Topraklarının büyük bir bölümü Karadeniz Bölgesi’nde, küçük bir bölümü de Doğu Anadolu Bölgesi sınırları içerisinde kalan, Erzincan İli’ne bağlı bir ilçe olan Refahiye’nin, doğusunda Erzincan Merkez ilçesi, güneydoğu ve güneyinde Kemah, güneybatısında İliç, batı ve kuzeybatısında Sivas, kuzeyinde Giresun, kuzeydoğusunda da Gümüşhane bulunmaktadır. Erzincan’ın kuzeybatısında yer alan Refahiye, dağlık bir arazi yapısına sahiptir. Doğusunu Karadağ (2.832 m.), orta kesimini Dumanlıdağ (2.447 m.), batısını da Kızıldağ engebelendirmektedir. İlçenin yüksek kesimlerinde yaylalar bulunmaktadır. Dumanlı, Sakaltutan ve Kurtlutepe en tanınmış yaylalarıdır. İlçenin orta ve kuzey kesimlerinden çıkan küçük akarsular Karadeniz’e, güneyden kaynaklananlar ise Karasu Nehrinin aracılığı ile Basra Körfezi’ne kadar uzanmaktadır. Orta ve kuzey kesimdeki sular ilçe sınırları dışarısında Kelkit Irmağına katılır.
Erzincan’a 71 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.746 km2 olup, toplam nüfusu 21.977’dir.
İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, ormancılık ve dağ turizmine dayalıdır. Yetiştirilen başlıca bitkisel ürünler, buğday, arpa, çavdar, ceviz, kavun, karpuz, patates ve şeker pancarıdır. Az miktarda soğan, baklagiller, elma, dut ve zerdali yetiştirilir. Yaylalarda yaygın olan hayvancılıkta en çok koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. Bunlardan çok miktarda da peynir üretilir. Yörede tavukçuluk oldukça gelişmiştir. Arıcılık ve bal üretimi de ileri düzeydedir. İlçenin en önemli potansiyeli orman alanları olup, sarıçamın ağırlıklı olduğu bu alanlar içerisinde kuşburnu, kekik gibi ekonomik değeri olan otsu bitkiler ile orman içi su ürünleri alabalık tesisleri bulunmaktadır. İlçe de orman sektörüne bağlı yayla turizmi, alabalık üretimi, avcılık ve balıkçılık yapılmaktadır.Sakaltutan mevkiinde Yıldırım Akbulut Kayak Tesisleri bulunmaktadır. Kayak tesislerinde her türlü kış sporları yapma, otelinde konaklama olanağı bulunmaktadır. İlçe toprakları içerisinde magnezit ve linyit yatakları bulunmaktadır.
Refahiye’nin tarihine ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Erzincan yöresinde olduğu gibi; Urartular, İskitler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar yöreye hakim olmuşlardır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra burası Mengücekoğullarının egemenliğine girmiş, 1228’de Selçuklu Atabekler tarafından yönetilmiş ve Akkoyunlular uzun süre buraya egemen olmuşlardır. Fatih Sultan Mehmet’in Uzun Hasan’ı Otlukbeli Savaşı’nda yenmesinden sonra Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. XIX.yüzyıl sonlarında Erzurum vilayetinin Erzincan sancağına bağlı Gercenis kazasına bağlıydı. Günyüzü Köyü’nde bulunan Gercenis kaza merkezi 1884’te yeni kurulan bugünkü Refahiye’nin olduğu yere taşınmıştır. Refahiye Belediyesi 1884’te kurulmuştur. İlçeye, Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa tarafından, bolluk anlamına gelen Refahiye adı verilmiştir.
Refahiye’de günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Merkez Cami, Kadıköy Kilisesi, Bahattin Paşa Anıtı ve Sivil Mimari Örnekleri Bulunmaktadır. Ayrıca Köroğlu Mağarası , Bal Kaya, Kalkancı Göleti , Akarsu Köyü Göleti, Dumanlı Yaylaları ilçenin doğal güzellikleri arasındadır.
Kadıköy Kilisesi
Erzincan Refahiye ilçesinde bulunan kilisenin ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemekle beraber XIX.yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır.
Kilise kesme taştan yapılmış olup, giriş kapısındaki bezemeleri ile dikkati çekmektedir. Buradaki sövelerde kabartma motifler ve bir de Haç motifi bulunmaktadır. Dikdörtgen planlı yapının içerisinde duvarları süsleyen dini resimler görülmektedir. Ayrıca apsidin önünde de güzel bir işçiliği olan ahşap bir pano bulunmaktadır.
Bahattin Paşa Anıtı
Erzincan, Refaiye ilçesinde Bahattin Paşa Köprüsü’nün yanı başında Bahattin Paşa Anıtı bulunmaktadır. Bu anıt Ruslarla yapılan Karadağ Savaşında 31 Ağustos l916’da şehit olan 30.Tümen Komutanı Bahattin Paşa adına l916’da Kolordu Komutanı Yusuf İzzet Paşa tarafından dikilmiştir.
Anıt 1.75 m. yüksekliğinde iki parçadan oluşan bir sütun halindedir. Anıtın bir yüzünde “Otuzuncu Fırka Komutanı Şehid-i Muhterem Bahattin Paşa Köprüsü Birinci Kafkas Kolordusu İstihkâm taburu tarafından inşa edilmiştir” yazılıdır.
Bahattin Paşa şehit olduktan sonra paşalığa yükseltilmiştir. Mezarı Refaiye’de Merkez Camisi’nin avlusundadır.
Merkez Cami
Erzincan Refahiye ilçesinde bulunan Merkez Camisi XIX.yüzyılın ikinci yarısında yaptırılmıştır. Kitabesi günümüze gelemediğinden banisi ve kesin yapım tarihi bilinmemektedir.
Yöreye özgü kesme taştan yapılan cami tamamen batı etkisinde bir yapıdır. Bu camiyi yapan mimar ve ustaların kilise mimarisinden etkilendikleri giriş kapısından ve sivri kemerli pencerelerinden anlaşılmaktadır. Dikdörtgen planlı olup, üzeri kırma bir çatı ile örtülmüştür. Giriş kapısı üzerinde çatının devamı üçgen bir alınlığa yer verilmiştir. Taş kaide üzerindeki yuvarlak gövdeli minaresi kesme taştan ve tek şerefelidir.
Geniş bir avlu ortasında bulunan caminin haziresinde Bahattin Paşa Şehitliği de bulunmaktadır.