MAX und MORITZ
Alman yazar ve çizeri Wilhelm Busch tarafından yaratılan Max und Moritz adlı başlık iki çocuğun komik yaşamından kesitler sunan dünyaca ünlü ve çizgiroman tarihinin ilk dönem örneklerinden birisidir.
1859'dan itibaren haftalık Fliegenden Bläter ve Münchener Bilderbogen için çok sayıda tam sayfa komik resimli öykü hazırladıktan sonra Wilhelm Busch, Dresdenli bir yayıncı tarafından basılan resimli kitaplar çizmeye başlamıştır. Ancak bu kitaplar büyük bir yayın başarısı kazanamamıştır. Bu nedenle de yayıncısı, Wilhelm Busch'u 1865'de yaratığı yeni karakterlerinin de yer aldığı Max und Moritz başlıklı çalışmasını yayına uygun olmadığı gerekçesiyle geri çevirmiştir. Beklediğini bulamayan Busch, çalışmasını Münih'e yolladığında yayıncısı karar değiştirmiş ve Fliegenden Bläter'da devamlı bir çocuk öyküsü olarak kullanılabileceğini, üstelik metinde yapılacak küçük değişikliklerle Bilderbogen'de dahi tekrardan yayınlanabileceğini söylemiştir. Sonuçta yayıncı bu yeni fikirden ve çalışmadan hoşlanmıştır, işte bu noktadan sonrasında çizgiroman tarihi önemli bir örnek kazanacaktır...
Max und Moritz, birbirinden ayrı ayrı duran resim ve yazılarla bir öykünün anlatıldığı tarzıyla devamlı karakterlerin öyküsü olarak çizgiroman bantı tanımını her yönüyle olmasa da karşılamaktadır. Hatta başlığın bazı macera kesitleri ses efektleri bile barındırmaktadır: "Rickeracke! Rickeracke! Geht die Muhle mit Geknacke/Çiftçi arkasını dönüyor ve değirmenin sesler çıkardığını duyuyor." Bir diğer benzerlik de Max und Moritz de tıpkı 1950'lerde eğitimcilerin çizgiromana gösterdiği olumsuz tavırın aynısını kendi döneminde yaşamış olmasıdır.
Ancak Max und Moritz'in en belirgin etkisi, ilk ortaya çıkışından yaklaşık otuz sene sonra Amerikalı gazete bant çizeri Rudolph Dirks'in The Katzenjammer Kids/ Kaptan ve Çocukları başlığı için hazırladığı kalıptır, ki bu ilk gerçek çizgiromanlardan biri olarak kabul edilmektedir. Ancak Max und Moritz ve Busch'un diğer çalışmaları aynı zamanda Carl Spitzweg, Eduard ille, Adolf Oberländer, Emil Reinicke, Frank Stuck ve Lothar Meggendorfer gibi çizerler tarafından da izlenen bir trend yaratmıştır. Bütün bu isimlerden bir tanesi aynı zamanda sadece yağlıboya resim yapmıştır. Bu durumda resim sanatıyla çizgiroman sanatının arasının çok uzak olmadığını kanıtlamaktadır. Busch'un sanatının ustalıklı firça darbeleri 1880 ve 1890'ların Alman gazetelerinin çizgiroman sayfaları tarafından sürekli kopyalanır hale gelmiştir. Onun öykü anlatma metodu 1940'lara kadar çoğu Alman resimli öyküsünde kullanılmıştır. Busch'un çalışmaları daha çok çocuk edebiyatına dahil olmaları için tasarlanma sına rağmen, içerdiği sosyal hiciv ve iğneleyici alaycılığı nedeniyle yetişkinlere de hitap eden bol miktarda öğe içermektedir. Tüm bunlara karşın 1960'ların sonlarına değin çizgiromanlar yalnızca çocuklar için bir materyal olarak kabul edilmiştir. Bu tavır Busch'un zekasına büyük bir saygısızlık olmasının yanı sıra Almanya'da çizgiroman geleneği gibi bir kavramın asla doğmamasına neden olmuştur.
Araştırmacıların gözünden kaçsa da, Max und Moritz ülkemizde bir kere de olsa bazı öyküleriyle gözükmüştür. 1938 yılının Çocuk Duygusu dergisi sayfalarına Tin Tin ile Pin Pin-İki Yaramaz Kardeşler adı altında yansıyan başlık, ilk ve son kez burada yayınlanmıştır.
Wilhelm Busch'un Max und Moritz'ine, Tin Tin ile Pin Pin üst başlığıyla yer veren Çocuk Duygusu dergisinin 21. sayısından bir sayfa.
Alman yazar ve çizeri Wilhelm Busch tarafından yaratılan Max und Moritz adlı başlık iki çocuğun komik yaşamından kesitler sunan dünyaca ünlü ve çizgiroman tarihinin ilk dönem örneklerinden birisidir.
1859'dan itibaren haftalık Fliegenden Bläter ve Münchener Bilderbogen için çok sayıda tam sayfa komik resimli öykü hazırladıktan sonra Wilhelm Busch, Dresdenli bir yayıncı tarafından basılan resimli kitaplar çizmeye başlamıştır. Ancak bu kitaplar büyük bir yayın başarısı kazanamamıştır. Bu nedenle de yayıncısı, Wilhelm Busch'u 1865'de yaratığı yeni karakterlerinin de yer aldığı Max und Moritz başlıklı çalışmasını yayına uygun olmadığı gerekçesiyle geri çevirmiştir. Beklediğini bulamayan Busch, çalışmasını Münih'e yolladığında yayıncısı karar değiştirmiş ve Fliegenden Bläter'da devamlı bir çocuk öyküsü olarak kullanılabileceğini, üstelik metinde yapılacak küçük değişikliklerle Bilderbogen'de dahi tekrardan yayınlanabileceğini söylemiştir. Sonuçta yayıncı bu yeni fikirden ve çalışmadan hoşlanmıştır, işte bu noktadan sonrasında çizgiroman tarihi önemli bir örnek kazanacaktır...
Max und Moritz, birbirinden ayrı ayrı duran resim ve yazılarla bir öykünün anlatıldığı tarzıyla devamlı karakterlerin öyküsü olarak çizgiroman bantı tanımını her yönüyle olmasa da karşılamaktadır. Hatta başlığın bazı macera kesitleri ses efektleri bile barındırmaktadır: "Rickeracke! Rickeracke! Geht die Muhle mit Geknacke/Çiftçi arkasını dönüyor ve değirmenin sesler çıkardığını duyuyor." Bir diğer benzerlik de Max und Moritz de tıpkı 1950'lerde eğitimcilerin çizgiromana gösterdiği olumsuz tavırın aynısını kendi döneminde yaşamış olmasıdır.
Ancak Max und Moritz'in en belirgin etkisi, ilk ortaya çıkışından yaklaşık otuz sene sonra Amerikalı gazete bant çizeri Rudolph Dirks'in The Katzenjammer Kids/ Kaptan ve Çocukları başlığı için hazırladığı kalıptır, ki bu ilk gerçek çizgiromanlardan biri olarak kabul edilmektedir. Ancak Max und Moritz ve Busch'un diğer çalışmaları aynı zamanda Carl Spitzweg, Eduard ille, Adolf Oberländer, Emil Reinicke, Frank Stuck ve Lothar Meggendorfer gibi çizerler tarafından da izlenen bir trend yaratmıştır. Bütün bu isimlerden bir tanesi aynı zamanda sadece yağlıboya resim yapmıştır. Bu durumda resim sanatıyla çizgiroman sanatının arasının çok uzak olmadığını kanıtlamaktadır. Busch'un sanatının ustalıklı firça darbeleri 1880 ve 1890'ların Alman gazetelerinin çizgiroman sayfaları tarafından sürekli kopyalanır hale gelmiştir. Onun öykü anlatma metodu 1940'lara kadar çoğu Alman resimli öyküsünde kullanılmıştır. Busch'un çalışmaları daha çok çocuk edebiyatına dahil olmaları için tasarlanma sına rağmen, içerdiği sosyal hiciv ve iğneleyici alaycılığı nedeniyle yetişkinlere de hitap eden bol miktarda öğe içermektedir. Tüm bunlara karşın 1960'ların sonlarına değin çizgiromanlar yalnızca çocuklar için bir materyal olarak kabul edilmiştir. Bu tavır Busch'un zekasına büyük bir saygısızlık olmasının yanı sıra Almanya'da çizgiroman geleneği gibi bir kavramın asla doğmamasına neden olmuştur.
Araştırmacıların gözünden kaçsa da, Max und Moritz ülkemizde bir kere de olsa bazı öyküleriyle gözükmüştür. 1938 yılının Çocuk Duygusu dergisi sayfalarına Tin Tin ile Pin Pin-İki Yaramaz Kardeşler adı altında yansıyan başlık, ilk ve son kez burada yayınlanmıştır.
Wilhelm Busch'un Max und Moritz'ine, Tin Tin ile Pin Pin üst başlığıyla yer veren Çocuk Duygusu dergisinin 21. sayısından bir sayfa.