Facit Mekanik Hesap Makinesi

[scanfan]

Facit Mekanik Hesap Makinesi
Bir Zamanlar En Sık Rastlanan Hesap Makinesi Buydu
​

1960'lı yıllarda tuhafiyeci, halıcı, bakkal, nalbur, kırtasiyeci vb hangi dükkana girerseniz girin esnafın masasında mutlaka bir mekanik hesap makinesi görürdünüz. Bunların markası da neredeyse değişmez bir şekilde "Facit" olurdu. Halk arasında "kollu hesap makinesi" ya da kısaca "Fasit" denen İsveç malı bu heybetli mekanik hesap makineleri neredeyse dolu bir piknik tüpü ağırlığındaydı ve kullanması oldukça güçtü. Zaten bunlarla sadece dört işlem yapılabiliyordu. Ben çocukken dedemin evinde de bunlardan bir tane vardı, ticaret yaptığı zamanlardan kalmış. Ben ilkokuldayken dedeme ait olan bu aleti uzun uğraşlardan sonra kendi başıma kullanmayı öğrenemeyince sinirlenip vazgeçmiştim. Çok sonraları, 1990'lı yıllarda Tekel bayii olan bir arkadaşımın dükkanında bundan bir tane daha gördüm, üstelik arkadaşım büyük bir maharetle ve el çabukluğuyla bu aleti kullanmayı sürdürüyordu. Çekmecesinde elektronik olanı da vardı, ama o bunu kullanmayı daha çok sevdiğini söylemişti (onunki de baba yadigarıymış galiba). Bu kez aleti kullanmayı başarmıştım!

1922'den beri faaliyette olan Facit şirketi 100 ülkede yan kuruluşlarının olduğu ve 14.000 işçi çalıştırdığı 1970 yılında zirveye ulaşmış, ama 1971 yılında Japon yapımı elektronik hesap makineleri piyasaya girmeye başlayınca neredeyse bir gecede satışları sıfırlanmış. Modern hesap makinelerinin gelmekte olduğu çok önceden belliyken Facit buna uyum sağlamakta biraz isteksiz davranmış. ARGE departmanını geliştirmeyip, piyasanın taleplerine de kulağını tıkayınca felaket zincirleme gelmiş ve 1973'te dükkanı kapatmışlar. Ekonomi literatüründe buna "Facit Kapanı" (Facit Trap) adı veriliyormuş.

İki yaygın Facit modeli. Yukarıdaki benim gördüklerimden.
Aşağıdaki daha eski bir model.

Bir bizden, bir de Avustralya'dan 2 Facit reklamı.
Sırasıyla 1960 ve 1962 yıllarına aitler.

Videoda önce ondalıklı çarpma, sonra da bölme işleminin nasıl yapıldığı
gösteriliyor. Seyrederken nasıl kullanılacağını tekrar hatırladım.
Facit Nasıl Kullanılıyor
​

​

 

[Baltimora]

Çocukken kendimi bildim bileli babam bu makineyi kullanırdı. Aslında elektronik olanı da vardı ama sanırım 60'lardan beri kullandığından alışkanlık etmiş olacak ki 1990'ların sonuna kadar bu makineyi de kullanmaya devam etti. Sonra da depoya kaldırıldı. Ben ise döküntüyü hiç sevmediğimden, 2003 senesinde yaptığım bir depo temizliğinde bir sürü hırdavat ile beraber bunu çöp konteynırının bir köşesine bırakmıştım. Aradan neredeyse 15 yıl geçti, yokluğu hiç aranmadı.. Zira babam bir kez olsun bu aletin adını bile anmadı... Demek ki elden çıkarmakla iyi etmişim.. Belki bu yazdığım şeyleri çok duygusuz olarak görmüş olabilirsiniz lakin her şeyi saklamaya çalışşak bu sefer de aradığımız bir şeyi bulamıyoruz.. Sonuçta bu iş ile ilgili bir alet idi, aile yadigarı değil..
Bu güzel paylaşımınız için teşekkür ederim sevgili Scanfan..

 

[Motion]

 

[Motion]

 

[KARAOĞLAN]

Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.

1975-80 arası resmi kurumda çalışırken kullandığımız model bu. Çok gürültülü çalışırdı.

 

[kicker]

Bilgiler için teşekkürler. Babamın vefatından sonra dükkanı kapanınca onun facit makinesi bize hatıra kalmıştı. Uzun süre evde durdu o makine. Bu arada ben de bayağı kurcalama fırsatı buldum. Sonra bir başka esnafa, ki sanırım bakkaldı, hibe olarak verdik. Çok gürültülü çalışıyordu, kullanan kişi aynı zamanda kol kaslarını geliştirici egzersiz de yapmış oluyordu

 

[Sinan Atik]

Özellikle sarraflar bunu öyle bir kullanırlardı ki şaşar kalırdım.
O tuşlara art arda basılır, kol cart cart cart çevrilirdi sayısız defalar ve nasıl bulunduğu belirsiz (en azından müşterinin anlaması imkansız) bir rakam söylerlerdi.

 

[abolardis]

Benimde halen bulundurduğum makinelerden biridir.Facitler zamanında çok işimize yararlardı.Nostaljik olsun düşüncesiyle daktilo ve facit halen bulundurmaya devam ediyorum.
İlginç konu için çok teşekkür ederiz.

 

[Ray Luca]

Ben de bunlardan bir tanesini kurcalamak keyfini tatmıştım.
Markasını hatırlamıyorum ama Kollu Hesap Makinesi diyeyim.
Sayıyı yazıp kolu ileri doğru çevirip ikinci sayıyı yazdıktan sonra
bir kez daha kolu ileri çevirince toplama işlemi yapıyordu.
Tam tersi de çıkarma işlemi için geçerli idi.
Maalesef bölme ya da çarpma işlemi yapıyorsa bile ben bunu keşfedememiştim.

 

[hadon]

Ben bu makineyle 1987-88 yıllarında askerlik görevim sırasında, bütün kışlanın kazan yoklamasını hazırlardım. 'Bütün kışla' deyince 'küçük bir birlik olabilir' diye düşünmeyin, koskoca kolordunun merkezi bu kışlanın içindeydi. Bizim alay komutanı, aynı zamanda kışla komutanı olduğu için bu işi biz yapıyorduk.

Gündüz, kışla içindeki bütün birlikler, kendi kazan yoklamalarını bana getirirler, ben toplayıp genel bir kazan yoklaması hazırlar ve ilgili birime ulaştırırdım.

Sevgili Scanfan galiba yanılıyor; bu makinelerle toplama, çıkarma, çarpma ve bölme dışında, çok karmaşık işlemler de yapılabiliyor ama bunu sadece uzmanları ( ) başarabiliyor. 'Anlat bakalım' derseniz yapamam çünkü nasıl yapıldığını ben de bilmiyorum. Yıllar önce bir arkadaşım 'bak şunu şöyle, bunu böyle yapacaksın, şu sonuç çıkacak' diye bir sürü şey göstermişti, bense onu 'ayı kaval dinler gibi' dinlemiştim. İşte oradan biliyorum...

 

[ZuCChiNi]

En kolayı toplama ve çıkarma idi.
Bölme ve çarpmayı da yapabiliyorsanız sizden iyisi yoktu.
Bir numunesi hâlâ duruyor.

 

[melih_]

Bir anı...Gençlik yıllarımda aynı mahallede oturan "kankimin" yanına gittiğimde gördüğüm bir aletti. Çok görmüştüm ama ne yapılır nasıl kullanılır bilmiyordum. Bilim kurgu ve deneylere çok hevesli ve kafası "ar-ge" çalışmaları ile dolu arkadaşım nasıl hesap yapıldığını göstermişti, kendisi de zaten nostalji olsun diye satın almıştı. Biraz güldüm ve bu aletin yapacağı işi kol saatindeki hesap makinesi bile yapabiliyor tarzında cümleler kurmuştum, arkadaşım da bana sinirlenerek dijital hesap makineleri yanlış hesaplayabilir ancak en doğru matematiksel hesabı bu alet yapar çünkü mekanik" demişti.

 

[Baltimora]

Elektronik hesap makineli koşu ayakkabısı

22 Mart 1985 (Sayı 21) tarihli Hürriyet Çocuk gazetesi, "Yarına Doğru' köşesinde Adidas firmasının, koşucular için geliştirdiği elektronik koşu ayakkabısından bahsetmiş. Ayakkabının üst kısmında bulunan bir elektronik hesap makinesi; koşucuya kaç kilometre koştuğunu, bu arada kaç kalori yaktığını ve ortalama hızının ne olduğunu gösteriyormuş. Adidas'ın bu ayakkabı modelinin adı "Micropacer" (Mikro adım ölçer) imiş.

 

[ed86]

Bugün çizgi romanlara yer açmak için bilgisayar masasının bölümünden çıkarıp, kapı arkasına koydum. Sonra da bu başlığı gördüm. Baya ağır bir alet.