View-Master, Çocukluğumuzun Büyüleyici Oyuncağı

scanfan

Yönetici
25 Eyl 2013
7,211
75,318

View-Master
Çocukluğumuzun Büyüleyici Oyuncağı

viewmaster_01.jpg


Biz bu oyuncağı ilk kez 1960'lı yıllarda gördük. "View-Master"ları Hac'dan dönen büyüklerimiz beraberlerinde hediye olarak getirlerdi. Oysa bunlar 1939'dan beri üretiliyormuş ("Kodak" firmasının renkli dia filmini ilk kez amatörlerin kullanımına sunduğu yıldan sadece 4 yıl sonra üretilmeye başlamışlar). Bu bakalitten yapılmış (sonradan sert plastikten) cihazlar dürbün gibi göze tutulup ışığa doğru bakıldığında içindeki renkli diaları (saydam filmleri) izlemek mümkün olurdu. Bir tür saydam film izleyicisiydi. Yanda bulunan küçük kolu parmağımızla aşağı her çekişimizde görüntü değişirdi. Hareketsiz görüntülerdi bunlar. Aletin yukarı kısmındaki yarıktan sokularak yüklenen dairesel "film diskleri" vardı ve her bir disk çok fazla sayıda görüntü içermezdi (sadece 7 görüntü), bunun bir nedeni de, her görüntüden ikişer adet bulunmasıydı (yani yer darlığıydı). Tıpkı insan gözüni taklid ederek birbirinden biraz farklı bir açıdan çekilmiş iki saydam fotoğrafa uygun merceklerle bakıldığında 3 Boyutlu görüntü elde ediliyordu. Bu film diskleri cihazdan ayrı da satılırdı ve hemen hemen her konuda film diski vardı. Bizimkiler Hac'dan gelmiş oldukları için çoğunlukla kutsal topraklara ait görüntülerle birlikte gelmişlerdi. Ancak Amerikan malı oldukları için de aralarından illâ ki çizgi film temalı bikaç disk de çıkardı. Televizyon dizilerinden ve sinema filmlerinden alınmış karelerle oluşturulmuş film diskleri olduğu gibi, turistik amaçlı manzara fotoğrafları içeren disklere de çok sık rastlanıyordu. "View-Master" aslında bu aleti üreten firmanın adıydı ve firma görüntü disklerine "reel" (makara) adını veriyordu. Bu disklerin "katalogları"nın da yayımlandığını sonradan öğrendik. Sonraki yıllarda üretilmiş bazı modellerinde harici bir ışık kaynağına bakmayı gerektirmeyecek dahili bir ışık kaynağı ve batarya yuvası da oyuncağın içine monte edilmişti. Sonradan öğrendiğim kadarıyla daha sonraki yıllarda (1970'ler) sesli diskler de üretilmiş ("Talking View-Masters"). View-Master şirketi disklerdeki görüntüleri duvara yansıtan "projektörler" de üretmişti. Bu projektörlerin çocuklar için üretilmiş basit olanları sadece tek görüntüyü yansıtıyordu, yani görüntü 3D değildi. Bir de görüntüyü çift objektifle yansıtan daha profesyonel ileri bir modeli varmış ("Stereomatic 500"), gümüş bir yansıtma ekranı ve polarize camlı gözlüklerle 3D görüntü elde ediliyormuş. Yine o yıllarda "View-Master", kendi 3D stereo fotoğraflarını çekmek isteyenler için de özel bir "fotoğraf makinesi" üretmiş. View-Master dia izleyicisi sadece bir oyuncak değildi, ticari amaçlarla da kullanılan bir cihazdı (ürün tanıtımı, sunum vb).

"View-Master"la ilgili dergilerde çıkmış reklâmlar ve tanıtım ilânları
viewmaster_03.jpg


"View-Master" ve iç şeması
viewmaster_02.jpg


Film diskleri (reel) ve kataloğu
viewmaster_04.jpg


Amatör ve profesyonel projektörleri
viewmaster_05aaa.jpg


"View-Master"ın 3D Stereo film çeken kamerası
viewmaster_06aaaa.jpg



 
Son düzenleme:

atlas364

Süper Üye
13 Tem 2009
629
1,388
Bende var bundan :) . . bir sürü de filmleri mevcut bazen takıp izliyorum.
 
Moderatör tarafında düzenlendi:

colossus

Aktif Üye
29 Ocak 2012
325
425
USA
Aziz Nesin'in bir hikayesinde geçiyordu. Köy köy gezip kahvedeki erkeklere kadın fotoğrafı, hocalara dini fotoğraf gösterip para alıyorlardı. Hikaye nasıl bağlanıyordu hatırlamıyorum ama görünce direkt o hikaye aklıma geldi.
 

gandor08

Yönetici
6 Ocak 2013
18,366
141,626
Ben çocukluğumdan bunu Hacıya gidip gelenler getirirdi biz çocuklara verirlerdi, Kabenin Resimleri ve yapılan ibadetlerin resmleri vardı. Ben onları hatırlıyorum.

Sayın atlastaymış asıl bilgi ve görseller.

İlginç konulara imza atıyorsunuz sevgili scanfan teşekkürler. İlgiyle takip ediyorum sizi.
 

kadirnip

Onursal Üye
Çeviri & Balonlama
21 Kas 2014
4,654
22,314
Adana
Teknoloji nereden nereye geldi... Şimdiki çocuklara versek yüzüne bakmazlar...
Güzel nostalji için, teşekkürler sevgili Scanfan...
 

Lichtenberg

Aktif Üye
16 Tem 2011
471
1,696
Bunların bir de tek gözlü, dış tarafı ufacık bir televizyon aletine benzetilmiş olanları vardı...

48zREq.jpg
 
Moderatör tarafında düzenlendi:

scanfan

Yönetici
25 Eyl 2013
7,211
75,318

Ağustos ayında açtığım "Ay Yıldızlı Hippiler" konusu altında, "anahtarlık" biçiminde üretilmiş buna benzer bir aletle olan serüvenimden(!) bahsetmiştim:



Benim de 1972 ya da 73 yılında o taraflara yolum düşmüştü. Bazı yazlar Anadolu yakasında kalırdık. Aslında "Sultanahmet"in şöhretini hep duyardık, ama bizim oralara gitmemize izin verilmezdi. 16-17 yaşlarında filandık. Yakınlarmızın sürekli bize empoze ettiği bir şey vardı: uyuştucu kullanılan yerlerde bulunmak bile o maddenin etkisi altına girmek için yeterliymiş (sanki o semtte her dükkânda paso esrar içiliyormuş gibi!). Ben buna gönülden inanmıştım ve korkuyordum. Ama arkadaşlarımla bir "çadır" almayı kararlaştırmıştık ve satın alma işini bana ihale etmişlerdi.. İthalatın kısıtlı olduğu, döviz bulundurmanın yasak olduğu o dönemde bu ve benzeri malzemelerin satın alınabileceği yerlerin başında Sultanahmet geliyordu. O gün için bir çadır bulamadım, ama televizyon şeklinde yapılmış bir anahtarlık satın aldım. Bu anahtarlık aslında içinde çok sayıda porno slaytlar içeren bir tür minik "diaskop"tu! 1970'lerden bahsediyoruz. Bu minik alet sayesinde birdenbire lisenin en popüler çocuğu olmuştum! Elden ele dolaşan alet bazen günlerce geri gelmezdi!

Alet şunun gibi bir şeydi.
keychain_TV.jpg


 
Son düzenleme:

hadon

Onursal Üye
Çeviri & Balonlama
10 Mar 2010
3,056
9,086
Kastamonu
Kibar Feyzo filmindeki "karı dürbünü" bu... :)

Böyle iki merceklisini hiç görmedim. Gandor'un dediği gibi hacca gidenler Kâbe resimli olanlarından getirirlerdi. Bir-iki kez bakar, sıkılıp atardık. Nerden bilelim içine daha heyecanlı görüntüler de konulabildiğini. :)

Şimdi hatırladım; aynı dini resimler, hacıların getirip mahalledeki herkese hediye ettiği tesbihlerin imamelerinde de olurdu.
 

vkopuzoglu

Süper Üye
3 Mar 2010
1,536
957
Bursa
Vaay harika yav! Bende de vardı bunlardan Babam Kutsal Topraklardan getirmişti. Kâbe'nin görüntüleri, Mescidi Aksa, Medine falan çok güzeldi şimdi nerde kim bilir. Çocukken az oynamazdım bunla :d
 

Baltimora

Yönetici
16 Nis 2009
9,592
34,912
İstanbul
Bende de bunların iki cinsi vardı. Birincisi; 70lerin sonunda rahmetli babanem hactan getirmişti. TV dolaplı Televizyon şeklindeydi. Ekranı beyaz, diğer kalan her yeri yeşildi ve içinde kutsal topraklardan görüntüler vardı ama filmleri değişmezdi. İkincisine ise 80'lerin ortalarında sahip olmuştum. O ise sevgili Scanfan'ın gösterdiği şekilde idi. Yani filmleri değişebiliyordu. Ben o dönemlerde ortaokula gidiyordum. Aklıma şöyle bir fikir geldi. Belli bir ücret karşılığı bunları fazla samimiyetimin olmadığı kişilere gösteriyordum. (Yakınlara beleşti.. :) ) İşi öylesine büyütmüştüm ki; başka sınıflardaki tanıdık arkadaşlar sayesinde oralara da gösterime gidiyor, hatta müşteri bulan arkadaşlara komisyon bile veriyordum :) Şayet o zamanki ticari kafayla devam etseydim herhalde holding sahibi filan olurdum.. :)

Beni o güzel yıllara götürüp, gecenin bir yarısında gülmeme vesile olduğunuz için size tekrardan teşekkür ederim sevgili scanfan. İyi ki buradasınız.. İyi ki paylaşımdasınız.. Saygılar....
 

ayberk

Süper Üye
14 Nis 2011
310
386
Eyüp Sultan
Bizde sadece hac görüntüleri bulunmaktayken o yıllarda Avrupa'da; çeşitli manzara resimleri, çizgiroman resimleri ve hatta erotik resimli makinalar bile vardı. :) Tabi ki biz onlara sahip olamadık, sadece dergilerde görmekle yetindik.
 

scanfan

Yönetici
25 Eyl 2013
7,211
75,318

Fisher-Price Movie Viewer
Oyuncak Film Oynatıcısı

Yukarıdakine benzer bir oyuncağı da Amerikan "Fisher-Price" oyuncak firması 1970'lerin başında çıkartmıştı. Bu bir tür hareketli film izleyicisiydi (Fisher-Price Movie Viewer). Ayrıca satılan kartuşlarda çizgi filmler vardı. Pili filan yoktu, tamamen mekanik sistemle çalışıyordu ve kolun çevrilme hızına göre yavaş çekim veya hızlı çekim seyredilebiliyordu. Hattâ geriye de oynatılabiliyordu. Ben bundan bir tane bit pazarında görmüştüm. Konu bütünlüğü açısından bu mesajın altına ekledim.


VM_FP.jpg

 
Son düzenleme:

Levent 16

Aktif Üye
22 Kas 2011
311
1,614
Güzel bir yazı olmuş. Sizin inceleme yazılarınız her zaman güzel oluyor. İlginç konular buluyorsunuz.

Orta okul sıralarında ben de bu makine ve birkaç film vardı. Mukavvadan bir kutu yaptım, kutunun altına da bir ayak takıp içine View-Master gösterici, bir kaç ta film koydum. Bir dosya kağıdına hatırladığım kadarıyla "Üç film 50 kuruş" diye yazıp bizim apartmanın önüne koydum. Bir de tabure... 70'li yılların başında televizyon henüz yaygınlaşmamıştı. Filmler de üç boyutlu olunca insanlar merak ediyor, o gün akşama kadar onbeş lira kadar para kazanmıştım. Sonraki günlerde de gösterime devam ettim. Para kazanmak bir küçük müteşebbis olarak hoşuma gitti. Sonra sergi açarak kartpostal, kitap şu bu satmaya devam etmiştim. Ben de hala bu filmler durur. Ara sıra bakarım. İnsan bazen eski günlere düşkün oluyor.
 

cem metin

Yeni Üye
5 Nis 2021
1
1
Ben viewmaster koleksiyoneriyim.Harika bir iş.Adamlar öyle güzel şeyler yapmışlarki.Film çeşidi çok fazla.2010 yılına kadar modelleri mevcut.


bu linkte tüm modelleri görme şansınız var.
 
Üst