GARTH Sayı 11 - GÜNEŞ DANSI (Sundance)

Doktor Kim

Aktif Üye
17 Mar 2011
325
14,064
GARTH Sayı 11 - GÜNEŞ DANSI (Sundance)

Yazan : Jim Edgar
Çizen : John Allard - Frank Bellamy
Özgün Yayın : Daily Mirror (İngiltere)
Özgün Yayın Tarihi : 28/06/1971 - 10/11/1971
Serüven Sırası : 68

Türkiye Yayını : TAY - Mandrake (Dolgu Çizgiroman)
Yayın Tarihi : 1975
Fasikül : 58 - 62
Serüven Sırası : 11
garth01.jpg

Sevgili Garth okuyucuları bu serüvende de gerek dolgu çizgi romana her Mandrake sayısında başlık koymak için bazı kareler feda edilmiş, aynı zamanda okuyucu için müstehcen bulunarak çıkarılmış saflar vardı. Başlık için çıkarılan kareleri çevirip balonlayıp yerine koydum.
Sansürlenen sayfalarıda çevirip balonlayarak yerlerine yerleştirdim. Tekrar olmasın diye Tay sayfalarını serüvenin bitiminden sonra incelemeniz için yerleştirdim.
Ayrıca dikkatimi çeken birkaç husustan bahsetmeden geçemeyeceğim,sevgili çizgiroman severler...
Aşağıda sevgili dostum MrYer6'nında vurguladığı
gibi "Dergi formatına uydurmak için hemen her üç-beş karede bir kadraja müdahale var. Sağdan soldan kesintiler veya kenarlara uyduruktan çizimler eklemek gibi. Tabi görsel değeri açısından epey bir kayıp anlamına geliyor bu tür müdahaleler.."vakayı-adiyeden yani olağan karşılanır olmuş tarafımızdan..
Zamanında az da olsa resimlere bakarak balonların doldurulduğu da olmuştur.
Ama ben burada çeviriye de takıldım. Kadrajlara yapılan müdahaleler gibi çevirinin de içeriğine karışılmış. En önemlisi de ana yerli karekterlerin adlarına yapılan müdahale olmuş.
Yerli güzeli Falling Leaf Solgun Yaprak olarak çevrilmiş, bence doğrusu Düşen Yaprak olmalı çok şükür Yaprak kısmına dokunmamışlar.
Kızın babası Şef Two Horses ise Öfkeli Kısrak yapılıvermiş. Anlıyorum Two Horses yani İki yada Çift At zor bir ad. Ama hiç olmazsa Öfkeli Aygır yada Öfkeli At deseler anlayışla karşılayabiliz belki ama "kısrak" dişi at olduğundan yerliler olsa olsa kızlarına öyle adlar verirler.
Son olarak Sitting Bull olmuş Vahşi Boğa,halbuki tartışmasız gerçek tarihi kişilik olan bu yerli şaman Oturan Boğa olmalıydı..
Adların özgünlerini çeviri balonlama yaptığım yerlerde kullandım. Ama Tay taramalarına ise müdahalem olmadı bu yönde..
cartoons29thimage2292954991wer.jpg

Yukarıdaki son karede Düşen Yaprak Garth'tan Pehizizi olarak bahseder ve açıklar sarı saçlı demek olduğunu. Hem iri oluşu hemde "pehizizi" oluşu hem Düşen Yaprak'ın onu tanımasını, hemde yaşlı yerlinin okundan kurtulmasını sağlar...
Bir çok yerli kabilesi beyazlarla savaşmak için birleşmiş ve adları aşağıdaki renkli özgün Allard çalışmasında sayılmış olduğu halde dolgu sayfalarda yalnızca Oturan Boğa'nın Hunkpapa
olduğu vurgulanmış,yerli kabilelerin adları es geçilmiş..
cartoonsimage1168256219.jpg
,
garth04zmz.jpg


garth03.jpg

Çıkarılan bölümler PETEThePIPster taramasından çevirilip balonlanmıştır.
Renkli kısımlar geçen yıl sonunda Daily Mirror gazetesinde yayınlanan günlük bantlardan alınmıştır. Kapak kolajları bana aittir. İyi okumalar dilerim...Ama isterseniz alttaki bilgi ve görsellere bir göz atıverin isterseniz...

Steve Dowling tarafından 1943'de yaratılan Garth, Dailiy Mirror Gazetesi'nde (İngiltere) Temmuz 1943'den Mart 1997'ye kadar 165 serüven halinde yayınlanmıştır. Yazar grubu değişmekle birlikte ilk 67 serüven John Allard tarafından çizilmiş, 68. serüvende (Sundance) ise çizim işi efsanevi çizer Frank Bellamy tarafından yüklenilmiş, Bellamy'nin genç sayılabilecek bir yaşta ölümüyle 85. serüvende (The Man-Hunt) çizerlik Martin Ashbury'e geçmiş ve yayın hayatının sonuna kadar kendisinde kalmıştır.

John Allard imzalı Garth, Türkiye'de günlük bant formatında "Ulus" (1950'li yıllarda, Baykara ismiyle)ve "Cumhuriyet" (60 yılların sonlarında özgün ismi Garth başlığıyla) gazetelerinde kendisine yer bulmuş, ayrıca yine 1960'larda yayınlanan Büyük Ateş Dergisinde her biri beşer banttan oluşan ve adedi değişen sayfalar halinde yayınlanmıştır. 1974'ten itibaren Tay yayınlarından çıkan Mandrake çizgiromanında sayfa adedi değişen dolgu çizgiroman olarak 70 fasikül (13 serüven) boyunca Türk okuyucusuyla buluşmuştur. Bu 13 serüvenin 3 tanesi Frank Bellamy imzalıdır. Martin Ashbury çizimleri ülkemizde hiç yayınlanmamıştır.

Biliyorsunuz Garth derlemelerinde özgün yayın tarihleri değil, TAY'ın yayın sırası göz önüne alındı.
Bu derleme TAY sayı 11,özgün yayın sıralamasında 68. serüven olan Sundance'i (Güneş Dansı) içermektedir.

Garth'a uzun yıllar emek veren, önceleri Steve Dowling'in çini işlerini yapan "çinici çocuk"tan ilerleyen yıllarda assitanlığa, oradan da asıl ressamlığa terfi eden, 40'a yakın macera, 14 yıl (1957-1971) boyunca neredeyse Garth ismi ile özdeşen John Allard yerini bir başka deve bırakıyor bu kitapta: Frank Bellamy...

Serüven ilk bir kaç sayfa boyunca Allard çizimleriyle başlıyor, sonrasında Bellamy devralıyor. Ancak sayfaları çevirdikçe Allard'ın bazı karelerinin Bellamy imzalı olanlar arasına serpiştirilmiş olduğu gözlenebilir... İzleyen iki serüvende de (The Cloud of Balthus / The Orb of Trimandias) Allard karelerine denk gelmek mümkün.
hlkghimage667434751599az.jpg

Çizer değişiminin yaşandığı stripler. Üstteki iki bant Allard'ın, alttaki ikisi ise Bellamy'nin çizimleri.

Allard yaratıcı ekip içinde varlığını sürdürür ve bir tür sanat yönetmenliği görevi üstlenir, ancak Daily Mirror'ın Garth ile özdeşleşmiş bir çizgiden neden vazgeçtiği, çok daha mahir ve çağdaş bir çizgi stiline sahip olsa da işi başından aşkın Bellamy'yi neden tercih ettiğini bilmek herhalde hiç bir zaman mümkün olmayacak.

68. serüvende işe koyulan Bellamy, Allard kadar uzun ömürlü olmaz, 5 yıl sonra 84. serüvene gelindiğinde yerini Martin Ashburry'ye bırakır. Malesef bu terk, gönüllü bir terk olmayıp Bellamy'nin yaşam serüveninin de sonuna geldiğinin de habercisidir.

Bizim Mandrake'nin kendi çizimlerine yapılanın bir benzeri Gartn'ın da başına gelmiş. Aslında o dönem yayınlanan Kızılmaske ve Gordon gibi gazete stripi türü yayınların hemen hepsinin başına gelen şey. Dergi formatına uydurmak için hemen her üç-beş karede bir kadraja müdahale var. Sağdan soldan kesintiler veya kenarlara uyduruktan çizimler eklemek gibi. Tabi görsel değeri açısından epey bir kayıp anlamına geliyor bu tür müdahaleler.. Ne yapalım, yayınlandığına şükrediyorum yine de..MrYer6

Teşekkür:
Garth derleme çalışmamda Garth'ın Türkiye'deki yayın hayatı konusunda aktardığım bilgiye kaynaklık eden "Çizgiroman Ansiklopedisi"ni hazırlayan sevgili arkadaşım Hakan Alpin'e ve ayrıca bu konuda epey bilgisi ve emeği olan sevgili MrYer6 dostuma çok teşekkür ederim.
ZAMANGEZGİNİ

GARTH Sayı 11 - GÜNEŞ DANSI Eskitilmiş tarama 50Mb Cbr:


GARTH Sayı 11 - GÜNEŞ DANSI Siyah beyaz tarama 47Mb Cbr:

 
Moderatör tarafında düzenlendi:

direnc11

Yönetici
11 May 2009
10,078
36,669
İstanbul
Büyük sürpriz yaptın, sevgili dostum. Bizi acayip mutlu ettin, ihya ettin... Büyük emek harcanmış bu proje ve üstelik arkasının geleceğine dair haber harika. Sansürlenmiş sayfaların ilavesi, çevirilere yaptığın kısmi müdahaleler, yaptığın detaylı sunum... Hepsi şahane...

Ellerine ve yüreğine sağlık, dostum.
 

abartman

Onursal Üye
13 Ocak 2011
1,998
11,871
Yine kılı kırk yararcasına bir çalışma, yine Zamangezgini... Eline, emeğine sağlık dostum...

Garth da gazete bantı formatından dergi formatına uyarlanan diğer çizgi kahramanlar gibi epey bir görsel hasar almış, yalnızca görsel de değil, gösterdiğin gibi çeviri yanlışları da cabası. Sözkonusu hikayede isimler gerçekten önemli zira görece yakın tarihin üstelik detaylarıyla bilinen bir bölümüne yerleştirilmiş bir öykü bu. İsimleri yalan yanlış çevirmek gerçek mekan ve zaman ile bağlantıları kopartıp alalade bir öykü durumuna düşürüyor anlatılanları. O yüzden hassasiyetinde haklısın.

Tekrar teşekkür ediyorum...
 
12 Şub 2010
15,006
543,638
Bilimsel titizlik, çizgi roman sevgisi, araştırma

Tam bir zamangezgini klasiği

Zevkle okuyacağım, teşekkür ederim
 
Üst