İsrail ve çizgi romanlar hakkında bir deneme...

oktayyapıcı13

Onursal Üye
29 Haz 2015
1,357
15,404

İsrail yarı laik bir sisteme sahip olduğundan, İsrail’de basılı eğlence unsurlarında modern görünümle bağlantılı bir anlayışta Avrupa aracılığıyla Amerika’dan ve Avrupa’dan gelecek olanlar konusunda aktarmalı bir ithalciliğin bulunabileceği düşünülebilir.

Bu ithalciliğin merkezinin ise hem Nato hem de Avrupa açısından ilişkilerin bulunduğu Türkiye olduğu kabul edilebilir.

emd6d3Yw_o.jpg

Yahudi kökenli Robert Bloch’un Sapık kitabının 1966 tarihli aşağıda yer verilecek
yayınevi tarafından İsrail’de yayınlanmış kapağına dair benzerlikten
ayrı şekilde Orson Welles'in kapakta yer almasının nedeni
1962 tarihli filmle ilgili olarak kabul edilebilir.​

Sadece kapaklar değil, kapakların yer aldığı veya almadığı iç sayfalardaki betimlemeler bile İsrail’deki kapakların hazırlanması açısından oldukça kullanışlı olmuş haldedir.

Denilebilir ki, İsrailliler Türklerden değil Türklerin Alman ithal kampanyası ile kapaklarını hazırlayabilmişlerdir.

Ssxn00DX_o.jpg

İsraille Türkiye arasındaki farklar bulunmaktaydı.

Türkiye’de sanata kar olarak bakılma baskındı, filmlerde de durum böyle idi. Örneğin pay alınacak bir pasta varsa hemen o işe girilmiştir. Lassie popülerse Türkişi Lassi yapılmış ve adı Mavi Boncuk olabilmiştir.

oB5RJZLs_o.jpg


İsrail’de ise durum daha basittir, halk tabanında söz konusu unsurun Yahudi olup olmadığı aranan tek kıstastır ve zaten modernlik kasırgasına(!) İsrail, Türkiye’den farklı olarak hem geç kapılmıştır hem de bu kısa süreli etki kademeli şekilde devam etmiştir.

İsrail’de çizgi romanlar Türkiye aracılığında İtalya etkisi ile temellenmiştir.

Capitan Miki ya da Türkiye’de bilininen adı ile Tom Mix kökenli Tommiks’in İsrail’de görülebilmesinde bakılacak öncelikli unsur isim olabilir. Çünkü Comandante Mark, Fransız kökenli Capt’ain Swing’e uygun şekilde Kaptan Swing olarak kullanılmışsa, ki Türkiye’de yayınlanan çizgi romanların Fransa’dan ithal olup olmaması ile ilgili önemli bir unsurdur, köken belirtme açısından Tommiks(מיקס טום) isminin İsrail’de kullanımı dikkat çekici olarak kabul edilebilir.

o9qiNYH1_o.jpg


İtalya kökenli Türkiye’de oval şekilde yayınlanmış kapakların görüldüğü İsrail'de yayınlanan Tommiksler de Samim Utkun imzalı kapaklar da kullanılmıştır.

NSNAojly_o.jpg

Benzerliklerde sadece iç sayfalar ve kapaklar değil arka kapaklardaki İtalyan kökenli reklamların Türkiye'de çizimleri de kullanılmıştır.

tiIQdxjn_o.jpg


Zor bir toplum olan İsrail’de Tarzan(טרזן), Storia del West(תולדות המערב הפרוע), Zagor(זאגור) ve Tex(טקס) çizgi romanları Tommiks’ten daha önce yayınlanmıştır.

79ccG7UF_o.jpg


Çizgi romanlar açısından beğeniye bağlı daha fazla basılmış Tex’in İbranicedeki kelime anlamı biraz daha Tex’in ruhuna uygun olarak kabul edilebilir.



İbranice detaylı Tex anlatımı:


D4NUcsiu_o.jpg


İsrail’de Tommiks’e kıyasla Tex’in daha nitelikli olarak kabul edilmesinin nedeninin İsrail’deki İtalya etkisine bağlı sinemaya yatkınlığın popülerlik seviyesinden kaynaklandığı düşünülebilir.



ywryPbze_o.jpg


İsrail’de bu kitaplar gibi '' aykırı '' olabilecek kitapları yayınlayan yayınevi sahibi olan Meir Mizrahi Türkiye’de doğmuştur. Zorunlu sebeplere bağlı olarak neredeyse İbranice bilmeden İsrail’e göç ettikten sonra kitap satmaya başlayan Mizrahi, daha sonra kendi yayınevini kuracak imkanlara sahip olmuştur.

NMqxcobC_o.jpg

Meir Mizrahi​

Mizrahi’nin başarısının arkasındaki ana unsur Nazi karşıtlığında yayınlanmasına izin verilen illüstrasyonsal anlatımın, değişikliğe sebep olacak Türkiye’den ithal edilen illüstrasyon becerisinin İsrail’de yaygın hale getirebilmesi olmuştur. Öyle ki Türkiye’den İsrail’e göç edenler gibi turistik olarak Türkiye’den İsrail’e gelenler çizgi romanlarla birlikte gelmişler, adeta çizgi romanların yayınlanması için gönüllü hizmet vermişlerdir.

Gösterişli ve ucuz olan ahlaksızlık örneklerinin İsrail’de basılmasında Türkiye gibi Batı Medeniyeti’ne aşina olan insanların talepleri etkili olmuş ve ahlaksızlığa dair katı tanımlar yumuşayabilmiştir.

Bu yumuşama da etkili ve sorun olan unsur ise İbranice olmuştur.

Çünkü İsrail’de Türkiye’den gelen bir Yahudi’nin anlamı medeni olmayan bir barbar, Türk olmaktı ve bir Türk’ün İbranice konusunda kabul edilmemesi ve eleştirilmesi normaldi.

Yayıncı hakkında ayrıntılı makale: שובו של רבי מאיר בעל ההוצאה לאור​

SxJbVBhM_o.jpg

J'irai cracher sur vos tombes ın esinlenmesi ile yayınlandıktan
sonra yayıncısını ahlak karşıtı suçlamayla suçlu duruma düşüren
bir polis baskınıyla basımı durdurulan
Stalag serisinden bir kitap​
 

Calligrapher

Onursal Üye
5 Nis 2021
1,151
6,805
Değerli oktayyapıcı13,
Öncelikle bu güzel paylaşımlarınız için teşekkür ederim.
Yukarıda, yazınızın sonlarına doğru, "Çünkü İsrail’de Türkiye’den gelen bir Yahudi’nin anlamı medeni olmayan bir barbar, Türk olmaktı ve bir Türk’ün İbranice konusunda kabul edilmemesi ve eleştirilmesi normaldi." şeklinde bir genelleme mevcut. Her ne kadar İsrail devletini daha çok Avrupa'dan ve SSCB'den göç etmiş Yahudiler kurmuş olsa da, Türkiye'den göç eden Yahudilerin neden "ikinci sınıf" vatandaş olarak görüldüklerini anlayamadım. İlgili yargınızın dayanağı nedir?
 

oktayyapıcı13

Onursal Üye
29 Haz 2015
1,357
15,404
Sayın Calligrapher. Bahsi geçen yorum Mizrahi ile yapılan röportaja ve röportajda kullanılan şu ifadelerine dayanılarak yapılmıştır: טורקי לא מתורבת

Mizrahi'nin bu ifadesinin subjektif bir açıklama kaynaklı olduğunu düşünebiliriz, ancak Fedon'nun Türkiye'de gâvur ve Yunanistan'da, dini tanımlama çerçevesinde, Türk tohumu olarak tanımlandığı hatırlandığında ve Arapların İsrail'e karşı toplu bir şekilde saldırdıkları 1948 tarihli savaşın etkisinde İsrail toplumunda oluşan katı tutumun Mizrahi'nin açıklamasının temeli olduğu düşünülebilir.


3E8WiJIv_o.jpg
 

Calligrapher

Onursal Üye
5 Nis 2021
1,151
6,805
Sayın Calligrapher. Bahsi geçen yorum Mizrahi ile yapılan röportaja ve röportajda kullanılan şu ifadelerine dayanılarak yapılmıştır: טורקי לא מתורבת

Mizrahi'nin bu ifadesinin subjektif bir açıklama kaynaklı olduğunu düşünebiliriz, ancak Fedon'nun Türkiye'de gâvur ve Yunanistan'da, dini tanımlama çerçevesinde, Türk tohumu olarak tanımlandığı hatırlandığında ve Arapların İsrail'e karşı toplu bir şekilde saldırdıkları 1948 tarihli savaşın etkisinde İsrail toplumunda oluşan katı tutumun Mizrahi'nin açıklamasının temeli olduğu düşünülebilir.


3E8WiJIv_o.jpg

Açıklamanız için teşekkür ederim. Maalesef tüm toplumlarda bu tür önyargılar mevcut olmakla birlikte, teraziye vurduğumuzda böyle düşünenlerin -sesleri çok çıksa da- azınlıkta olduğuna inanıyorum.
 
Üst