bakunin

Admin
12 Mar 2009
6,310
49,916
NeverLand
TEMEL REİS
(Popeye)



1919 yılında genç çizer Elzie Crisler Segar tarafından yaratılan ve King Features Syndicate şirketince dağıtımı yapılan The Thimble Theatre başlıklı bir gazete bantı, küçük dramlardan oluşan bir çizgiroman dizisiydi. Burada cesur biri olan Harold Ham Gravy ile cılızlıkta rakipsiz nişanlısı Olive Oil ve onun erkek kardeşi Castor isimli karakterler rol almaktaydı. Başarılı bir şekilde süren bant, 1929 yılında ilginç bir gelişmeye sahne olmuştur. Castor Oil adlı karakter günün birinde gemisine kaptanlık yapması için Popeye isimli bir denizciyle anlaşmıştır. Ancak bu gemici kısa sürede o denli popüler bir karakter haline gelmiştir ki, bantın yaratıcısı ve çizeri olan Segar, gelen hayran tekliflerini de değerlendirerek The Thimble Theatre olan bantının başlığını 17 Ocak 1929 tarihinden itibaren Popeye olarak değiştirmek durumunda kalmıştır.

popeye.jpg

Zira banta eklenen senaryolar uzadıkça baş karakterlerden biri olan ve Ham Gravy'nin elinden nişanlısı Olive Oil'i kapan Popeye, çoktan başrole oturmuştur. Çizgiroman dünyasında çok ender görülen bu gelişme karşısında tepkisiz kalamayan Elzie C.Segar, Popeye adlı bu yeni karakterine bazı ilginçlikler eklemekten de geri kalmamıştır. Popeye, mecbur kaldığı her zorlu mücadelede bir yerlerden bulup buluşturduğu bir kutu veya bir parça ıspanağı yiyerek inanılmaz bir güç elde etmektedir. Bu sıradışılıkla mücadeleye giriştiği tüm rakipleri ve doğanın karşısına çıkardığı zorlukları bertaraf eden karakter, yakaladığı popülarite sayesinde XXI. yüzyıla dek kendisini taşıyacak başarılı bir çizgiroman olarak tarihe geçmiştir.

popeye-and-olive-oyl.jpg

Yetmiş yıldan fazla bir süredir seriye eklenip duran birbirinden enterasan pek çok karakterle başlık giderek daha da zenginleşmiş, ancak yakaladığı ilgiyi hemen hemen hiç kaybetmemiştir. Yayınlandığı zaman içerisinde Popeye başlığına; yüzü aşmış yaşına karşın hâlâ dinç olan babası Poopdeck Pappy, King Blozo, denizlerin büyücüsü The Sea Hag, Popeye ve sevgilisi Olive Oil'e postayla yollanan bebek Swee'Pea ve onun annesi, hilekâr olduğu kadar yalancılıkla meşhur hamburger canavarı J.Wellington Wimpy, Oil Ailesinin annesi, Geezil, Evil Spy, Toar, Alice the Goon isimli bir kadın, aşçı irisi Rough House, Mean Man ya da diğer adıyla Bluto/Kabasakal, Oscar ile garip yaratıklar Wiffle Hen ve Eugene the Peep gibi sayısız karakter dahil olmuştur.

popeye_cast.gif


Popeye'de ana karakterler.

Çalışmalarına imza atarken yazdığı adının yanına bir de puro resmi çizen ressam Elzie Crisler Segar'ın çizgisi oldukça keskindir, üstelik döneminin çizgiroman bantlarında uygulanan teknik ve anlatım kurallarına uymayan bir tarzdadır. Ancak onun 1938 yılındaki ani ölümüyle çizgiromanı önce Doc Winner ve Bill Zaboly adlı kişiler King Features için devralmıştır. Daha sonra ise Joe Musial'ın devreye girdiği başlık, 1939 yılında önce Tom Sims daha sonra da Ralph Stein'in senaryolarını resimleyen Bill Zaboly'yi 1959'dan 1987'ye değin Segar'ın eski yardımcısı ve damadı Bud Sagendorf'a teslim edilmiştir. Daha sonrasındaysa Lon Don onu takip etmiş ve Segar'ın tarzını yeniden ele alarak banta katkılar sağlamıştır. Ancak bütün bu çizerler gerçek anlamda Segar'ın yakaladığı motifleri tekrarlamaktan fazla bir şeyi seriye eklemeyi başaramamıştır.

Popeye'in popülaritesi 1932 yılından itibaren Max ve Dave Fleischer kardeşler tarafından gerçekleştirilen bir çizgifilm serisiyle pekişmiştir. 1944 yılından itibarense Popeye başlığı, önce Bud Sagendorf, daha sonra George Wildmann'in çizdiği kendi ismini taşıyan periyodik çizgiroman dergilerine kavuşmuştur, ilkini takiben yapılan 1935'deki 'Popeye Parade' ve bunu takip eden sene, Dave Fleischer'ın animator dehasından çıkan yapımlar birbiri ardına kurdeleye eklenmiştir. Kısaca Popeye Cartoons adı altında anılan bu yapımların bazılarının isimleri şöyledir: 'Popeye', 'Popeye and Friends', 'Popeye and Friends in Outer Space'. Bu ve diğer çizgifilmlerin hemen hepsinde Popeye, Olive Oil/Safinaz için Bluto/Kabasakalla mücadele etmiş ve gücüne insanüstü bir güç katan bir (kaç) kutu ıspanak konservesini midesine indirmiştir. Tabii bir Popeye vazgeçilmezi olan arkadaşı Wimpy de aralarda maceralara karışmıştır. 1984 yılından itibaren telif haklarını elinde tutan ajans tarafından yeni bir yapılanma süreci başlatılan Popeye karakterizasyonuna Popeye'in oğlu eklenmiştir. Denizciliğe meraklı bu ufaklık da tıpkı babası gibi ıspanağın verdiği gücün farkındadır. Safinaz'la -nihayet- evlenmiş olan Temel Reis uzun süren aşkının meyvesi olan oğlunu çok sevmekte ve ona bildiklerini öğretmek için sabırsızlanmaktadır.

izgiromanAnsiklopedisi572.jpg


Milliyet Çocuk'da yayınlanan bir Temel Reis öyküsü.

Ülkemizde ilk kez 1943 yılında yayınlanan Dört İzci dergisinin sayfalarından Temel Kaptan adı altında Türk okuyucu ile buluşmuştur. Bu tarihten epey sonra, 1952'deki bazı Ateş sayılarında Temel Kaptan adını kullandıktan sonra, Şarika Şilliler'in çıkardığı Bücür adlı haftalık derginin 1968 yılı sonundaki sayılarında Temel Kaptan başlığıyla tek sayfalık fikramsı bir anlatımla (t)üretilmiş olarak gözükmüştür. Yine bu dönemde gazete bantı olarak da Dünya Gazetesi sayfaları aracılığıyla 1960'ların hemen başında boy göstermeye başlamıştır. Ardından da 1963 yılından itibaren ise Burhanettin Şener'in sahibi olduğu Burhan Yayınevi'nin Temel Reis adlı bir albümünde; 1970'de Yaşar ve Coşar Şilliler'in Yumurcak adlı dergisinde; 1972'den sonra Burhan Yayınları'nın Tenten serisinde; 1975'den itibaren Milliyet Çocuk'da; 1979 yılı sonunda ve 1980'lerin başında Bora Yayınevi tarafından yayınlanan Popeye, taşıdığı denizcilik esintilerinden dolayı Temel Reis adını almıştır. Temel Reis'in bir yastığa baş koyacağı daimi sevgilisi Olive Oyl, Safinaz; Bluto, Karakorsan; Wimpy de Şaban adlarıyla özdeşleşmiştir. Bugüne değin 1984'de Bulvar Dergide bantları ve 1986'da Bulvar Gazetesinin Bonbon (sonradan Ponpon) ilavesinde Sagendorf'un çizdiği bazı bantlarla gözükmüş, ayrıca yine aynı gazete tarafından bir adet çıkartmalı albümü ilave olarak verilmiştir.

izgiromanAnsiklopedisi572a.jpg


Tay Yayınları logolu Temel Reis serisinden bir sayı.

1980'lere dek yayınlandığı gazetelerin sayfalarındaki bantlarına ilaveten, çeşitli çizgiroman dergilerinde dolgu çizgiromanı olarak ve nihayet ilk kez 1984 yılında Tay Yayınları tarafından yayınlanan kendi özel çizgiroman dergisinde pembe-kırmızı renklemesi olan sayfalarda boy göstermiş, bu seri önce ikişerli, ardından da üçerli sayılar halinde ciltlenerek okura yeniden sunulmuştur. 1992 yılı sonunda Milliyet Gazetesi'nin ilavesi olarak verilen Galaksi'de yer almış, ayrıca sayısız televizyon kanalı gittikçe modernize edilen çizgiroman serilerini birbiri ardına yayınlamıştır. 1994 yılında ise yeniden okurlarının huzuruna çıkan Milliyet Çocuk dergisinde bantlarıyla yer almıştır.
 
Üst