir (T +)]* SeP = S'iP

Ax0 [her S (T +) P' dir (T +)]* SaP = S'oP

Nw0 [bazı S (T +) P 'değil'dir (T +)]* SoP

Au0 [bazı S (T +) P' dir (T +)]* SiP

;--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

;.............................................................................................................................................

N.B.:

Türkiye' de klasik mantığın duayenlerinden Prof. Dr. Necati Öner, Klasik Mantık adlı eserinde ne diyordu_?

Hamilton'un karşı koyması:

Klasik mantıkta aksiyom olarak kabul edilen yukarıdaki iki genel kurala Hamilton, yüklemin niceliğini ele alış tarzı ile karşı koyuyor. Yüklemin niceliği bahsinde Hamilton'un fikirlerini görmüştük. Onun, olumlu toto-totale ve olumlu parti-totale'da yüklem tümel; olumsuz toto-partielle ve olumsuz parti-partielle'de yüklem tikel alınmıştı. Hamilton'un bu fikri kabul edilince klasik mantığın döndürme şekilleri de değişir.

Hamilton'un fikrinin reddi:

Hamilton, yüklemin niceliğini yorumlama şekliyle klasik mantığın yukarıda zikredilen iki aksiyomuna karşı çıkmış ise de, Hamilton'dan sonra gelenler onun bu fikrinin doğurduğu güçlükleri red ve bu konuda klasik mantık yolunu takip etmişlerdir.

Hamilton'a yapılan itirazlar şöyle özetlenebilir:

1 — Olumlu önermelerde yüklemi teşkil eden terimin bütün kaplamı ile alınabileceği iddiası doğru değildir. Olumlu toto-total ve olumlu parti-totale muteber önermeler olamaz. Hattâ, yüklem yalnız konuya hasredilmiş bile olsa. Çünki :

a — "İnsan akıllı hayvandır" önermesinde, eğer yüklemin tümel olduğu iddia edilirse, o zaman önermenin asıl anlamından başka anlam taşıyan, ikinci bir önerme daha ortaya çıkar. O da, şudur: "Bütün akıllı hayvanlar insandır". Bu önerme ile birinci önermenin farklı tasdikler olduğu şu farklı sorulara cevap vermeleri ile anlaşılır:

— İnsan akıllı bir hayvan mıdır?

— İnsan dışında başka akıllı hayvanlar var mıdır?

Bu sorulardan birincisi, insan kavramının incelenmesi ile, ikincisi insan dışındaki hayvanlar sınıfının incelenmesiyle anlaşılır. Bu durumda toto-totale kabul edilen, ele aldığımız önermenin analizinden birbirinden farklı şu iki hüküm çıkmış olur:

— Bütün insanlar akıllı hayvandır.

— Bütün akıllı hayvanlar insandır.

Demek ki olumlu önermelerde yüklemi tümel telâkki etme fikri karışıklığa sebep olur.

b — Eğer yüklem tümel olarak alınırsa, konunun her ferdine de tümel olarak uygulanmalıdır. Bu ise saçma olur. Mesela, bütün üçgenler bütün üçkenarlı poligonlardır, önermesinde, bazı üçgenler bütün üç kenarlı poligonlardır demek imkânsızdır.

2 — Olumsuz önermelerde yüklemin kaplamının bir kısmı ile ele alınabileceği iddiası da doğru değildir. Yani, olumsuz toto-partielle ve olumsuz parti-partielle muteber önermeler olamaz.

"Hiçbir üçgen bazı eşkenarlı şekil değildir", toto-partielle önermesini alalım. Bunun döndürülmesi, "Bazı eşkenarlı şekil hiç bir üçgen değildir", olur. Hamilton burada, "Bazı eşkenarlı şekil" in tikel olduğunu söylüyor ki doğru değildir. Hamilton'un üzerinde durduğu "Bazı" kelimesidir. "Bazı" kelimesi iki anlamlıdır.

1 — "Bazı" belirtilmemiş herhangi bir mikdar olabilir. Bu anlamda eldeki önerme şunu ifade eder. Hiçbir üçgen herhangi bir sayıda eşkenarlı şekil değildir. Yani tane bir dahi olsa değildir demektir. Bunun anlamı ise, hiçbir üçgen hiçbir eşkenarlı şekil değildir, olur. Burada ise görüldüğü gibi yüklem, tümel olarak alınmıştır.

2 — Hamilton, "bazı" kelimesinden belirtilmiş bir mikdarı anlıyor. Yukarıdaki önermede şu veya bu eşkenarlı şekiller demektir. Bu durumda da bazı eşkenarlı şekiller tümel (tekil de olsa) yani kaplamının tümüyle alınmıştır. Konu bütün olarak dışarıda bırakılmıştır. O halde, olumsuz bir önermenin yüklemi hiçbir zaman tikel olarak alınamaz.



LC-I.png



LC-II.png



LC-III.png


;.............................................................................................................................................

Öyleyse, ki öyle, o hâlde, kategorik önermeler şunlardır: " Aksi bir hâl, imkânsızdır, hâliyle, lafazan Batılı akademik çevrelerin Muallim-i Evvel üzerine laklakları da manasızdır "

Omnes S sunt P " Her S P' dir, P olmayan S yoktur, Bir şey P değilse, S de değildir "

Nullum S est P " Hiçbir S P değildir, P olan S yoktur, Bir şey S ise P değildir "

Aliquae S sunt P " Bazı S' ler P' dir, P olan S vardır, Hiç değilse bir şey hem S hem de P'dir "

Aliquae S non sunt P " Bazı S' ler P değildir, P olmayan S vardır, Hiç değilse bir S, P değildir "

Doğruluk değeri ilişkileri de şunlardır.



TCQ.png



;.............................................................................................................................................

" Kimler satın alınamaz "_?

Muallim-i Evvel' e göre, önermeler şunlardır:

Herkes satın alınabilir ", satın alınmaktadır, &c. "

Hiçbiri satın alınabilir değildir ", satın alınmamaktadır, &c. "

Bazıları satın alınabilir ", satın alınmaktadır, &c. "

Bazıları satın alınabilir değildir ", satın alınmamaktadır, &c. "


Peki hangisi ' yanlış değildir '_? Bilemeyiz.

Hiçbir özne, olumsuz bir niteliği yüklenmek istemez. " Her süperego, olumsuz değer yargılarını kısıtlar, her ego, id' de ölümsüzdür, her id, ego ve süperego ile çelişiktir, &c. "

;.............................................................................................................................................

N.B.:

Bize göre, biçimce ' & ahlakça olumsuz ', anlamca olumlular, hayati ehemmiyeti haizdir, ki çok daha derin analizleri hak ederler, e.g.

Kim satmaz ki_? Kim satın alınamaz ki_? Neden satmasın ki_? Neden satın alınamasın ki_?, &c.

;.............................................................................................................................................



Lnz.jpg



İ ç t e n l i k l e...

Sevgiyle...
 
Üst