Çizgi Roman mı, Çizgiroman mı?

hüseyin aksakal

Onursal Üye
Çeviri & Balonlama
7 Eyl 2010
773
5,728
Kdz. Ereğli
Arkadaşlar, Uzaylılardan Mesaj var başlığı altında Çizgiroman ve Çizgi roman yazım biçimleri arasında bir tartışmanın fitili sayın enger66 tarafından ateşlendi.

Bazı arkadaşlar bu konuya Türk Dil Kurumu yazım kılavuzundan örnekler getirdiler... Burada problem şu. Kavramın kullanılış biçimini belirlemek için bir otorite ihtiyacı mı var, yoksa bu kavramı yaşatmak isteyenlerin görüşleri daha mı geçerlidir?

Burada bir isim tamlamasından değil, bir tür isminden söz ediyoruz. Bu yüzden en başta uyarıyı yapan enger 66 arkadaşa katılıyorum. Bu bir dilbilgisi problemi değil. Daha önce burun kıvrılmış ve giderek gerçek bir sanat dalına dönüşen bir türe itibarının verilmesi meselesi.

Bu yüzden ben Türk Dil Kurumu ne derse desin, bugüne dek ayrı yazılmış bile olsa, bir tür ismi olarak Çizgiroman sözcüğünün bundan böyle bitişik yazılması gerektiğini düşünüyorum.

Daha önce otorite temsili olan kişiler-babam, öğretmenim, ihtiyarlar- çizgiroman okuma hevesimizin üstünü çizmeye çalıştılar. Çizgiromanlarımızı büyüklerin erişemeyeceği kendi çapında underground ortamlara taşımamıza yol açsa da, buna karşı koyduk. Şimdi başka bir otorite figürü yazmayı düşündüğümüz kavramın altına, sanal ortamda kırmızı çizgi çekiyor diye bütüncül bir kavram ihtiyacımızdan vaz mı geçelim?

Elbette bu sadece benim bakış açım... Bu konuda farklı bakış açıları öğrenmeyi de çok isterim...
 

kandraks53

Onursal Üye
29 Ağu 2010
2,778
7,983
Bence,ha kara Hasan demişsin,ha Hasan kara..İkiside kabulüm..Önemli olan vardıkları nokta..Aynı şeyi belirtiyorlarsa,bir yazılsa ne olur ayrı yazılsa ne olur..Çizgiroman yazılanı okuyacağızda,çizgi roman yazılanı okumayacakmıyız.Rahmetli İnönü gibi..Hadi canım sende..
 

abolardis

Onursal Üye
12 Şub 2011
6,630
24,352
Vallahi bence ayrı yazılır.TDK dil bilimciler doğru yapıyor.Kelime türetmeye ihtiyaç yok.Getirgeçli götürgeç gibi acayip kelimelere yada computer i bilgi sayar yapmaya gerek yok bilgi sayar neden bitişik bilgi mi sayıyor anlam olarak uydurma bir kelime.Birde bitiştirirseniz sanki yıllardır kullanılıyor havası veriyor.Eskitme bir nevi buz dolabı gibi içinde ne kadar buz var.Neden birleşik.Çizgi roman ayrı yazılır.Türkçe yazıldığı gibi okunmaz okunduğu gibi yazılmaz.Üretilecek kelime çizgi roman değil çizim roman olmalıydı.Zaten üretilirken hata yapılınca anlam oturmadı.
 

Tarantula

Onursal Üye
9 Ağu 2010
663
2,944
Ben olayı biraz daha karmaşıklaştırayım da tam olsun :) çünkü iş cidden ayrı mı, birleşik mi yazılmalıdan çok öte bir noktada.

Öncelikle Roman sözcüğü doğru bir sözcük mü ? bunu hadi böyle gelmiş ve yerleşmiş bunun üzerinden devam edilsin derseniz kabulumdur.

Bundan bir süre önce bu roman sözcüğünü bir ortamda dile getirdim. Veeee şu hakikatle karşılaştım ki, bizim akademisyen çevrelerinden bir cacık olmaz. Birbirleriyle ego yarıştırmaktan öteye bir şey yapmıyorlar.

Roman sözcüğünün ingilizcesi NOVEL'dır bildiğiniz gibi. Fakat son yıllarda uzun öykü, uzun roman, seri, kısa roman denilen kavramların ortaya çıkmasıyla yeni bir isimlendirilmeye gidildi. Adamlar şu şekilde isimlendiriyorlar.

Flash Fiction: 53 - 1,000 kelime
Short Story: 3,500 - 7,500
Novellette: 7,500 - 17,000
Novella: 17,000 - 40,000
Novel: 40,000 + kelime

Türkiyede ise böyle bir ayrım yok. Kimi edebiyat dergilerinde Kısa Roman'a (Novella) Romancık denilse de bu yaygın değil ve tartışmalı.

Gelelim Türkiye'ye. Yukardaki örneği şunun için verdim. Comics (Çizgiroman - Çizgi Roman) sözcüğünün yanında bir de yeni bir kavram olan Graphic Novel sözcüğü kullanılıyor dışarda. Ve evet orda da tam olarak budur diyebileceğimiz bir tanımı şimdilik yok. Genel olarak Sonu başı belli, roman formatında yazılmış, ve genelde one shot diyebileceğimiz ciltlenmiş (ya da en fazla 4 5 ciltten oluşan) çizimlere deniyor. Dediğim gibi hala tartışmalı bu konu. Kim ne derse filin sadece bir tarafından bahsediyordur.

Sıkıntı da burda zaten, türler öylesine içiçe geçmiş ve biz insanoğlu olarak "şeyleri" tanımlamaya öylesine hassasiyet gösteriyoruz ki; bu işi yapması gereken dilbilimcilerin, bu işle profesyonel olarak uğraşanların, akademisyenlerin yapması gereken bir işi biz yapıyoruz ve burda 3 - 5 kişi toplanarak doğruyu bulmaya çalışıyoruz.

Bitişik mi değil mi çok dikkat etmedim hayatım boyunca. Bazen bitişik, bazen de ayrı yazdığımı farkettim şimdi. Bence bitişik, ayrıdan önce yapılması gereken "şeyleri" doğru tanımlayarak, kategorize ederek isimlendirmek. Grafik Roman - Çizgi Roman - Çizgi ÖYkü - Çizgi Dizi - Çizgi Karikatür (son üçünü ben uydurdum) arasındaki tartışma benim için Çizgi Roman bitişik mi ayrı mı yazılmalıdan çok daha öncelikli. Sesimi duyan akademisyen var mı alooooo !!!!!

Not : Çizgi Öykü, Çizgi Dizi kavramlarından bahsettiğim konu, bugün edebiyat dergilerinde ya da mizah dergilerinde çizgi ile anlatılan Edebi öyküleri kastediyorum. Bunlarada mı Çizgi roman demeliyiz, bir ayrıma gitmemizin vakti değil mi ?

Not 2 : Çizgi Karikatür ise (tamamen kafama göre söylüyorum ) en az 4 karikatürden oluşan, mizahi unsurlar barındıran anlatı şeklini kastediyorum. Otorite değilim, dilbilimci değilim, sadece bir görüş olarak sundum derdimi anlatabilmek için. Biri bir şey der başkası başka bir tanım der, burda önemli olan birilerinin (yukarda tanımladığım kişiler yani dilbilimciler, işin profesyonelleri, edebiyatçılar vs. ) artık bu tanımı yapması gerektiği.

Yazıyı okuduğunuz için teşekkürler biraz uzun oldu, umarım derdimi anlatabilmişimdir :)
 

büyük beyaz

Yönetici
Çeviri & Balonlama
E-Dergi Takımı
17 Ağu 2009
17,733
43,999
denize sıfır
Ben kendi adıma birleşik olarak Çizgiroman diyeceğim.:)
Ayrı yazanları da ayıplayamam.
Yeter ki Türkiye çöl olmasın.:D
 
Son düzenleme:

serifengin

Onursal Üye
23 Eki 2009
2,616
6,032
İstanbul-İzmir
Haydaaa!!!

Ne güzel kimseye karışmadan yemeği fırına attım onu bekliyorum derken bir bakayım dedim forumumuza ne göreyim?

Ha çizgiroman , ha çizgi roman?

Gönüller bir olsun o yeter dert etmeyin çok da şey etmeyin hani :)

Ben elektrikçi Şerif dostlar, akademisyen değilim evet. Ama becerebildiğim kadar düzgün Türkçe kullanmaya dikkat etsem de dediğim gibi elektrikçi Şerif malum.

Hepimiz farklı meslek dallarından insanlarız.
Dikkat etmemiz hatta tartışmamız da takdire şayan ama dedim ya çok da şey etmeyin :D

Not: Bir ben deli değil mişim meğerse :p
 

ekenciz

Onursal Üye
Çeviri & Balonlama
13 Eyl 2009
2,991
13,508
Benim oyum da Hüseyin Bey'den yana. Çizgi sıfatı romanın önünde onu tanımlıyor olsa bile ikisi apayrı bir kavramı tanımladıklarından birleşik yazılmalıdır ve doğrusu da bu yaklaşım olmalıdır diye düşünüyorum. Aynı yeni çeri değil yeniçeri dediğimiz gibi.
 

papillon7

Yeni Üye
7 Ocak 2010
97
291
Bence diğer sıfat tamlamaları gibi ayrı yazılmalı. Aklıma ümit besen şarkısı geldi. Tahta masayı tahtamasa yazmak gibi.
 

savok

Admin
30 Eki 2009
19,991
83,645
Kasımpaşa
Ben çizgi roman diye yazmaya devam edeceğim.
Okurken de çizgi roman diyeceğim.
Böyle demekle çizgi romanı ne yüceltmiş olacağım ne de yerin dibine batırmış.
Ancak bir hukukçu olarak kurallara uyulmaması durumunda kaos olacağını düşünürüm.
Bu da en küçük kuraldan en üst kurala kadar uymak gerekliliğini ortaya çıkarır.
Sözcüklerle oynamak tehlikelidir.
Tutar birisi gelir devrime inkilap der, selama bir başka anlam yükler falan da filan.
Bazen kurallar hatalı oluşturulabilir, bazen de zaman içinde unutulabilinir.
Bu durumlarda da zaten gereklilik yerine getirilir.
Sonuç olarak TDK kuralları bu forumda uygulanır.
Yerim TDK kuralını tanımıyorum derseniz, valla tmm cnm drm...
 

hüseyin aksakal

Onursal Üye
Çeviri & Balonlama
7 Eyl 2010
773
5,728
Kdz. Ereğli
Bu sahiden de bir otorite meselesi... Resmi otoritelerin yetmişlerde serbest müzik denemelerinde bulunan bazı kişilerin şarkılarına "Arabesk" demesi ve "Yoz müzik" yakıştırması yapmasıyla benzer bir otorite süreci bu...

Başka bir örnek vereyim... Seksenlerin başında "Eski Belediye Başkanı" diyorduk. TDK sonra "Belediye Eski Başkanı" dememize karar verdi. Bunu Türkçe öğretmenlerimizle tebliğ etti. Seksenlerin sonuna doğru yine "Eski Belediye Başkanı" denilmesine karar verildi. Çünkü Türkçede sıfatlar tamladığı sözcük veya gruplarının önüne gelir. Şimdi feriştahı gelse bana Belediye Eski Başkanı yazdıramaz.


Çizgiroman, ünlü ile biten Çizgi ve ünsüzle başlayan roman sözcüklerinin birleştirilmesindeki kolaylıktan ötürü er geç kendiliğinden birleşecektir bence. Ulama içeren tamlamaların her zaman başına gelebilen bir şeydir bu. TDK'nın zorlaması bu süreci ancak geciktirebilir. Üstelik böylesi geniş bir alan için tek kelimeye dönüşmedikçe gerçek bir kavramsallaşmaya erişemeyiz. Çocuklar okumaya çalıştıkça, babalar--ve diğer otorite figürleri-- "çizgi zımbırtı" demeyi sürdürür.

Elbette her görüşe hürmet ederim. Ama ben inadına "Çizgiroman" diyeceğim.
 

serdary67

Onursal Üye
18 Eki 2009
8,731
25,949
ordu-turkey
Ben olayı biraz daha karmaşıklaştırayım da tam olsun :) çünkü iş cidden ayrı mı, birleşik mi yazılmalıdan çok öte bir noktada.

Öncelikle Roman sözcüğü doğru bir sözcük mü ? bunu hadi böyle gelmiş ve yerleşmiş bunun üzerinden devam edilsin derseniz kabulumdur.

Bundan bir süre önce bu roman sözcüğünü bir ortamda dile getirdim. Veeee şu hakikatle karşılaştım ki, bizim akademisyen çevrelerinden bir cacık olmaz. Birbirleriyle ego yarıştırmaktan öteye bir şey yapmıyorlar.

Roman sözcüğünün ingilizcesi NOVEL'dır bildiğiniz gibi. Fakat son yıllarda uzun öykü, uzun roman, seri, kısa roman denilen kavramların ortaya çıkmasıyla yeni bir isimlendirilmeye gidildi. Adamlar şu şekilde isimlendiriyorlar.

Flash Fiction: 53 - 1,000 kelime
Short Story: 3,500 - 7,500
Novellette: 7,500 - 17,000
Novella: 17,000 - 40,000
Novel: 40,000 + kelime

Türkiyede ise böyle bir ayrım yok. Kimi edebiyat dergilerinde Kısa Roman'a (Novella) Romancık denilse de bu yaygın değil ve tartışmalı.

Gelelim Türkiye'ye. Yukardaki örneği şunun için verdim. Comics (Çizgiroman - Çizgi Roman) sözcüğünün yanında bir de yeni bir kavram olan Graphic Novel sözcüğü kullanılıyor dışarda. Ve evet orda da tam olarak budur diyebileceğimiz bir tanımı şimdilik yok. Genel olarak Sonu başı belli, roman formatında yazılmış, ve genelde one shot diyebileceğimiz ciltlenmiş (ya da en fazla 4 5 ciltten oluşan) çizimlere deniyor. Dediğim gibi hala tartışmalı bu konu. Kim ne derse filin sadece bir tarafından bahsediyordur.

Sıkıntı da burda zaten, türler öylesine içiçe geçmiş ve biz insanoğlu olarak "şeyleri" tanımlamaya öylesine hassasiyet gösteriyoruz ki; bu işi yapması gereken dilbilimcilerin, bu işle profesyonel olarak uğraşanların, akademisyenlerin yapması gereken bir işi biz yapıyoruz ve burda 3 - 5 kişi toplanarak doğruyu bulmaya çalışıyoruz.

Bitişik mi değil mi çok dikkat etmedim hayatım boyunca. Bazen bitişik, bazen de ayrı yazdığımı farkettim şimdi. Bence bitişik, ayrıdan önce yapılması gereken "şeyleri" doğru tanımlayarak, kategorize ederek isimlendirmek. Grafik Roman - Çizgi Roman - Çizgi ÖYkü - Çizgi Dizi - Çizgi Karikatür (son üçünü ben uydurdum) arasındaki tartışma benim için Çizgi Roman bitişik mi ayrı mı yazılmalıdan çok daha öncelikli. Sesimi duyan akademisyen var mı alooooo !!!!!

Not : Çizgi Öykü, Çizgi Dizi kavramlarından bahsettiğim konu, bugün edebiyat dergilerinde ya da mizah dergilerinde çizgi ile anlatılan Edebi öyküleri kastediyorum. Bunlarada mı Çizgi roman demeliyiz, bir ayrıma gitmemizin vakti değil mi ?

Not 2 : Çizgi Karikatür ise (tamamen kafama göre söylüyorum ) en az 4 karikatürden oluşan, mizahi unsurlar barındıran anlatı şeklini kastediyorum. Otorite değilim, dilbilimci değilim, sadece bir görüş olarak sundum derdimi anlatabilmek için. Biri bir şey der başkası başka bir tanım der, burda önemli olan birilerinin (yukarda tanımladığım kişiler yani dilbilimciler, işin profesyonelleri, edebiyatçılar vs. ) artık bu tanımı yapması gerektiği.

Yazıyı okuduğunuz için teşekkürler biraz uzun oldu, umarım derdimi anlatabilmişimdir :)

Yazıyı okudum ve gerçekten takdir ettim.Ve evet roman tanımı artık yurtdışında daha detaylı hatta kitap satan sitelerin bazılarında da bu ayrım yurtdışında var.
Gelelim çizgiroman konusuna bakın ben böyle yazdım.Asıl sorun artık nasıl yazıldığından çok neden bu ülke de okuma oranları bu kadar düşük konusudur.Yurtdışında maşallah çeşit bol.Avxhome.in de hergün en az 40 çizgiroman ekleniyor.Her dilde çizgiroman çeşitliliği bol ama bizde ayda kaç yayın çıkıyor.Ve hepsini alabilecek maddi gücü olan sayısı kaç kişi asıl bunu sorun etmek lazım.Kuruşluk kitaplardan nerdeyse roman fiyatına hatta üstüne satılan kitaplara ulaşan bir fiyat grafiği var.Neymiş ülke gelişiyor muş.Gelişim böyle olmaz.Neyse fazla yazıp sıkmayayım.
Ben çizgiroman yazarım başkası ayrı yazar amaç ve hedef ortaksa ne gam.
 

Hakan Alpin

Çizgi Roman Ustası
Onursal Üye
24 Şub 2015
1,783
15,162
Elbette ki, kimin, nasıl ifadelendirdiği çok sorun değil. Ancak konu hakkında ben de ÇİZGİROMAN sözcüğünün en doğru yazılım olduğu kanaatindeyim. 2003'te yazdığım ansiklopedinin sunum yazısının dipnot kısmında buna (aynı maksatla) değinmiştim :)


 
12 Şub 2010
15,006
543,719
İki günden beri internetin kepenk indirdiği bölgeden geldim az önce.
Çizgi Roman, bitişik mi, ayrı mı yazılmalı tartışmasının orta yerinde buldum kendimi.
Her iki argüman da sağlam savunulmuş.
Ben de bu kaygı ile bazen ayrı bazen bitişik yazıyorum.
Bana doğru gelen bitişik yazılması.
Can Kurtaran değil de Cankurtaran yazılması gibi.
Genel kabul görüp nasıl olacağına dil bilimcilerin ittifakla karar verecekleri zaman mecburen uymak zorunda kalacağım gün gelene kadar, şimdilik bitişik yazılmasının Türkçe imla kurallarına daha uygun olacağı düşüncesiyle bu görüşümü muhafaza edeceğim.
Ama o zamana kadar bazen ayrı bazen bitişik yazmaya devam edebilirim.

Konuyu gündeme getirmesi nedeniyle sevgili Hüseyin Aksakal dosta ve görüş bildiren tüm dostlara teşekkür ediyorum.
 

Lobador

Çeviri & Balonlama
21 Tem 2015
1,263
9,898
Gerçekten çok güzel ve seviyeli bir tartışma olmuş okuduğum kadarıyla. Tartışmaya katılan herkese öncelikle teşekkür etmek isterim. Şimdi de ben yorumlarımı yazayım izninizle :)

Eğer TDK bunu bileşik bir isim olarak kabul ettiyse (-ki bir bilgim yok) çizgiroman demeliyiz. Ama benim kulağıma da çizgi romanı tanımlıyor ve bu bir isim tamlaması gibi geliyor o yüzden ben de çizgi roman olarak kullanıyorum.

Buna rağmen bir önerim var, kimsenin kalbi kırılmasın biz diyardaşlar olarak bundan sonra çiz giro man diyelim mesela? :D:D

Kalın sağlıcakla:)
 

enger66

Onursal Üye
26 Eyl 2010
1,036
3,279
Resimli roman, çizgili roman, çizik roman demiyelim....
ÇİZGİROMAN diyelim.
Herkes özel olduğumuzu anlasın diye...!
Teşekkürler Hüseyin kardeş...
 
Üst