Gammaz Yürek / The Tell-Tale Heart Çeşitlemeleri (Çeviri ve Balonlama)

gitarisyen

Çeviri & Balonlama
7 Ara 2016
457
3,785
Hiçbir Şey Ülkesi
"Gammaz Yürek / The Tell-Tale Heart" Çeşitlemeleri (Çeviri ve Balonlama)

"THE TELL-TALE HEART / GAMMAZ YÜREK" ÇEŞİTLEMELERİ
ÇİZGİ ÖYKÜ ÇEVİRİ VE BALONLAMA ETKİNLİKLERİ:

(ALBERTO BRECCIA VE RICK GEARY'DEN ÖRNEKLERLE)

Dünya edebiyatının en önemli öykülerinden olan "The Tell-tale Heart" adlı hikâyeyi bilmeyenimiz yoktur sanırım. Büyük Amerikan edebiyatçısı Edgar Allan Poe'nun dehasının ürünü olan bu öykü, "Gammaz Yürek", "Geveze Kalp", "Müzevir Kalp" gibi isimlerle Türkçeye de defalarca çevrilmiştir. Öyküde; yaşlı bir adamla birlikte bir evde yaşayan ve yaşlı adamın hizmetinde bulunan bir gencin, yaşlı adamı öldürmesi ve kusursuz bir cinayet işlediğini düşünmesine rağmen daha sonra ortaya çıkan ruhsal dalgalanışlarla nasıl adım adım delirmeye doğru gittiği anlatılmaktadır. Gencin nefret ettiği yaşlı adam değildir, onu bu yüzden öldürmemiştir. Onun nefret ettiği, yaşlı adamın bir gözünün yumuşak, beyaz, donuk bir zar şeklinde olmasıdır. Genç sadece o gözden nefret etmektedir. Yaşlı adamı öldürmekle o gözden de sonsuza kadar kurtulacağını düşünmektedir. Öyküde gencin ya da yaşlı adamın ismi verilmez, nerede yaşadıkları belli değildir, tasvirlerde bilinçli bir belirsizlik hakimdir. Olay yaşlı adamı öldüren gencin / delinin bakış açısıyla anlatıldığı için biz öyküyü okurken, sadece genç adamı çılgınlığın eşiğine götüren olayları ve onun iç dünyasındaki bozulmayı adım adım takip ederiz. Edgar Allan Poe, öykü boyunca bu delinin iç dünyasındaki gelgitleri o kadar güzel vermiş, olaylarla birlikte o kadar iyi bağdaştırmıştır ki, çoğu gerilim öyküsü / romanı / filmi bu kısa hikâyedeki kadar gerip korkutmaz bizi.

Elbette, konu ve işleniş bu kadar güzel olunca bugüne kadar Edgar Allan Poe'nun bu dahiyane öyküsüne el atmayan sanatçı da neredeyse kalmamıştır. Defalarca filme uyarlanmış, animasyonları yapılmış, resimlere, şiirlere, karikatürlere konu olmuş ve elbette çizgi roman sanatçıları da bu konuyu defalarca işlemişlerdir.

İşte ben de, hem orijinal dilinden hem de çeşitli Türkçe çevirilerinden onlarca kere okuduğum, birkaç sene önce 1953 yılı yapımı olan animasyon uyarlamasının Türkçe çevirisini yaptığım bu öykünün çizgi romanlarını da araştırmak istedim. (Türkçe çevirisini benim yaptığım 1953 yılı yapımı "The Tell-tale Heart / Gammaz Yürek" adlı bu animasyonu kendi hesabımdan Youtube'a yükledim ve isteyenlerin doğrudan izleyebilmesi için sitemizde konuyla ilgili bir başlık da açtım. Bu konunun sonunda "BONUS" adı altında verdiğim linke tıklayarak ilgili konuya ulaşabilir ve animasyonu o konu içinde doğrudan izleyebilirsiniz.) Ve -ne kadar güzel ki- biraz araştırınca birçok değişik çizgi roman / çizgi bant uyarlamasını buldum bu ünlü öykünün. Ama bunların içinde özellikle iki tanesi hem dikkatimi hem de ilgimi çekti.

Birincisi; ünlü (Uruguay doğumlu) Arjantinli çizer Alberto Breccia'nın sert çizgiler kullanarak ve karanlık / gerilimli bir atmosfer oluşturarak yorumladığı "The Tell-tale Heart / Gammaz Yürek" kısa çizgi romanı.

İkincisi ise; ünlü Amerikalı karikatürist / çizer Rick Geary'nin iki değişik çizgi stiliyle iki ayrı defa yorumladığı kısa çizgi romanlar. "İki değişik çizgi stiliyle iki ayrı defa yorumladığı" diyorum; zira çizer 1989 yılında (daha yumuşak ve karikatüre daha yakın çizgilerle) yorumladığı öyküyü, 2004 yılında (bu sefer biraz daha sert ve gerilime daha yakın duran çizgilerle) tekrar yorumlamış ve her iki çalışmasında da aynı metni kullanmış.

Aşağıda bu iki çizerin yorumuyla hayat bulan iki ayrı (hatta Rick Geary'nin çalışmasını iki ayrı çalışma sayarak Alberto Breccia'nın çalışmasıyla birleştirdiğimiz zaman üç değişik) "The Tell-tale Heart" öyküsünün çizgi roman uyarlamalarına yaptığım Türkçe çeviri ve balonlama çalışmalarını bulacaksınız. Yine bu çalışmalarla ilgili gerekli bilgiler ve çalışma sırasında yaşadıklarım, aklıma gelenler, görüş ve fikirlerim de aşağıda yer almaktadır.

Umarım, keyifli bir yolculuk olur...

Ancak Alberto Breccia ve Rick Geary'nin çalışmalarının derinliklerine dalmadan önce Edgar Allan Poe'nun bu kısa öyküsünün konusu hakkında bilgilerimizi tazelemenin oldukça faydalı olduğunu düşünüyorum:

EDGAR ALLAN POE'NUN "GAMMAZ YÜREK" ADLI KISA ÖYKÜSÜNÜN KONUSU:

Edgar Allan Poe tarafından 1843 yılında yazılan ve "Gammaz Yürek", "Geveze Kalp", "Geveze Yürek", "Müzevir Kalp" gibi isimlerle bilinen "The Tell-Tale Heart" adlı öykü, gotik kurgunun klasikleri arasında gösterilen ve Poe'nun en bilinen kısa hikâyelerinden biridir. Birinci tekil şahıs anlatımına sahip olan kısa öyküde; olayları aklının hâlâ başında olduğunu iddia eden ve yaşlı bir adamı öldürmüş olan bir delinin gözüyle izleriz.

Dikkatlice planlanmış olan cinayetin ardından katil, cesedi parçalara ayırır ve döşeme tahtalarının altına gizler. Ancak katilin suçluluk duygusu, tahtaların altından ölen adamın kalp atışının duyulmaya devam ettiği varsanısı şeklinde ortaya çıkar.

Yaşlı adamla katili arasında bir bağlantı olup olmadığı, varsa bu bağlantının içeriği belirsizdir. Yaşlı adamın bir baba figürü olduğu ya da akbaba gözünün gizlenmiş bir sırrı veya gücü simgelediği gibi çeşitli fikirler öne sürülmüştür. Öykünün iki esas karakterine ilişkin ayrıntıların belirsizliği, cinayetle sonuçlanan olaylar hakkında verilen detaylarla tezat oluşturur.

NOT: Yukarıdaki son iki paragraf Wikipedia sitesindeki "Gammaz Yürek" maddesinden alınmıştır.

Kaynak:
____________________________

1-) THE TELL-TALE HEART / GAMMAZ YÜREK
(ALBERTO BRECCIA)

1975
(Çizgi Öykü)

o0b65o.jpg


__________

Çeviri ve Balonlama:

bk9E8m.gif

__________

GENEL ÇALIŞMA, ARAŞTIRMA VE DÜŞÜNCELER:

Edgar Allan Poe'nun "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" adlı kısa hikâyesinin çizgi öykülerini araştırırken ilk bulduğum çizgi öykülerden biriydi Alberto Breccia'nın bu çalışması. Çizimlerdeki karanlık atmosfer, karakterlerin sert hatları, resimlere yüklenen anlam, siyah beyaz dengesi ve anlatımın çarpıcılığı hemen dikkatimi çekti. Çalışmanın orijinali İspanyolca dilinde yazılmıştı. Her ne kadar İspanyolcaya yabancı değilsem de, bu çizgi öykünün İngilizceye çevrilmiş versiyonlarını da görmek istedim ve internetten bu eserin İngilizceye aktarılmış iki değişik örneğini buldum. Ancak her iki İngilizce çalışma da metin çevirisi konusunda birbirinden farklılık gösteriyordu. Bu hâliyle İngilizce çevirilerin hem Edgar Allan Poe'nun öyküsüne hem de Alberto Breccia'nın İspanyolca olarak hazırladığı orijinal çalışmasına uygun olmadığını düşündüğümden Türkçe çeviriyi orijinal İspanyolca çalışmadan yararlanarak yapmaya karar verdim. Bundan birkaç sene öncesine kadar hatırı sayılır bir kelime / deyim hazinesi edindiğim ve ana dili İspanyolca olanlarla günlük konuşmaları yapabilecek kadar ilerlettiğim, ancak uzun süredir bu dili kullanmadığım ve bu konuda çalışmadığım için çoğu şeyi unuttuğum İspanyolcamı bu çizgi öykünün çeviri çalışmasında devreye sokmak, böylece hem çeviriyi orijinal dilinden yapmak hem de İspanyolca bilgilerimi bu kısa öyküyle tazeleyip, geliştirmek istedim. Öykü kısa olduğundan, Edgar Allan Poe'nun hikâyesinde kullandığı ana terimleri / deyimleri / temaları bildiğimden ve (her çeviri çalışmasında yaptığım gibi) sık sık sözlüklere / kitaplara başvurduğumdan çeviriyi yapmak zor olmadı. (Bu arada İspanyolcanın gerçekten kolay, kurallı, zevkli ve gelişiminizi hemen görebileceğiniz bir dil olduğunu da söylemek isterim. Türkçe ile olan benzerliği, neredeyse hiçbir harfin yutulmadan konuşulması, kelimelerin çoğunlukla yazıldığı gibi okunması gibi özellikleriyle İspanyolcanın, İngilizcenin bazılarımıza zor gelen özelliklerinden tamamen uzak bir yapısı var ve ikinci -ya da yeni- bir yabancı dil öğrenmek isteyenler için biçilmiş kaftan.)

Alberto Breccia'nın bu eserinin çeviri ve balonlama çalışmasını yaparken çizeri hakkında da bilgi sahibi olmak istedim. Ancak ne yazık ki, çizer Alberto Breccia hakkında internette hiçbir Türkçe kaynak bulamadım. Ben de sinirlenip (!), Wikipedia'da bulduğum ve Alberto Breccia hakkında yazılmış olan İngilizce makaleyi Türkçeye çevirdim. Şimdi isterseniz, bu çizgi öyküyü tanıtan diğer bilgi ve örneklere geçmeden önce, Türkçe çevirisini yaptığım bu yazıyı okuyalım:

gitarisyen' Alıntı:
ALBERTO BRECCIA*

Alberto Breccia (15 Nisan 1919 - 10 Kasım 1993): Uruguay doğumlu, Arjantinli karikatürist / çizer. Oğlu, ünlü çizgi roman çizeri Enrique Breccia'dır.

Uruguay, Montevideo'da doğan Breccia, üç yaşındayken ailesi ile birlikte Arjantin'e, Bueonos Aires'e taşındı. Okulu bıraktıktan sonra, Breccia, bir işkembe paketleme tesisinde çalıştı ve 1938'de El Resero dergisinde bir iş buldu. Burada makaleler yazıp kapak resimleri çiziyordu.

1939 yılında "Manuel Láinez" yayınevine girerek profesyonel anlamda çalışmaya başladı. Tit-Bits, Rataplán ve El Gorrión gibi dergilerde çalışarak; "Mariquita Terremoto", "Kid Río Grande", (populer bir romandan uyarlanan) "El Vengador" gibi çizgi bant serileri ve diğer başka uyarlamalar hazırladı.

1950'lerde Hugo Pratt, Ido Pavone, Horacio Lalia, Faustinelli ve Ongaro gibi yabancı İtalyan sanatçılardan oluşan "Venedik Grubu"nun "onur" üyesi oldu. Francisco Solano López, Carlo Cruz ve Arturo Perez del Castillo da diğer onur üyeleriydi. Hugo Pratt ile birlikte Buenos Aires'te "Pan-Amerikan Sanat Okulu"nu kurdu. 1957'de, Héctor Germán Oesterheld'in yönetiminde yayımlanan "Editorial Frontera"ya katıldı ve burada birkaç Ernie Pike öyküsü yazdı. 1958'de Breccia'nın "Sherlock Time" serisi, çizgi roman dergisi "Hora Cero Extra"da Oesterheld'in senaryolarıyla birlikte yayınlandı.

1960'da Buenos Aires merkezli bir sanat ajansı aracılığıyla Avrupalı yayıncılar için çalışmaya başladı: İngiliz yayınevi "Fleetway" için birkaç western ve savaş hikâyesi çizdi. Ancak bu dönem uzun sürmedi. Daha sonra oğlu Enrique Breccia da, 1960'ların sonlarında "Fleetway" için "Spy 13" gibi birkaç savaş hikâyesi çizecekti.

Breccia ve Oesterheld, 1962 yılında, tarihteki en önemli çizgi romanlardan biri olan "Mort Cinder"ı meydana getirmek için güç birliği yaptılar. Şaşırtıcı olan şu ki, ölümsüz Cinder'ın yüzü Breccia'nın asistanı Horacio Lalia'dan ve Cinder'ın arkadaşı antikacı Ezra Winston'un görünüşü de Breccia'nın kendi dış görünüşünden örnek alınmıştı. Cinder ve Winston çizgi bandı 26 Temmuz 1962'de, "Misterix" dergisinin 714'üncü sayısıyla başladı ve 1964 yılına kadar devam etti.

1968 yılında Breccia, oğlu Enrique tarafından Che'nin biyografisini çizmesi için bir projeye dâhil edildi. Che Guevera'nın yaşam öyküsünün anlatıldığı bu senaryo Oesterheld tarafından yazılmıştı. Bu çizgi roman, Oesterheld'in ortadan kaybolmasının ardında yatan başlıca neden olarak görülmektedir.(1)

1969'da Oesterheld, Arjantin dergisi olan "Gente" için "El Eternauta"nın senaryosunu yeniden yazdı. Breccia hikâyeyi farklı teknikler kullanarak tamamen deneysel bir tarzda çizdi. Ortaya çıkan çalışma, gelenek dışı ve ticari kaygılardan tamamıyla uzak bir şekilde hazırlanmıştı. Breccia, senaryonun tonlarına eklediği tarzını değiştirmeyi reddetmişti ve bu hâliyle Francisco Solano López'in özgün çalışmasından çok farklı duruyordu.

Yetmişli yıllar boyunca Breccia, Carlos Trillo tarafından yazılan "Un tal Daneri and Chi ha paura delle fiabe?" gibi siyah-beyaz ve renkli serilerde büyük grafik yeniliklere gitmiştir. Bunlardan, Grimm Kardeşler'in öykülerinden uyarlanan bir hiciv olan sonuncusunda, kolaj, akrilik ve suluboyayı karıştırarak dokuyla oynamıştır. Bu teknik daha sonra, 1980'lerde Bill Sienkiewicz ve Dave McKean gibi Anglo-Sakson yazarları tarafından da kullanılacaktır.

Diğer hikâyeleri şunlardır: "Cthulhu Mythos", (Carlos Trillo tarafından yazılan) "Buscavidas", şair Juan Sasturain'in Arjantin'deki diktatörlüğe karşı yayınlamış olduğu bir broşürden esinlendiği "a Historia grafica del Chile and Perramus".

Breccia 1993 yılında, Buenos Aires'te ölmüştür.

___________________________

* Ünlü Arjantinli çizer Alberto Breccia hakkında internette Türkçe bir kaynağa rastlanmadığından; "Alberto Breccia"nın hayatının konu edildiği ve Wikipedia'da yer alan bu metnin Türkçe çevirisi tarafımca yapılmıştır. (gitarisyen)
Metnin İngilizce orijinalini okumak için:

(1) Oesterheld tarafından yazılan Che Guevera'nın biyografisi, Che'nin ölümünden bir yıl sonra hükümet tarafından piyasadan toplatılmış ve orijinallleri yok edilmiştir. Dört kızını izleyerek solcu bir gerilla grubu olan "Montoneros"a katıldığına inanılan Oesterheld, 1976 yılında aniden ortadan kaybolmuştur. Son olarak 1977 yılının sonlarında hayatta olduğu kaydedilmişse de; ailesi, Oesterheld'in hükümetin ortadan kaldırdığı ya da öldürdüğü on binlerce kişiden biri olduğuna inanıyordu. 1977'de kızları Diana (21), Beatriz (19), Estela (25) ve Marina (18) da, La Plata'daki Arjantin silahlı kuvvetlerince tutuklanmış ve hiçbiri bir daha görülmediğinden öldüklerine hükmedilmiştir. Oesterheld de 1976 yılında ortadan kaybolduktan sonra tekrar ortaya çıkmadığından öldüğü kabul edilmiş ve ölüm tarihi "1977 yılı" olarak kayıtlara geçmiştir. (gitarisyen)

ÇİZGİ ÖYKÜ HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ:

Çizgi Öykünün Özellikleri:

Eserin Orijinal Adı: The Tell-Tale Heart
Eserin Türkçe Adı: Gammaz Yürek
Senaryo / Öykü: Edgar Allan Poe
Çizimler: Alberto Breccia
Türü: Korku, Gerilim, Psikolojik
Yayınlanma Tarihi: 1975
Macera Durumu: Tam macera
Uygunluğu: Genç / yetişkinler için uygun
Renk Durumu: Siyah-beyaz
Sayfa Sayısı: 11 (Kapak hariç)

Çizgi Öykünün Konusu ve Görüşlerim:

Bu yazının başında Edgar Allan Poe'nun "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" adlı öyküsünün konusuna kısaca göz atmış ve bu ünlü eseri tekrar hatırlamıştık. Alberto Breccia da bu konudan farklı bir yol izlemiyor aslında. Ancak çizer, çalışmasında konunun tamamından ziyade bir kısmına odaklanmış gibi duruyor. Bu yüzden de konunun gelişimini sağlayan ilk bölümleri hızla geçiyor. Bunu da sanıyorum, hikâyenin baş karakteri olan ve deliliğin eşiğinde bulunan gencin psikolojik tavır ve davranışlarını daha ayrıntılı resmetmek için yapıyor. Gencin yaşlı adamın odasının kapısını açtığı ve yaşlı adamı gömdükten sonra polislerin yanında kalp atışları duyduğu bölümlerin uzun tutulması da bunun en belirgin göstergesi. Bu açıdan Alberto Breccia, hikâyenin sadece bir kısmı üzerinde daha ayrıntılı durmuş olsa da, oluşturduğu karanlık ve gerilimli atmosfer, paneller arası geçişler ve çizimlerine yüklediği ürkütücü anlamlarla Edgar Allan Poe'nun öyküsünün ruhunu yakalamış gibi görünüyor. Ya da en azından bana öyle geliyor...

ÇEVİRİ VE BALONLAMA HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ:

Çeviri ve Balonlamada Kullanılan Font Bilgileri:

Font Adı: CCGrandeGuignol (Genel olarak)
Font Büyüklüğü: 24 (Genel olarak)

Font Adı: CCDivineRight (Kapak / İç Sayfa Konu Başlığı)
Font Büyüklüğü: 70, 170

Font Adı: Lucida Sans (Kapak / İç Sayfa Konu Başlığı)
Font Büyüklüğü: 14, 18

Font Adı: Lucida Sans Unicode (Kapak / İç Sayfa Konu Başlığı)
Font Büyüklüğü: 17, 36

Font Adı: Clairvaux (Kapak / Site Etiketi)
Font Büyüklüğü: 56

Çeviri ve Balonlama Süreci:

Alberto Breccia'nın bu çalışmasının yüksek çözünürlüklü ve kaliteli bir örneğini internette bulmam mümkün olmadığından, ehven-i şer bir örnek buldum ve çalışmamı bu orijinal örnek üzerinden yürüttüm. Keza, orijinal çalışmanın İngilizceye çevrilmiş örnekleri de aynı durumda, hatta daha kötüydü. İnternetteki örneklerde en yüksek sayfa boyutu 1024x1492 ebatlarındaydı ve resim kaliteleri çok da iyi değildi. O yüzden hem daha rahat çalışma imkânı sağlaması hem de sayfa kalitelerini arttırmak adına öncelikle sayfa boyutlarını büyütüp, "IrfanView" programıyla resim kalitelerini biraz daha iyi hâle getirmeye çalıştım.

Orijinal İspanyolca çizgi öyküde kapak yoktu. Ben de internette bulduğum İngilizce uyarlamalardan birinin kapak yapısından esinlenerek orijinal çalışmaya bir kapak tasarımı yaptım ve kendi çalışmamda bunu kullandım.

Bunun dışında; Türkçeye çeşitli defalar "Geveze Kalp", "Müzevir Kalp", "Geveze Yürek", "Gammaz Yürek" gibi değişik isimlerle çevrilen bu öykü için "Gammaz Yürek" başlığını kullanmayı uygun gördüm. Zira yıllar önce bu öyküyü "Gammaz Yürek" adıyla okumuş ve çok etkilenmiştim. O günden bu yana da hep "Gammaz Yürek" olarak hatırladım bu hikâyeyi. İnternette bu öyküyü çeviren yazarların, öyküye uygun gördükleri isimleri de araştırınca genellikle "Gammaz Yürek"in tercih edildiğini gördüm ve ben de çeviri ve balonlama çalışmamda "Gammaz Yürek" başlığını kullandım.

Yine bu çizgi öykünün metni için birçok font denememe rağmen; en sonunda "CCGrandeGuignol" fontunu kullanmaya karar verdim. Bu fontu tercih etmemdeki en büyük sebep, "CCGrandeGuignol" fontunun çizgi öyküdeki sert yapıyı ve karanlık / gerilimli atmosferi daha iyi yansıtacağını düşünmemdi.

Son olarak da; bu çizgi öykünün çeviri ve balonlamasını Rick Geary'nin aynı öykü için değişik yıllarda hazırladığı iki çizgi öykünün çeviri ve balonlamasıyla birlikte yaptım. Rick Geary'nin iki adet çalışması olmasına ve sayfa sayılarıyla yazıları daha çok olmasına rağmen, Alberto Breccia'nın bu çalışması için yaptığım çeviri ve balonlama süreci biraz daha uzun sürdü. Bunda da çeviriyi İspanyolca orijinalinden yapmak istemem ve resim / sayfa boyutları / kaliteleriyle uğraşmak zorunda kalmam etken oldu. Sonuç olarak hem Rick Geary'nin hem de Alberto Breccia'nın eserleri için yaptığım çeviri ve balonlama çalışmaları birkaç gün içinde tamamlandı.

ÇİZGİ ÖYKÜDEN ÖRNEK İKİ SAYFA:

NlzGna.jpg


adVgl4.jpg


İNDİRME LİNKLERİ:





Keyifli okumalar...
____________________________

2-) THE TELL-TALE HEART / GAMMAZ YÜREK
(RICK GEARY)

1989 - 2004
(Çizgi Öykü)

GENEL ÇALIŞMA, ARAŞTIRMA VE DÜŞÜNCELER:

Rick Geary'nin "Gammaz Yürek" adlı çizgi öykü çalışmasına Alberto Breccia'nın aynı adlı eserinin çeviri ve balonlamasını yaparken rastladım. Önce 2004 yılında yapmış olduğu çalışmayı buldum Rick Geary'nin. Toplamda 18 sayfa olan bu eserin çeviri ve balonlama çalışmalarını yürütürken bir şey fark ettim: Bu çizgi öykünün 10'uncu sayfası eksikti. İnternette çok aramama rağmen bir türlü bulamadım 10'uncu sayfayı. Ancak başka bir şey buldum: Rick Geary'nin 1989 yılında yaptığı aynı adlı çalışma! Çizer daha önce, 1989 yılında bu eseri çizmiş, yıllar sonra 2004 yılında da aynı metni koruyarak fakat çizim tarzını önemli ölçüde değiştirerek yeniden yorumlamıştı. Bu benim için çok büyük sürpriz oldu. Zira elimde aynı çizere ait, aynı metne sahip ama (genel üslup yapısı aynı olmakla beraber) tamamen farklı çizimlerden oluşan iki adet "Gammaz Yürek" çizgi öyküsü olmuştu. Rick Geary'nin 1989 yılında çizdiği çalışma karikatür anlayışına daha yakın durur ve yumuşak hatlar taşırken, 2004 yılında ortaya çıkardığı eser daha sert ve gerilimli bir stile sahipti. (Çizerin yıllar içindeki gelişimini ve çizimlerindeki farkı görmek bakımından "Gammaz Yürek" çizgi öyküsünün ilk sayfasındaki farklı iki çizimini örnek olarak aşağıya alıyorum.)

Rick Geary'nin 1989 Yılında Çizdiği
"The Tell-Tale Heart" Adlı Çizgi Öykünün İlk Sayfası:


jX9N9G.jpg


Rick Geary'nin 2004 Yılında Çizdiği
"The Tell-Tale Heart" Adlı Çizgi Öykünün İlk Sayfası:


8PVWEa.jpg

Rick Geary'nin aynı öykü için iki değişik çalışmasının da elimde olmasının sevindirici tarafı şuydu ki; 2004 yılı versiyonunda kayıp olan 10'uncu sayfa, 1989 versiyonunda bulunuyordu. Metinle birlikte sayfa yapıları ve paneller her iki versiyonda da birbirinin aynısı olduğu için 2004 yılı versiyonuna bir sayfa ekleyip iki resimsiz kare oluşturdum ve metin çevirilerini bu karelere yerleştirdiğim balonların içine koydum. Resimsiz bir çözüm oldu ama, yine de eksik bir sayfa olmasından daha iyidir diye düşündüm. Yani sonuç olarak şöyle bir şey oldu 2004 yılı versiyonunun 10'uncu sayfası:

LZB8ya.jpg

Bu arada, Rick Geary'nin iki çizimi arasındaki farkı görünce bu çizer hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istedim ve internette biraz araştırma yaptım. Ancak tıpkı Alberto Breccia gibi, internette Rick Geary'den bahseden, onu anlatan tek bir Türkçe kaynak bulamadım. Ben de (yine Alberto Breccia'nın hayatını araştırırken yaptığım gibi) sinirlenip (!) Wikipedia'da bulduğum ve Rick Geary hakkında yazılmış olan İngilizce makaleyi Türkçeye çevirdim. Şimdi isterseniz, Rick Geary'ye ait bu iki çalışmanın diğer özelliklerine geçmeden önce Türkçe çevirisini yaptığım bu yazıyı okuyalım:

gitarisyen' Alıntı:
RICK GEARY*

Rick Geary (doğumu 1946, Kansas City, Missouri): Amerikalı karikatürist ve çizer.

Rick Geary 25 Şubat 1946'da Missouri, Kansas City'de doğdu. Geary, çizgi roman okurları tarafından başlangıçta "Heavy Metal" ve "National Lampoon" dergilerine yaptığı katkılarla tanındı. Ayrıca her türlü yayın için yaptığı çizimler yanında, birçok kartpostal da hazırladı. Onun belki de en çok yayınlanan illüstrasyonu sesli kitap yayıncısı "Recorded Books" için çizdiği logodur.

Geary'nin kendine özgü çizim tarzı Edward Gorey'in ilk dönemlerinden etkilenip gelişmiştir. Çizimleri genellikle yarı-ton ya da gölgelenme içermeyen ve beyaz bir arka planla kontrast oluşturan sade, temiz, siyah çizgilerden oluşur. Daha da belirgin olansa, Geary'nin panel sanatını kullanma yöntemidir. Çoğu çizgi roman sanatçısı, aynı sahnede aynı karakterler için birbirini ardışık bir biçimde takip eden birkaç panel çizer. Geary ise, benzersiz bir şekilde, aynı mekâna ya da aynı karaktere neredeyse hiçbir zaman iki ardışık panel ayırmaz. Bu da, bir resimden diğerine geçerken sabit bir etki oluşturur.

Geary, değişik yayınevlerine "Classics Illustrated" serisi için "Büyük Umutlar", "Görünmez Adam" ve "Rüzgârlı Bayır" romanlarının uyarlamaları ve çocuklara yönelik bir ürün olan "Alevli Havuç" da dâhil olmak üzere çeşitli solo çizgi romanlar ve grafik romanlar çizdi. En kapsamlı projesi, "NBM Yayıncılık" tarafından yayınlanan kurgusal olmayan çizgi roman serisi "Bir Viktorya Cinayeti Hazinesi"dir. Bu seri H. H. Holmes, Lizzie Borden, Charles Guiteau ve Jack the Ripper gibi 19. yüzyıl suçlularını anlatır. Geary, seride genellikle 19. yüzyıl popüler edebiyatının karakteristik edebî araçlarını kullanır. Örneğin "Borden Trajedisi", bir günlüğün pasajları aracılığıyla anlatılır ve "Ölümcül Kurşun" adlı eseri, Guiteau ve onun kurbanı Başkan James Garfield'in (1) yaşam ve ahlak anlayışlarını didaktik olarak karşılaştırır.

"Ulusal Karikatürcüler Derneği", Geary'yi 1994 yılında "Dergi ve Kitap İllüstrasyon Ödülü" ile ödüllendirmiştir.

___________________________

* Ünlü Amerikalı çizer Rick Geary hakkında internette Türkçe bir kaynağa rastlanmadığından; "Rick Geary"nin hayatının konu edildiği ve Wikipedia'da yer alan bu metnin Türkçe çevirisi tarafımca yapılmıştır. (gitarisyen)
Metnin İngilizce orijinalini okumak için:

(1)James Abram Garfield, 20. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olup bir suikast sonucu öldürülmüştür. Ancak suikastle öldürüldükten sonra yapılan otopside James A. Garfield'a isabet eden kurşunun hayati bir bölgede olmadığı anlaşılmıştır. Kendisine ilk müdahale eden doktor Willard Bliss, açılan yaraya elini hem de yıkamadan sokmuş, eli ile müdahale eden bir başka doktor karaciğerini delmiştir. İlk başta 6 cm olan yara, yarım metrelik bir kanala döndüğünden dolayı James Abram Garfield hayatını kaybetmiştir.

Şimdi de, Rick Geary'nin iki farklı çizgisiyle iki farklı yılda hayat bulan "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" çizgi öykülerine bir göz atalım:

2 A-) BİRİNCİ VERSİYON:
THE TELL-TALE HEART / GAMMAZ YÜREK
(RICK GEARY)

1989
(Çizgi Öykü)

2nDqPN.jpg


__________

Çeviri ve Balonlama:

bk9E8m.gif

__________

ÇİZGİ ÖYKÜ HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ:

Çizgi Öykünün Özellikleri:

Eserin Orijinal Adı: The Tell-Tale Heart
Eserin Türkçe Adı: Gammaz Yürek
Senaryo / Öykü: Edgar Allan Poe
Çizimler: Rick Geary
Türü: Korku, Gerilim, Psikolojik
Yayınlanma Tarihi: 1989
Macera Durumu: Tam macera
Uygunluğu: Genç / yetişkinler için uygun
Renk Durumu: Siyah-beyaz
Sayfa Sayısı: 18 (Kapak hariç)

Çizgi Öykünün Konusu ve Görüşlerim:

Hatırlayacağınız gibi bu yazının başında "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" öyküsünün konusuna kısaca değinmiştik. İşte Rick Geary de kısa çizgi öyküsünde bu konuyu işlerken öykünün aslına olabildiğince sadık kalıyor ve çoğu yerde öykünün orijinalinde yer alan ifadelerin neredeyse aynısını kullanıyor. Çizerin hem kronolojik hem de teknik açıdan Edgar Allan Poe'nun hikâyesine bağlı kalması da çizgi öyküyü okumayı hem kolaylaştırıyor hem de anlaşılır kılıyor. Alberto Breccia'nın aksine eserinde sürekliliğe çok az yer veren Rick Geary (yukarıda belirttiğimiz gibi) kendisinin en belirgin özelliği olan sabit çizim tekniğiyle öykünün tamamına önem verip; Edgar Allan Poe'nun bu ölümsüz eserinin giriş, gelişme, sonuç bölümlerini neredeyse birebir yorumluyor. Bunların yanında, karikatür sanatına daha yakın duran sevimli ve yumuşak çizgileri de bu çalışmada öne çıkan önemli bir özellik olarak göze çarpıyor.

ÇEVİRİ VE BALONLAMA HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ:

Çeviri ve Balonlamada Kullanılan Font Bilgileri:

Font Adı: Laffayette Comic Pro (Genel olarak)
Font Büyüklüğü: 21 (Genel olarak)

Font Adı: Trebuchet MS (Kapak)
Font Büyüklüğü: 60, 112, 200

Font Adı: Times New Roman (Kapak)
Font Büyüklüğü: 44

Font Adı: Clairvaux (Kapak / Site Etiketi)
Font Büyüklüğü: 40

Çeviri ve Balonlama Süreci:

Yukarıda "Alberto Breccia" ile ilgili konuda da belirttiğim gibi bu çizgi öykünün çeviri ve balonlama çalışmasını diğer "Gammaz Yürek" çalışmalarıyla birlikte yürüttüm. Ama en çok Rick Geary'nin 1989 yılında çizdiği bu öykünün çeviri ve balonlamasını yaparken zevk aldım. Bunun en önemli sebeplerinden biri, çalışmamda en sevdiğim fontlardan biri olan "Laffayette Comic Pro" fontunu kullanmam oldu. Bu fontu, eserin orijinal fontuna daha yakın ve eserdeki yumuşak çizgilere en uygun font olduğunu düşündüğümden kullandım.

ÇİZGİ ÖYKÜDEN ÖRNEK İKİ SAYFA:

GPdgnr.jpg


yNBvdk.jpg


İNDİRME LİNKLERİ:





Keyifli okumalar...
____________________________

2 B-) İKİNCİ VERSİYON:
THE TELL-TALE HEART / GAMMAZ YÜREK
(RICK GEARY)

2004
(Çizgi Öykü)

o0badb.jpg


__________

Çeviri ve Balonlama:

bk9E8m.gif

__________

ÇİZGİ ÖYKÜ HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ:

Çizgi Öykünün Özellikleri:

Eserin Orijinal Adı: The Tell-Tale Heart
Eserin Türkçe Adı: Gammaz Yürek
Senaryo / Öykü: Edgar Allan Poe
Çizimler: Rick Geary
Türü: Korku, Gerilim, Psikolojik
Yayınlanma Tarihi: 2004
Macera Durumu: Tam macera
Uygunluğu: Genç / yetişkinler için uygun
Renk Durumu: Siyah-beyaz
Sayfa Sayısı: 18

Çizgi Öykünün Konusu ve Görüşlerim:

Biraz önce yukarıda Rick Geary'nin 1989 yılında çizdiği "Gammaz Yürek" öyküsünden bahsederken, çizerin Edgar Allan Poe'nun bu kısa öyküsüne neredeyse birebir bağlı kalarak hareket ettiğini belirtmiştim. Ancak 1989 yılında çizdiği o öyküde Rick Geary yumuşak çizgiler kullanmıştı. 2004 yılında hazırladığı bu versiyonda ise çizerin daha sert ve taramaya daha önem veren çizgiler kullandığını görüyoruz. Bu da hâliyle öykünün orijinalinde bulunan gerilimli üslubu daha iyi yansıtıyor ve çizgi öyküyü okuyanların üzerinde psikolojik bir etki oluşturuyor.

ÇEVİRİ VE BALONLAMA HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ:

Çeviri ve Balonlamada Kullanılan Font Bilgileri:

Font Adı: CCCutthroatLower (Genel olarak)
Font Büyüklüğü: 20 (Genel olarak)

Font Adı: Lucida Sans Unicode (Kapak Üst Bilgisi)
Font Büyüklüğü: 28

Font Adı: Clairvaux (Kapak / Site Etiketi)
Font Büyüklüğü: 40

Çeviri ve Balonlama Süreci:

Bu eserin çeviri ve balonlama çalışmasını yaparken, Rick Geary'nin değişim gösteren çizim üslubuna uygun bir font kullanmak istedim. Bu eseri okurken hem (ilk versiyona nazaran) daha sert çizgiler kullanıldığını hem de buna rağmen naif bir yapının öyküye yedirildiğini düşündüğümden, hem sert hem de yumuşak karakterleri bünyesinde barındırdığına kanaat getirdiğim "CCCutthroatLower" fontunu kullandım.

ÇİZGİ ÖYKÜDEN ÖRNEK İKİ SAYFA:

9gn7W3.jpg


qj5DQD.jpg


İNDİRME LİNKLERİ:





Keyifli okumalar...
____________________________

m4QbXP.gif


Bu çalışmamın sonuna bir de "bonus" eklemek istedim. "Bonus"umuz, Türkçe çevirisini 2014 yılında benim yaptığım ve çevirimi güncelleyerek kendi hesabımdan Youtube'a yüklediğim, James Mason'un şahane seslendirmesiyle belleklere kazınmış olan 7:23 dakikalık kısa metrajlı bir "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" animasyon uyarlaması.

Bu animasyonu aşağıdaki ekrandan izleyebileceğiniz gibi, eğer filme ilişkin daha ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz aşağıda linkini verdiğim konu başlığına tıklayarak animasyonun ve çeşitli bilgilerin yer aldığı ilgili konuya da gidebilirsiniz.

İyi seyirler...​



Bu animasyonla ilgili diğer bilgilere ulaşmak ve animasyonu o bilgilerle birlikte izlemek için aşağıdaki linke tıklayarak, ilgili konuya ulaşabilirsiniz:​

Gammaz Yürek / The Tell-Tale Heart - 1953

____________________________
 
Son düzenleme:

büyük beyaz

Yönetici
Çeviri & Balonlama
E-Dergi Takımı
17 Ağu 2009
17,734
44,020
denize sıfır
Bu konularınızda en sevdiğim kısım link inerken bu sürede yazılanları okuyabilmek.:)
Oldukça hızlı okuduğum konusunda derecelerim var.
Ama sindire sindire okumanın keyfini bu kez öne aldım.
Bu öyküyü ilk okuduğumda 9 veya 10 yaşında olduğumu sanıyorum.
Ve korktuğumu hatırlıyorum.
Şimdi aradan nerdeyse 40 yıl geçtikten sonra tekrar okumak şahane bir nostalji oldu.
Size bir Ayvalık tostu borcum olsun.:)
Yolunuz düşerse tahsil edelim, üzerimizde kalmasın.
Tebrik ederim, çok keyifliydi.:)
 

serdary67

Onursal Üye
18 Eki 2009
8,731
25,954
ordu-turkey
Hocamm bu nasıl sunum hatta bu nasıl bir çalışma ve dahası bu nasıl sevgi vallahi şu çalışmayı ben yapamam bu sunum ve bu 3 örnekli enfes iş karşısında ben acizane boynumu büküp baka kaldım.Vallahi forum çağ atlıyor sizlerin sayesinde helal olsun.Gitarisyen üstadım önünüzde saygıyla eğiliyorum.
 

scanfan

Yönetici
25 Eyl 2013
7,211
75,324

Duru ve akıcı bir Türkçe kullanarak yaptığınız kaliteli çeviriler ve titiz bir araştırmaya dayandığı belli olan sunum yazılarınız, ayrıca bitmek tükenmek bilmeyen azminiz ve çalışkanlığınız için sizi kutluyorum. Bilgi dolu katkılarınızdan çok yararlanıyorum. Her katkınızla Çizgi Diyarı'nın çıtasını bir kademe daha yükseltiyorsunuz. Sanırım bu durum, sizden sonra katkı yapacakları biraz da zora sokuyor! Ancak bundan memnun olmamak imkansız.
Tekrar hoşgeldiniz Sevgili "gitarisyen". İyi ki varsınız.

 

yeryüzü

Yönetici
3 Eki 2011
17,047
75,619
hiçbiryerde :)
Göz dolduran çevirileriniz,
müthiş bir çalışmanın ürünü
olan sunumlarınız, seçtiğiniz
harika eserler bizi mest etmeye
devam ediyor. Arkadaşlarımın
yazdığı gibi iyi ki varsınız üstat.

Gece yatmadan önce ilk olarak filmi
izledim sonra sırasıyla Alberto
Breccia, Rick Geary'nin 1989
ve 2004 çalışmalarını. Aklımda
kalanları yazacak olursam
öncelikle "sinirlenip" yazar
çizerlerle ilgili bilgileri bizlerin
istifadesi için çevirmeniz çok
güzel, sağ olun üstat.

Edgar Allen Poe'nun tüylerimizi
ürperten bu hikayesinin yanında
"sanat, hayatın gerisinde mi,
ilerisinde mi" diye kanaatlerimizi
sorgulatan olaylar; Héctor Germán
Oesterheld'in ve ailesinin "kaybedilmesi"
( 1977 yılının sonlarında hayatta olduğu
kaydedilmişse de; ailesi, Oesterheld'in
hükümetin ortadan kaldırdığı ya da
öldürdüğü on binlerce kişiden biri olduğuna
inanıyordu. 1977'de kızları Diana (21),
Beatriz (19), Estela (25) ve Marina (18)
da, La Plata'daki Arjantin silahlı kuvvetlerince
tutuklanmış ve hiçbiri bir daha görülmediğinden
öldüklerine hükmedilmiştir) beni derinden üzdü.
Hayatın daha doğrusu insanın vahşeti karşısında
sanat bazen aciz kalıyor sanırım.

Anime çok başarılıydı, biraz kısa geldi sahneler.
İlk çizimler atmosferi çok iyi yansıtıyordu ama
siyah gözlüklü FBI tarzı polislerin tipini yadırgadım
nedense. Rick Geary'nin 89 yılı çizimleri karikatürize
tarzıyla korku hikayesine fazla uymasa da sonraki
versiyon daha iyiydi.

Velhasılı kelam her yönüyle çok etkilendiğim bir
çalışma olmuş sevgili üstadım. Çok teşekkür ediyorum.
 

eankara

Onursal Üye
24 May 2010
989
5,871
Değerli @gitarisyen tarafından , harika bir paylaşım daha . Poe öyküsü kaynaklı , Breccia ustanın çizimleriyle oluşan eseri görünce ilgisiz kalmak mümkün değil. Ayrıca , hem eseri hem de eserin bizlere sunumuyla ilgili hazırlık detaylarını açıklayan , titiz anlatım tarzıyla donanmış harikulade sunumu da , bu sonuçlara eklemek gerekli . Çok teşekkürler @gitarisyen.
 
Üst