scanfan
Yönetici
- 25 Eyl 2013
- 7,211
- 75,316
Taramalarda Moire Desenlerinin Önlenmesi
En Çok Dergi ve Gazeteleri Tararken Oluşur
Gazete, dergi, kitap gibi "matbaada basılmış" meteryalleri tarayıcıdan geçirdikten sonra bazen aşağıdaki gibi istenmeyen bir sonuçla karşılaşıldığını hepimiz hatırlarız. Taranmış görüntüde bir balıksırtı deseni, dalgalı desenler veya benekli/noktalı bir görünüm vardır, oysa taradığımız dergi sayfası gerçekte hiç de böyle değildir. Bunu televizyon yayınlarından da hatırlarsınız, hani stüdyodaki konuklardan biri ince desenli bir ceket giymiştir ve ekranda tuhaf parazitler oluşturur (aslında konukları böyle giysilerle ekrana çıkartmazlar ama bazen aceleye gelip gözden kaçabiliyor!). İşte bu istenmeyen dalgalı desenlere "Moiré Desenleri" adı verilmektedir. Bir tür optik parazittir, sadece dergi tarayanların değil, ara sıra fotoğrafçıların da başının belası olurlar.
Matbaada basılmış her materyal minik noktalardan oluşur (tıpkı bir mozaik tablonun küçük mozaik parçalarından oluşması gibi). Eski yıllarda basılmış gazeteleri hatırlarsanız bu noktaların çok daha kaba ve iriydiler. Artık baskı teknolojisi çok gelişti ve bu noktalar çok küçüldüler, yani görüntülerin çözünürlükleri, diğer bir deyişle netlikleri arttı. Ama o noktalar hala basılı materyallerde duruyorlar. Güçlü bir büyüteçle bakıldığında bu noktalar daha iyi görülebilirler. Bunlara "halftone desenleri/noktaları" denir. Hele baskı renkliyse dört ana renge ait (CMYK) değişik büyüklüklerdeki noktalar, kağıda farklı yoğunluklarda dağıtılıp birbirleriyle bir kombinasyon oluşturarak kağıt üzerindeki resmi/fotoğrafı oluştururlar (color halftoning). Matbaada basılmış materyallerde (lazer printerlar da buna dahildir) çözünürlük "dpi" değil "lpi" (inç başına çizgi) olarak ölçülür ve 45 ilâ 185 lpi arasında değişir). Baskıda da "moiré desenleri" oluşmasın diye baskı ustaları bu "halftone" (yarım ton) ekranlara bazı özel açılar veriyorlar. Bunun çok daha karmaşık olan detaylarını matbaacılıkta profesyonel olmuş "hggurak" gibi dostlarımıza bırakarak, konumuza dönmek istiyorum:
Bizim tarayıcılarla taradığımız görüntüler de minik noktalardan oluşur, onların çözünürlüğü ise "dpi" (inç başına düşen nokta sayısı) ile ölçülür. bu iki farklı sistem bir araya geldiğinde bazen optik problemler ortaya çıkar. Matbaadan çıkmış derginin 133-150 "lpi" olan desenleri, tarayıcının sensörünün mesela 150 "dpi" olan algılayıcı hücreleriyle bir araya geldiğinde, noktaların arasındaki mesafeye bağlı olarak birkaç pikselde bir en çok veya en az kombinasyonları oluşturur, ışık yoğunluğu bundan etkilenir ve ortaya "moiré desenleri" denen optik parazit çıkar.
"Moiré desenleri"ni önlemek için ne yapmalı:
* Mümkün olan en yüksek çözünürlükte tarayın (makul olmak kaydıyla). Mesela 300 dpi. Daha fazlası gereksiz yere dosya hacmini şişirir. 300 dpi sizce dosya hacmini şişirdiyse, Photoshop'ta sonradan bunu tekrar daha düşük bir çözünürlüğe getirerek dosya hacmini küçültebilirsiniz. Ama tararken mutlaka yüksek çözünürlükte tarayın.
* Bazı tarayıcıların yazılımlarında "descreening filter" (moiré giderme filtresi) mecuttur. Bu filtreyi açın. Gerçi biraz tarama işlemini yavaşlatır, çok hafif de bir bulanıklık verir. Bu nedenle fotoğraf tararken bu filtreyi sakın kullanmayın, sadece "moiré deseni" oluşturan dergi/gazete sayfalarında yani basılı materyallerde kullanın. Bir de sadece tekst ihtiva eden materyallerde kullanmayın.
* Bunun yerine bazı yazılımlarda taranacak materyal seçeneği vardır: dergi (magazine), fotoğraf vs gibi. Buradan "dergi"yi işaretleyebiliriz. Bu işaretlendiğinde muhtemelen "descreening filter" veya "moiré giderme filtresi"ni yazılım otomatik olarak uygulayacaktır. Descreen'in bir adı da noktalama (bak aşağıdaki görüntü).
* tarayıcının yatağı müsait genişlikteyese sayfaları 15 derece açıyla taramak bazen bir çözüm olabilir (sonra yazılımla bunları tekrar düzeltebilirsiniz), ama bu daha ziyade siyah beyaz görüntüler için uygun, zira renkli baskılarda her renge ait yerleşim açıları farklıdır.
* son olarak: Bir görüntüde gerçekten "moiré desenleri" olup olmadığını bilgisayar ekranında görüntünün "gerçek büyüklüğüne" bakarak karar verin. Monitörde ölçeklenmiş görüntülerde bazen suni olarak "moiré deseni" varmış gibi gözükür, ama aslında olmayabilir.
Üç farklı tarayıcının TWAIN yazılımında "dergi" seçeneği ("descreening filter" veya "moiré giderme filtresi" yerine) ve bir diğer tarayıcının yazlımındaki "descreening" filtresi.
Not: Bu bilgilerden haberimin olmadığı çok eski yıllarda çok büyük bir dergi koleksiyonunu mahvetmiştim. O tarihte kullandığım tarayıcı 300 dpi'da çok çok yavaş tarıyordu, ama 150 dpi'da nasılsa yarış atı gibi hızlanıyordu. Buna bir de HD'teki yer darlığını ekleyin. Böylece yüzlerce dergiyi süratle tarayıp bitirdim. Kullandığım monitör çok kötüydü ve vaktim de dar olduğundan tarayıcının minik ön izleme penceresinden başka yere bakmamıştım (bu arada tarayıcı ADF (döküman tarayıcı) türü bir tarayıcıydı, ilklerinden!), dergileri bir an önce bitirebilmek için jpg halleriyle olduğu gibi klasörlere attım, büyüterek kontrol etmedim. Üstüne üstlük dergileri de çöpe attım (yine yer darlığı). sonra baktım ki istisnasız bütün sayfalarda moiré desenleri var. Bu kötü bir tecrübe olmuştu. Aradan yıllar geçti, moiré nedir öğrendim ama iş işten de geçmişti. Bu tecrübemi sizlerle paylaşmak istedim.
Kaynak:
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
ve Wikipedia
Moderatör tarafında düzenlendi:
