HABER GAZETESİ ÇİZGİROMANLARI
1931-1946 yılları arasında Hakkı Tarık Us tarafından İstanbul'da yayınlanan ve kadrosunda Vâlâ Nureddin, Hasan Rasim Us ve Yekta Ragıp Önen gibi yazarlar olan günlük siyasi bir gazete olan Haber, çizgiroman otoritelerinin 'Altın Çağ' diye niteledikleri döneme bazı ait gazete bantlarını ilk kez Türk okurlarına sunmuştur.
Hakkı Tarık Us, yayınlamakta olduğu Haber Gazetesi'nin benzerlerinden ayrılması için bazı radikal kararlar almıştı. Bunlardan biri de gazetesinin çizgiromanlara geniş yer vermesini sağlamaktır. Bu amaçla sayfalarından günlük olarak verdiği Alex Raymond'un polisiye bantı X-9. Secret Agent'un maceraları daha sonradan, 1935'de bu kez rakip Ülkü Basımevi tararından forma/fasikül şeklinde de yayınlanmaya başlamıştır. Böylece kısa bir arayla iki ayrı yayın kuruluşu tarafından yayına sürülen X-9, özel bir tartışma konusu olmuştur. Ancak Ülkü'nün yaptığı bir hata ve bilgisizlik sonucu olay daha ilgi çekici bir noktaya kaymıştır. Yayınlanan çizgiromanın başlığıyla içeriği birbirinden farklıdır ve kapakta duyurulan Baytekin/Flash Gordon'un aksine içerikte macerası olan X-9 Secret Agent'dir. X-9, İstanbul polisinin yaman gizli ajanlarından biri diye tanıtılıp ülkemize mal edilmeye çalışılmış ve maceraları toplam 14 forma halinde X-9'un Akıllara Durgunluk Veren Maceraları adı altında basılmıştır. Her forma yatay formatta ve dikdörtgen şeklinde (36 sayfa olan 4'üncüsü dışında) on sekiz sayfadır. Siyah-beyaz basılan sayfalar üç veya dört kareden oluşan bantlar ve bunların tamamlayıcısı olarak hazırlanan metinlerden oluşmuştur. Üçüncü sayıdan itibaren haftada iki forma yayınlanmaya başlanmış ve dördüncü formayla birlikte metinler azaltılarak sayfa başına düşen kare/bant sayısı arttırılmıştır.
Alex Raymond'un son derece sağlam ve mükemmel çizgilerle yarattığı X-9, aslında bir FBI ajanının karıştığı polisiye olaylarla dolu olup, temelini ünlü Amerikan kara polisiye yazarı Dashiell Hammett ile işbirliği sonucu oluşturmuştur. Yedinci formayla birlikte bir başka çizgiroman X-9'a eşlik etmeye başlamıştır: Raymond'un yerine X-9'u devam ettirecek olan bir başka usta çizer Nicholas Afonsky'nin hazırladığı ve yine milliyeti Türkleştirilmiş bir çocuğun serüvenlerinin anlatıldığı Küçük Can'ın Serüvenleri/MingFo'dur. Küçük Can ve diğer yan karakterler Alp Amca, Durmuş Dayı ve Çinli uşakları Ming'den oluşan grup beraberce çıktıkları dünya yolculuğunda bindikleri geminin bir kazada batması sonucu, sadece Can ve Ming bir okyanus adasına ulaşmayı başaracaktır. Bu arada arka kapaklarda yer alan Kara Boncuğun Serüvenleri ise, Walt Disney'in Silly Symphonies dizisinden alıntılanmıştır.
Dergi içindeki bir duyurudan anlaşıldığına göre Baytekin'in yayın hakkının elde edilmesine rağmen, korsan olarak başka bir yazılı organda neşredilmekte olduğu okyuculara duyurulmuştur. Şikayet edilen yayın organı da -büyük ihtimalle- Haber Gazetesi'dir. Ülkü Basımevi'nin 21 formalık Baytekin (yani X-9) maceraları toplam 5 adettir:
1- Kalpazanlar Çetesi
2- Kaçırılan Çocuk
3- Petrol Kuyuları Esrarı
4- Mısırh'nın Çalınan Elmasları
5- Yaman Adam
Maceralardan bazıları 'Büyükler İçin', kimisi de 'Küçükler İçin' ibaresini taşır. Sanki iki farklı okuyucu kitlesi için hazırlanmış gibi görünmelerine karşın, orijinallerde böyle bir yaş kuşağı ayırımı asla yapılmamıştır. Haber Gazetesi ve Ülkü Basımevi ürünü olan çizgiroman formaları ebat ve sayfa şekli itibarıyla birbirine çok benzemektedir. Ancak Haber Gazetesinin Baytekin'i sadece bantlardan oluşmuş haliyle çizgiroman dergisi sıfatına daha uygun düşmektedir. Böylece 1930'ların ortasında bir kahramanın adına çıkarılan ilk Türk çizgiroman dergisi, aynı adı taşıyan korsan baskısıyla sıkı bir rekabete girişmiştir. Sonuçta, Türk basını için gerçekleştirilen bu yenilik ve mücadele birkaç yıl sonra daha yoğun bir tempoda başlayacak olan dokuzuncu sanat yayınlarının da habercisi olmuştur.
1931-1946 yılları arasında Hakkı Tarık Us tarafından İstanbul'da yayınlanan ve kadrosunda Vâlâ Nureddin, Hasan Rasim Us ve Yekta Ragıp Önen gibi yazarlar olan günlük siyasi bir gazete olan Haber, çizgiroman otoritelerinin 'Altın Çağ' diye niteledikleri döneme bazı ait gazete bantlarını ilk kez Türk okurlarına sunmuştur.
Hakkı Tarık Us, yayınlamakta olduğu Haber Gazetesi'nin benzerlerinden ayrılması için bazı radikal kararlar almıştı. Bunlardan biri de gazetesinin çizgiromanlara geniş yer vermesini sağlamaktır. Bu amaçla sayfalarından günlük olarak verdiği Alex Raymond'un polisiye bantı X-9. Secret Agent'un maceraları daha sonradan, 1935'de bu kez rakip Ülkü Basımevi tararından forma/fasikül şeklinde de yayınlanmaya başlamıştır. Böylece kısa bir arayla iki ayrı yayın kuruluşu tarafından yayına sürülen X-9, özel bir tartışma konusu olmuştur. Ancak Ülkü'nün yaptığı bir hata ve bilgisizlik sonucu olay daha ilgi çekici bir noktaya kaymıştır. Yayınlanan çizgiromanın başlığıyla içeriği birbirinden farklıdır ve kapakta duyurulan Baytekin/Flash Gordon'un aksine içerikte macerası olan X-9 Secret Agent'dir. X-9, İstanbul polisinin yaman gizli ajanlarından biri diye tanıtılıp ülkemize mal edilmeye çalışılmış ve maceraları toplam 14 forma halinde X-9'un Akıllara Durgunluk Veren Maceraları adı altında basılmıştır. Her forma yatay formatta ve dikdörtgen şeklinde (36 sayfa olan 4'üncüsü dışında) on sekiz sayfadır. Siyah-beyaz basılan sayfalar üç veya dört kareden oluşan bantlar ve bunların tamamlayıcısı olarak hazırlanan metinlerden oluşmuştur. Üçüncü sayıdan itibaren haftada iki forma yayınlanmaya başlanmış ve dördüncü formayla birlikte metinler azaltılarak sayfa başına düşen kare/bant sayısı arttırılmıştır.
Alex Raymond'un son derece sağlam ve mükemmel çizgilerle yarattığı X-9, aslında bir FBI ajanının karıştığı polisiye olaylarla dolu olup, temelini ünlü Amerikan kara polisiye yazarı Dashiell Hammett ile işbirliği sonucu oluşturmuştur. Yedinci formayla birlikte bir başka çizgiroman X-9'a eşlik etmeye başlamıştır: Raymond'un yerine X-9'u devam ettirecek olan bir başka usta çizer Nicholas Afonsky'nin hazırladığı ve yine milliyeti Türkleştirilmiş bir çocuğun serüvenlerinin anlatıldığı Küçük Can'ın Serüvenleri/MingFo'dur. Küçük Can ve diğer yan karakterler Alp Amca, Durmuş Dayı ve Çinli uşakları Ming'den oluşan grup beraberce çıktıkları dünya yolculuğunda bindikleri geminin bir kazada batması sonucu, sadece Can ve Ming bir okyanus adasına ulaşmayı başaracaktır. Bu arada arka kapaklarda yer alan Kara Boncuğun Serüvenleri ise, Walt Disney'in Silly Symphonies dizisinden alıntılanmıştır.
Dergi içindeki bir duyurudan anlaşıldığına göre Baytekin'in yayın hakkının elde edilmesine rağmen, korsan olarak başka bir yazılı organda neşredilmekte olduğu okyuculara duyurulmuştur. Şikayet edilen yayın organı da -büyük ihtimalle- Haber Gazetesi'dir. Ülkü Basımevi'nin 21 formalık Baytekin (yani X-9) maceraları toplam 5 adettir:
1- Kalpazanlar Çetesi
2- Kaçırılan Çocuk
3- Petrol Kuyuları Esrarı
4- Mısırh'nın Çalınan Elmasları
5- Yaman Adam
Maceralardan bazıları 'Büyükler İçin', kimisi de 'Küçükler İçin' ibaresini taşır. Sanki iki farklı okuyucu kitlesi için hazırlanmış gibi görünmelerine karşın, orijinallerde böyle bir yaş kuşağı ayırımı asla yapılmamıştır. Haber Gazetesi ve Ülkü Basımevi ürünü olan çizgiroman formaları ebat ve sayfa şekli itibarıyla birbirine çok benzemektedir. Ancak Haber Gazetesinin Baytekin'i sadece bantlardan oluşmuş haliyle çizgiroman dergisi sıfatına daha uygun düşmektedir. Böylece 1930'ların ortasında bir kahramanın adına çıkarılan ilk Türk çizgiroman dergisi, aynı adı taşıyan korsan baskısıyla sıkı bir rekabete girişmiştir. Sonuçta, Türk basını için gerçekleştirilen bu yenilik ve mücadele birkaç yıl sonra daha yoğun bir tempoda başlayacak olan dokuzuncu sanat yayınlarının da habercisi olmuştur.