scanfan

Yönetici
25 Eyl 2013
7,211
75,231

Blake ve Mortimer
Polisiye/Casusluk ve Bilimkurgunun Muhteşem Birlikteliği

Dergi Yazısı

Dergi Makalesi (221B dergisinden)
Yazan: Batuhan Cantürk
4 Sayfa, pdf/s ve jpeg



İndirip arşivleyecek olanlar için içinde arama yapılabilir pdf dosya, 2244px, 437 kB):
(MediaFire)

İndirmeden ekrandan okumak isteyecekler için 4 jpeg sayfa, 1200 px:

51505908382_03f19bcba0_o.jpg

51507638130_6c40bdd0c6_o.jpg

51507423739_ff113b3658_o.jpg

51505907592_89df0b6c66_o.jpg




Tekst Formatında (Forum içinde arama kolaylığı için)

BLAKE VE MORTIMER:
POLİSİYE/CASUSLUK VE BİLİMKURGUNUN MUHTEŞEM BİRLİKTELİĞİ

Sanat görüneni tekrarlamaz, görünür kılar - Paul Klee

Blake ve Mortimer, Belçikalı yazar ve çizgi roman çizeri Edgar Pierre Jacobs tarafından yaratılan ünlü Frankofon çizgi roman dizisidir. Eser, 1946 yılında Fransız-Belçika çizgi roman dergisi Tintin'de yayımlanan ilk dizilerden biriydi ve daha sonra Lombard Yayınevi tarafından kitap olarak yayımlandı. Maceraların ana kahramanları, önde gelen bir İngiliz bilim insanı olan Philip Mortimer ve arkadaşı Mİ5 çalışanı Yüzbaşı Francis Blake'tir. En büyük düşmanları ise birçok macerada yer alan Albay Olrik'tir. Maceralar, onları zaman yolculuğu, Atlantis ve casusluk gibi konularla ilgili olan araştırma ve bilimkurgu alanlarına götürür. Jacobs'un ölümünden sonra Bob de Moor bitmemiş son serüveni tamamlamıştır. Bu vesileyle Herge, E.P. Jacobs ve Bob de Moor'un yakın arkadaş ve aynı ekole sahip çizerler olduğunu hatırlatalım. Nitekim hem Bob de Moor hem de E.P. Jacobs bazı Tenten maceralarında Herge'ye yardımcı olmuştur. Jacobs'un ölümünden sonra iki ayrı çizer ve yazar ekibi tarafından yeni kitaplar yayımlanmıştır. Jacobs'un yazıp çizdiği maceralar genellikle yazıldığı dönemde geçmektedir, ancak ölümünden sonra başka sanatçılar tarafından yazılanlar çoğunlukla 1950'li ve 1960’lı yıllarda geçer. 1997 yılında Blake ve Mortimer adlı bir televizyon dizisi de çekilmiştir.
ANA KARAKTERLER
Profesör Philip Angus Mortimer, İskoç kökenli önde gelen bir fizikçidir. Raj'da (Sömürge Hindistan'ı) büyümüş, arketipsel olarak İngiliz beyefendisi bir bilgindir. Aşırı meraklı bir karakter olduğundan siklilıkla başını belaya sokar ve ardından dostu Blake'i maceranın içine sürekler. Jakobs, Mortimer'in grafik tasarımında yakın arkadaşı, çizer Jacques Van Melkebeke'nin yüzünden esinlenmiştir.
Francis Percy Blake, Galler doğumlu bir subaydır. Oxford'da okumuş ve daha sonra İngiliz Güvenlik Servisi MİS'ın başına geçmiştir. Ancak hâlâ sahada çok aktiftir. Kılık değiştirme ustasıdır, hatta bazen Mortimer'i bile kandırır. Blake karakteri de Jacobs'un yakın arkadaşı Jazques Laudry'den esinlenerek yaratılmıştır.
Albay Olrik, ilk sayıdan itibaren tipik kötü adamdır. Sadece "Zaman Tuzağı" adlı serüvende biraz iyi karakter görünümündedir. Olrik "Kılıçbalığının Esrarı" adlı ilk serüvende, Diktatör Basam Damdu'nun istihbarat şefi olarak okurların karşısına çıkar. Bu maceradan sonra paralı asker, casus, kaçakçı, maceracı vb. kimliklerle kahramanlarımızın başına bela olmuştur. Uyruğu, gerçek adı ve doğum yeri bilinmemektedir. Macar olduğuna inanılmaktadır. Olrik, Jacobs'un kendi portresidir. Jacobs bu kötücül karaktere kendi yüzünü vererek diziye kara mizah katmak istemiştir.
Teğmen Nasır Ahmed, Blake ve Mortimer'in sadık arkadaşı ve müttefikidir. İlk kez, kahramanlarımızın Olrik tarafından yakalanmasını önlediği "Kılıçbalığının Esran"nda görünmüştür. Nasır Ahmed, Blake'in emri altında görev yapan Makran Levy Kolordusunun 5. Tabur çavuşudur. Nasır orijinal seride sadece ilk albümlerinde görünür ancak yıllar sonra Yves Sente ve Andre Juillard tarafından yazılıp çizilen "Altıncı Kıtanın Lahitleri"nde yeniden ortaya çıkar. Bu macerada Mortimer'in hizmetinden ayrıldıktan sonra Hindistan'a döndüğü ve istihbarat servisine girdiği öğrenilmektedir.
Komiser Pradier, E.P. Jacobs tarafından ünlü Fransız aktör Jean Gabin'den esinlenerek yaratılmıştır. Paris Bölgesel İstihbarat Şubesi'nde (DST) tümen komiseri olan Pradier, Fransa'da kaldıkları süre boyunca gerçekleşen maceralarda Blake ve Mortimer'e yardım etmiştir.
Nastasia Wardynska, Blake ve Mortimer'in arkadaşı ve müttefikidir. Rus'tur. Jacobs'un kitaplarında yer almamıştır ancak diğer sanatçıların sonraki çalışmalarında birkaç kez yer almıştır.
Arkeolog ve yazar Sarah Summertown, İkiliye bazı maceralarda eşik eder. Mortimer'in gençlik döneminde Sarah ile romantik bir ilişki içinde olduğu kuvvetle muhtemeldir.
Amiral Sir William Gray, Birleşik Krallık birinci deniz lordu ve Kurmay Başkanları Komitesi başkamdir. Bazı maceralarda dostlarımızın yardımına yetişir.
SERÜVEN YAPISI
Çizgi roman her ne kadar Blake ve Mortimer olarak adlandırılsa da çoğu zaman ana kahraman Profesör Mortimer'dir. Jacobs'un çizdiği orijinal seride, dürtüsel karakteri nedeniyle kendini maceranın içinde bulan kişidir. Blake ise genellikle maceranın sonlarında onu kurtarmaya gelen ciddi ordu subayı rolünü üstlenmiştir. Kötü adam tarafında ise Albay Olrik her iki kahramanın özelliklerini birleştirmektedir.
Jacobs, bilimkurgu ve polisiyeyi çok güzel birleştirmiştir. Hemen her macera esrarengiz bir olayla başlar. Mortimer'in kendini bir entrikanın içinde bulmasıyla devam eder. Blake'in devreye girmesi ile macera çözümlenir ve sona erer. Jacobs'un yazıp çizdiği orijinal serideki maceralar bilimkurgu ağırlıklıyken Jacobs sonrası dönemde ise polisiye /casusluk temaları daha fazla öne çıkmıştır.
Hikâye yapıları bazı benzerlikleri içermektedir. Macera başladığında bazı önemli ancak görünmeyen olaylar meydana gelir. Örneğin "Sarı İşaret/Sarı M"in başında esrarengiz kötü karakter, kendini çeşitli akti- vitelerle tanınır hale getirmiştir ki bu olayları okur sadece Mortimer gazete okuduğunda öğrenmektedir.
Bazı maceralar ise Mortimer'in deneyimlerinden öğrendiklerini yansıtan karelerle sona ermektedir. "Zaman Tuzağı" adlı ünlü serüvende zaman yolculuğundan sonra Mortimer, eski güzel günler üzerinde durmak ya da daha parlak bir gelecek için sabırsızlanmaktan ziyade şimdiki zamandan memnun olunması gerektiğini belirtmektedir. Aslında bu durum özellikle Goethe'den bu yana birçok büyük sanatçı tarafından vurgulanmıştır. Birçok sanatçı ve filozof geçmişte ve gelecekte değil, bugünde yaşanmasını salık verir. Günümüzde ise bu anlayış, psikologların ve yaşam koçlarının temel sözlerinden biri olmuştur!
Blake ve Mortimer, tıpkı Sherlock Holmes ve Dr. Wat- son'ın aynı daireyi paylaşması gibi çoğu zaman aynı evde yaşamaktadırlar. Birçok frankofon çizgi roman; Tenten ve Kaptan Haddock, Asteriks ve Oburiks, Spirou ve Fantasio, Tif ve Tondu dahil olmak üzere birlikte yaşayan bekârların benzer temalarına sahiptir. Bu serilerin hepsi, "ilk olarak" gençlik yayınlarında sansürün çok sıkı olduğu, kadın-erkek arasındaki ayrımcılığın titizlikle uygulandığı bir zamanda yayımlanmıştır. Günümüzde ise kadın karakterler yavaş yavaş bu dizilere sızmayı başarmıştır!
Jacobs, öykülerini yaşadığı döneme ve gerçek ortamlara dayalı olarak çizmiştir, bu yüzden ilk birkaç macera 1940/50'lerde bir görünüme sahipken sonrakiler 1970'lere aittir. Bu kuralın tek istisnası, yine şimdiki zamanda başlayan ancak sabote edilmiş bir zaman makinesi nedeniyle büyük ölçüde 51. yüzyılda geçen ve ortaçağ ve Jurassic döneminde kısa bir mola veren "Zaman Tuzağı"dır.
Jacobs sonrası öyküler ise ya ilk serüvenlerin kronolojisine entegre edilmiştir ya da ondan önce gelmektedir, bu nedenle 1940'lar, 1950'ler ve 1960'larda geçmektedir.
E.P. Jacobs’un sanat tarzı, Belçikalı çizgi roman çizimlerinin (temiz ve yalın çizgi) tipik örneği olmasına rağmen filmlerdekine benzer açık renkler, çekimlerin yaygın kullanımı ve spesifik geniş mekân çizimleriyle zenginleşmiştir. "Sarı İşaret"teki Londra gece manzarası buna tipik bir örnektir. Bu mekân çizimleri serüvenlere sinematografik bir hava katmaktadır.
Öte yandan senaryo yazıları, "aşırı laf kalabalığı, altyazılar ve kelime balonları" ile sıklıkla görsel olarak tasvir edilen bir eylemi tekrar açıklama isteği nedeniyle sıkıcı bir anlatıma dönüşebilmektedir. Bu durum, okuru zaman zaman yormaktadır.
YAYIN TARİHÇESİ
Tintin dergisi 26 Eylül 1946'da piyasaya sürüldüğünde İngiliz İstihbarat Servisi'nden Yüzbaşı Francis Blake, önde gelen fizikçi arkadaşı Profesör Philip Mortimer ve yeminli düşmanları Albay Olrik karakterlerini tanıtan "Kılıçbalığının Esrarı" hikâyesini içeriyordu. "Kılıçbalığı Destanı" 1949'da sona erdi ancak Olrik, Blake ve Mortimer, Atlantis'in en büyük kıtasından Paris'in yeraltı mezarlarına kadar uzanan bir dizi bilimkurgu/ dedektif hikâyesiyle çatışmaya ve okuru heyecanlandırmaya devam ettiler. Jacobs'un 1987‘deki ölümünden sonra Bob de Moor bitmemiş son hikâyesini (Profesör Sato'nun Üç Formülü) tamamladı.
"Jacobs Sonrası"na gelirsek öncelikle Jacobs Stüdyoları tüm serüvenleri yeniden yayımladı. 1990'lara gelindiğindeyse eserin özgünlüğü hakkındaki birçok tartışmadan sonra Dargaud Yayınevi, Blake ve Mortimer serisini tekrar canlandırmak için yeni bir yazar/ tasarım ekibi tarafından oluşturulacak serüvenler için izin aldı. Dizi ağırlıklı olarak 1950'lerde geçmek üzere sağlam bir şekilde kurgulandı ve özellikle Blake'in MİS'daki meslektaşları da dahil olmak üzere birçok yeni yardımcı karakter serüvenlere katıldı.
Serinin çoğu, iki ayrı takım tarafından yaratıldı: Van Hamme/Benoit ve Sente/Juillard.
İlk kitap, "Francis Blake Vakası" 1996'da yayımlandı. "Temiz ve yalın çizim" uzmanı çizer Ted Benoit tarafından çizildi, ünlü yazar-senarist Jean van Hamme tarafından yazıldı. Dilde sadeleşmeyi destekleyen bazı otörler, Van Hamme seçimine itiraz ettiler ama bu itiraz başarısız oldu. Jacobs ’un bilimkurgu içeriği, casusluğa odaklanan bu hikâyede yer bulamadı. Ancak albüm göreceli bir başarı kaydetti ve yayıncı seriye devam etmeye karar verdi. Bu arada hem Benoit hem de van Hamme diğer projelere ve gecikmeye başlayan bir sonraki albüm üzerinde yoğunlaşmaya başladı.
Geçici bir çözüm olarak yazar Yves Sente ve çizer Andre Juillard, temasını soğuk savaştan alan başka bir macera olan "Voronov Komplosu"nu (1998) yayımlamaya karar verdiler. Sonunda Van Hamme ve Benoit albümlerini bitirmeyi başardılar ve “Garip Karşılaşma" (2001) Blake ve Mortimer'in gizemli uzaylı yaratıklarla yüzleşmesiyle ortaya çıktı. Bunu Sente ve Juillard'ın iki kitap macerası izledi: “Altıncı Kıtanın Lahitleri" 2003'te, "Evrensel Tehdit" 2004'te yayımlandı.
"Zihinlerin Savaşı" macerası ise Blake ve Mortimer gençliğini ve bağımsızlık öncesi Hindistan'da nasıl tanıştıklarını da ele aldı.
2008 yılında Sente ve Juillard, “Altıncı Kıtanın Lahitleri"ndeki olayları kronolojik olarak takip eden “Gondvvana Tapınağı" adlı başka bir kitap yayımladı. Serinin bir sonraki macerası olan ve Jean van Hamme tarafından yazılan "Denarii'nin Laneti" iki cilt halinde yayımlandı. Daha sonra birkaç albüm daha çıktı. En son macerası "Moloch'un Çağrısı" (2020) ile dizi, 27. albüme ulaştı.
SON SÖZ
E.P. Jacobs, dönemdaşı Herge ile birlikte "temiz ve yalın" çizgi ekolünün en büyük iki ustasından biridir. Jacobs'un çizgileri ve ustalığı sonraki kuşaktaki sanatçıları derinden etkilemiştir. Blake ve Mortimer serisine benzer birçok çizgi roman çıkmıştır. Blake ve Mortimer, Tenten ve Asteriks gibi frankofon okulunun en popüler eserleri arasına girmiş olup tüm dünyada geniş bir okur kitlesine ulaşmıştır. Ancak Jacobs'un aşırıcı detaycılığı nedeniyle oluşan "kalabalık balon içi yazılar ve ek açıklamalar" eserin akıcılığına zarar vermiştir. Bu durum bir kısım okur tarafından sıkıcı bulunmuş, Blake ve Mortimer'in Tenten derecesinde ünlü olmasını engellemiştir. Hatta bizim gibi çizgi roman konusunda entelektüel sığlığa sahip ülkelerde yayınevlerinin gözünü korkutmuş ve daha fazla okura ulaşmasını engellemiştir. Bununla birlikte Blake ve Mortimer, 9. sanata gönül verenlerin gözünde ve kalbinde baş köşelerden birinde yer almaktadır.
 

hggurak

Onursal Üye
Çeviri & Balonlama
8 May 2015
1,132
8,143
İstanbul
Paylaşım için teşekkürler değerli dostum.
Profesör'ün 3. sayısında da Blake&Mortimer ile ilgili bir yazımız mevcuttu. Ancak sayın Tanju Kaner'in kaleme aldığı o yazı, bir başka perspektiften (çizgi romanda yer alan gerçek otomobillerin çizimleri) ele alınmıştı.
Sizin bu paylaşımınızı da hemen indirip aynı dosya içinde arşivleyeceğim.
 
Üst