Teks faşist mi?

[steinbeck]

Yıllar önce böyle bir tartışma vardı. Neyse, entelektüel geyik bunlar. Teks faşist mi, toplumcu mu, bireyci mi... bunları bir yana bırakalım, akademisyenler tartışsın. Biz kendi okumalarımızdan şu sonucu çıkarıyoruz:

1. Teks asla yalan söylemez.
2. Teks ehlikitaptır! En berbat düşmanı bile olsa cesedini gömer, akbabalara bırakmaz.
3. Teks kanun ve nizamdan yanadır, ama sistemli olmasa da anarşizm açısından bakıldığında devlet sistemine karşıdır. İki macerada, rancerliği bırakmıştır, çünkü haksız iftiraya uğramış, komplo karşısında Kit Karson dışında bütün rütbeliler ona inanmamış, bu yüzden rancerliği bırakmıştır.
4. Teks her türlü ırkçılığa karşıdır. Yaş, din, dil, düşünce, renk ırkçılıklarından nefret eder.
5. Beyaz olmasına rağmen yerlilerin koruyucusudur ve bir kabilenin şefidir.
6. Silahsız hiç kimseye ateş etmez, asla arkadan vurmaz.
7. Eleştirilebilir bir yanı, şüphelileri ve haydutları bayıltana kadar döverek konuşturmasıdır. Ancak vahşi Batı'da, herkesin katil, soyguncu, alçak olduğunu bildiği fakat delil bulunamadığı durumlarda Teks'in başka yapacak bir şeyi yoktur.
8. Teks'in parada, altında gözü yoktur. Darda kalana çıkarıp yardım eder.

 

[caretta]

Teks dostlarına karşı çok vefalıdır.Jim Brandon,Montales veya El
Morisco ne zaman darda kalıp yardım istese koşar.Teks özellikle
Meksikalılara ve Fransız asıllı Kanadalılara çok gıcıktır.Senaryolarda
bu iki grup çok olumsuz resmedilir.Teks plan ve strateji uzmanıdır.Atacağı her adımı önceden planlar,uzun uzun izah eder,arkadaşlarını ikne eder ve uygular.Dar kafalı,ırkçı subayları hiç
sevmez.Çok kale komutanı albay ve bazı generaller hışmına uğramışlardır.Lideri olduğu Navajo kabilesinin üzerine titrer.Onların
barış içinde huzurlu yaşamaları için gayret sarfeder.Devletin üzerine
düşenleri yapmasının yakın takipçisidir.Hele birileri Navajolara içki
satmaya kalksın;vay başına geleceklere!Kadınlara meyli yoktur.Çoğu
kadın cinsel cazibeleri ile onu etkilemeye çalışmışlar ama hava almışlardır.O işlere (sadece dilinde de olsa) da Kit Carson bakmaktadır!Teks küçük ipuçlarını çok güzel sentezler ve sonuca ulaşır.

 

[yeryüzü]

TEX hayali bir kahraman.
teks'i yaratan ya da yazanlar da bizim gibi insan.
onların da bizim gibi faşizan yanları olabilir.
önemli olan, teks'in insani yanlarını görüp,
hayatımızda o felsefeyi temel almaktır...

 

[vakanuvis]

"Teks faşist mi?" tartışmasını yeni duydum ve çok eğlendim

Faşist olmak için öncelikle savunduğun bir milliyet olması ve onu savunan kişinin de o milletten olması gerekir. Hani Amerika'da yaşayan bir İtalyan olsa tamam ama İtalya'da yaşayan bir İtalyan amerikan faşisti olmak için Teks'i yaratmışsa... Nazi bir Yahudi olması gibi bir şey bu be yav :Ğ Hey allahım, ciddi merak ettim karşıt görüşlerin nelere dayandığını! Kaynak, dergi, yazı öneren olursa çok sevinirim.

Ha, ama Teks faşist mi gerçekten? Bence; üzülerek söylüyorum ama, kraldan fazla kralcı olan abilerin elinden çıkmış bir iş gibi duruyor:

1 - Eski sayılarında kendi kültürünü devam ettiremek isteyen hintlileri öldürür.
2 - Eski sayılarında kendi kültürünü devam ettiremek isteyen zencileri öldürür.
3 - Kızılderilileri sırf amerikan kültürüne uymadıkları için öldürür
4 - Sistemi sorgulayanları öldürür
5 - Derinliği yoktur ve asla yaptıklarını sorgulamaz
6 - Yandaş kızılderilileri vardır ve kendi statükoları dışındaki herkese düşmandır
7 - Adalet ve yasalar adına ekşına girer ama karşı tarafa söz hakkı tanımadan öldürür
8 - Öldürür. Yargılar ve infaz eder.
9 - Maçodur ve bu bir meziyet gibi sunulur. Tıpkı hafta içleri normal insan hafta sonları maça giderken herşeyi yapabileceğini sanabilen ve ortalığı dağıtan, küfür ederek sokakta slogan atan, içki içen, böğüren üçüncü sınıf futbol taraftarı gibidir ve hep haklıdır.
10 - Hep haklıdır... Arkasında onu destekleyen bir takım kodlar vardır ve okur onu asla eleştirmez. Oysa insan her zaman haklı olmaz, arada bir aynaya bakması ve yüzleşmesi gerekir.
11 - Fumettiler içinde en sert olanıdır ve diğerlerine kıyasla daha baskıcıdır.
12 - Faşist olmak için sadece milliyet kriterine ihtiyaç yoktur. Günlük hayatta sürekli "haklı olduğuna" inanmak, ahlaken kendini sorgulamamak, pathetik bir hastalık gibi üstün olmaya çalışmayı alışkanlık haline getirmek ve başkalarının meşru haklarını görmezden gelmek de faşizmin bir başka halidir.
13 - Teks, Punisher gibi karakterleri bu yüzden okuyamıyorum. Derin devlet, kontr-gerilla gibi çalışan ve bir anlamda "toplumun kirli eli" olan bu karakterlerin temsil ettiği ruh hali "el altından gidip adam öldürmeyi" gizliden gizliye onaylatmaktadır. Bugün bu karakterler toplumu yönlendiren genel bir "doğru" için bir "karşıyı" temizliyorsa, yarın rüzgar döndüğünde kapımıza dayanan bir başka "doğru"nun bizi "karşı" olarak temizlemesinin temsilcisi olabilirler.
14 - Kinowa ve Zagor için faşist dendiğini biliyordum ama açıkçası her ikisi de Teks'in eline su dökemezler bu konuda. Hatta yakınından bile geçemezler.
15 - Yeryüzü'nün dediği gibi: "TEX hayali bir kahraman.
teks'i yaratan ya da yazanlar da bizim gibi insan.
onların da bizim gibi faşizan yanları olabilir.
önemli olan, teks'in insani yanlarını görüp,
hayatımızda o felsefeyi temel almaktır..."

Yüzde yüz doğru ve altına imzamı atabileceğim bir saptama...

Ama tek sorum var bu noktada: "İyi Kötüyü döver" gibi klişe bir mesajı mı alıyoruz, yoksa sürekli okuyarak aslında altında bulunan ana mesajı yaşam tarzımız mı yapıyoruz farkında olmadan?"

 

[Kemikdilli]

Kendini demokrat sanan saftiriklerin berbat ettiği kavramlardan birisi de faşist kavramıdır. Bu arkadaşlar, faşist kavramını duruma göre iki farklı anlamda kullanıyorlar; 1- maço, 2- milliyetçi. Halbuki bu iki karşılık da yanlış. Faşist, burjuvazinin savaş düzenini savunan, buna göre pozisyon almış kişilere denir.

Burjuvazi savaş düzenine geçtiğinde, duruma göre milliyetçiliği ve dini manipüle eder. Ama manipüle ettiği kavramlar sadece bu ikisi değildir. Örneğin son 10 senedir, demokrasi ve insan hakları demagojisi ile saldırganlığına bahane uydurmayı becermiştir.

Bir faşistin milliyetçi ya da ırkçı olması şart değildir. Irak'da 1.500.000 insanı kahpece katleden savaş makinesinin başındakiler, Yahudi kökenli Amerikalılardı. Kısaca Neocon olarak adlandırılan bu grup kendini ileri demokrat, insan haklarına saygılı insanlar olarak sundu. Bu insanlar Amerikayı savaşa soktular ancak Amerikan milliyetçisi olmadıkları çok açıktır.

Faşist-demokratların tarihteki ilk örneği Neocon'lar da değildir. Çanakkale'de bize karşı savaşan ordu da ülkemize demokrasi getirmeye hevesli idi. Çanakkale'deki askerlerin mezar taşları üzerinde "özgürlük ve demokrasi için öldüler" diye yazıyor. Ya gördünüz mü, biz vahşi, barbar ve faşistler bu demokratların nazik davetini ret etmişiz.

Velhasılı Teks (milliyetçi olup olmamasından bağımsız olarak) faşist değildir. Teks maçodur, sert bir karakterdir. Suçlulara karşı acımasızdır. Eski bir söz var. Tam söylenişini hatırlamıyorum ama mealen şöyle; Haksızlığa karşı en şiddetli tepkiyi verenler, en merhametli olanlardır.

 

[vakanuvis]

Kendini demokrat sanan saftiriklerin berbat ettiği kavramlardan birisi de faşist kavramıdır. Bu arkadaşlar, faşist kavramını duruma göre iki farklı anlamda kullanıyorlar; 1- maço, 2- milliyetçi. Halbuki bu iki karşılık da yanlış. Faşist, burjuvazinin savaş düzenini savunan, buna göre pozisyon almış kişilere denir.

Velhasılı Teks (milliyetçi olup olmamasından bağımsız olarak) faşist değildir. Teks maçodur, sert bir karakterdir. Suçlulara karşı acımasızdır. Eski bir söz var. Tam söylenişini hatırlamıyorum ama mealen şöyle; Haksızlığa karşı en şiddetli tepkiyi verenler, en merhametli olanlardır.

Kavramlar dilin geçirdiği evrimle ilgili olarak anlam kaymaları, yitimleri veya yeni anlamlar yüklenirler. "Yosma"nın güzel kadın anlamını yitirip "hayat kadını" olması gibi. Bu noktada faşizmin pis burjuvalar tarafından bazı kavramlarla ilişkilendirilmeleri (ki sadece bu ikisi değildir) daha çok bu dil evriminin bir parçasıdır ve her alanda farklı anlamlamalar ortaya çıkar. Dil değişir, kavramlar yeni durumu anlatmak için benzeş olayları tanımlamak için kullanılır ve sadece bir burjuvazi seçimi değildir.

Yazımda maçoluk ve milliyetçilik üzerinde durmamın sebebi bağlamla ilgisi olmayan her bir bilgiyi yayarak konunun odağını dağıtmak istememem idi. Sonuçta geniş ökçekli bir faşizm milliyetçilik temelliyken maçoluk dar ölçekli ve bireysel faşizmin bir yansımasıdır. Her ikisi de doğrudan ve dolaylı olarak Teks'de vardır.

Bununla birlikte, Kemikdilli, "faşizmin" tamını yapıp örneklerken onu sadece maçolukla ilişkilendirmenin hata olduğunu belirtip Teks'i "maço" olarak kabul ederek temelinden bir çelişkiyle benim yazdıklarımı olumlamışsın.

Sözlük -
maço; zengin ama görgüsüz ve kadına hükmeden erkek. iri yarı,sert ve kaba erkek.

Daha nahoş bilgiler de ekşi sözlükte var... Ben olsam kahramanıma "maço" diyerek kurtarmaya çalışmazdım açıkçası:

Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.

Teks için "herzaman haklı olduğunu sanır ve kendini haklı çıkaracak kodlara sırtını dayar" gibi bir şey demiştim ya Senin "Velhasılı Teks (milliyetçi olup olmamasından bağımsız olarak) faşist değildir. Teks maçodur, sert bir karakterdir. Suçlulara karşı acımasızdır." ifaden bile yaklaşık olarak beni haklı çıkarmaktadır. Maçoluğun evrensel tanımlarını ve anlamlarını bir yana iterek kavramı isteğine uygun şekilde tanımlamaya çalışman ve benim tartışmaya açık görüşlerimi çürütmek için çıkarına uygun bularak kullanman işte tam da bu dediğimdir.

Görüşlerim asla birilerini okuduğundan soğutma amacı taşımamaktadır. Ha, kişi soğuyorsa olumsuz bir görüşten bu da onu ilgilendirir. Benim yaptığım sadece "örnekler" ve "gerçek" tanımlamalar üzerinden sohbet etmeye çalışmaktır.

Hani buna örnek olarak şimdi ekleyeceğim JLA yazısını örnek gösterebilirim. JLA hayranıyım, hemen her basılanını almış bulunuyorum. Ancak yer yer görüşlerini ve temsil ettiklerini sevmiyorum. Zorunda da değilim, fanatik taraftar modunda savunmak zorunda da değilim. Ya da savunmak için bir şeyler uydurmam da gerekmez...

Zagor'la Kinowa'yı nasıl savunmuşsam, Teks'i de öylece savunamıyorum işte, olmuyor :O)

 

[yeryüzü]

resimdeki insanlar ne izliyorlar?
( istiklal cad. tünel,beyoğlu)
- bir müzisyeni mi?
- kukla gösterisi mi?
- "bul karayı al parayı" mı var?
cevap hiç biri. aşağıdaki resimdeki sakallı kişiyi izliyorlar...
o sakallı kişi kim mi?
iki dakika önce arkadaşıyla beraber şarap içerken kalkıp
( fotoğrafı çektiğim yerde müzik
yapan gençleri izlemekte olan)
bir genç kıza sarkıntılık eden biri!!! hemen terslendi tabii
ve atıp tutuyor şu anda.ne söylüyor diye merak mı
ediyorsunuz,vatan,millet,çalışmak,ben,onlar vs
kelimleri ardarda dizip konuşuyor..
( yüzlere dikkat )
ve alkışlar,hurraa!,yaşa! nidaları arasında bir kahraman gibi
hissetmeye başlıyor kendini..
coştukça coşuyor herkes!!!!

faşizm tanımı için bkz. (en azından)TDK sözlüğü...
bu kavramla hangileri yanyana gelirmiş,yeni yeni öğreniyoruz

 

[Kemikdilli]

Vakanuvis, açıkçası özel olarak sana karşı yazmamıştım.

Faşist, politik bir ifadedir. Bugün politik temelinden farklı olarak, yamultulmuş bir kavram olarak kullanılıyor. Bu yamulma, insanların zihninde bir yamulmaya yol açıyor. Yazıyı yazarken temel itirazım, faşist kelimesine yüklenen yeni anlamlara idi. Bu yamulmanın, dilin doğal evrimi ile olduğunu sanmıyorum. Kasıtlı bir yamultma olduğunu düşünüyorum. Bu yamulma, dünya üzerindeki en büyük katliamların, yağmaların sorumlusu olan güçlerin işine yarıyor. Onlar tarafından yamultulduğunu düşünüyorum.

Yazımın sonunda Teks hakkındaki gerçek görüşümü söyledim. En merhametli olanlar, haksızlığa karşı en acımasız olanlardır. Kur-an'ı Kerim, bu dünyada kötülük yapanlara uygulanacak işkenceleri anlatır. Ben o ifadeleri okuduğumda, merhametin isyanını ve gazabını görürüm. Biraz aşırı bir yorum olabilir ama Teks'in ve bütün olumlu kahramanların acımasızlığını, Kur-an'daki işkence temalarının tezahürü gibi görürüm.

Maço konusuna gelince... Sözlüklerde yazanlar bir yana, maço kavramının, erkeklerin kadınlara karşı tutumu ile ilgili bir tanım olduğunu düşünüyorum. Bir erkeğin, erkek arkadaşları ile bulunduğu ortamda gösterdiği davranışlar maço olarak nitelenemez. Kadınlar erkekleri maço olarak niteleyebilir. Bunun iyi birşey mi kötü birşey mi olduğu konusu ise... karışıktır. Daha net söyleyim, kadınların maço erkeklere, söyledikleri kadar kızdığına pek inanmam. Maço kavramını lanetleyenler, maalesef entelektüel kadınlar ile maçoların kadınlar üzerindeki etkisini kıskanan diğer erkeklerdir.

Diyelim ki minibüste gidiyoruz ve yanımızda bir kadın var. Parayı şoföre uzatırken, boğazımızdaki gıcıktan dolayı sesimiz kısık ve cılız çıktı. Hangimiz kaba bir şekilde gırtlağımızı temizleyip, gür ve kalın bir sesle şoföre tekrar seslenmeyiz ki?

 

[vakanuvis]

Çok art arda gelince yanıtını üzerime almışım kardeşim özür dilerim. Umarım ifadelerimden kırıcı bir anlam çıkarmamışsındır çünkü "bana yanıt yazdığını" düşünürken bile olayı daha çok "şahsıma değil fikrime karşı çıkış" olarak algılamış aynını yapmaya gayret etmiştim.

Bu arada galiba asıl karışan nokta "faşist" nitelemesiyle "faşizan" arasındaki karmaşa. Üst başlık faşist deyince çok kapsamlı bir alan üzerinden konuşuyor olduk. Faşizanda ise daha dünyevi ve günlük işlere akseden davranışlar sözkonusu. Teks yazarları bilerek veya bilmeyerek bu yolu seçmiş, okurlar da bundan keyif alıyor olmuş olabilir. Kaldı ki bu da bir seçimdir ve yanlışlığı üzerine ahkam kesmek kimseye düşmez. Ancak, tartışılabilir veya sorgulanabilir.

Umarım doğru şekilde bunu yapabiliyorumdur. :9

Muhtemelen ana sorun Tenten'in oryantalist veya Kongo macerasıyla ırkçı olup olmaması noktasında düğümleniyor. Yazar ne kadar bilinçli veya değildi o sonuçlara ulaşılabiliyorken...

Tarzan, Fantom, Mandrake, Zagor v.s. Beyaz ve üstün aklın diğer zavallılara hükmetmesi veya koruması veya geliştirmesi v.s. Kahraman kimin kahramanıdır ve hangi toplumu temsil ediyordur? Ana soru budur bence. Haliyle temsil edilen toplum diğerlerinden üstün tutulacaktır. Comicslere gelen başlıca eleştiri bu değil mi? Diğerlerinde de farklı bir toplumu yücelten kaç adet çr kahramanı vardır ki?

Dampyr, Ken Parker, Brendon, Nathan Never bu noktada bence Teks, Tommiks, Tom Braks, Martin Mystere gibi kahramanlardan ayrılırlar fumetti'de. Hatta Volto Nascosto bile karışık hikayesine rağmen bir Afrikalı karakter üzerinden kendini aşar.

v.s. Derdim Teks'i kötülemek değil üzerine düşünebileceğimiz bir sohbet etmek. Mesela örnekleri Teks içinde verirsek belki uzun zaman okumamış biri olarak ben de durumu gözden geçiririm. Öteki türlü Teks dışı örneklerle konu uzar gideeeeer.

Son bir örnek... Örümcek Adam'ın Bilka dönemlerini okuyanlar hatırlarlar "büyük güç büyük sorumluluk getirir" ya hani... O söz uzun süre bireysel bir içe yolculuğu temsil ederken 1990'lı yıllara doğru Captain America'yla terörist avına dönüşmüştü. Örümcek, dünyayı gezerek temsil ettiği bayrağın değerleri için düşman avlıyordu. Söz de başka bir anlama dönüşüyor dünyanın jandarması Amerikanın düsturu halin geliyordu...
...
Steinbeck beni bağışlasın, asıl istediği sohbetin dışına çıkardım sanırım ortamı ama başlık büyük geldi ondan... Şapka düştü kel göründü gibi bir şey oldu :O)

 

[büyük beyaz]

Teks'e ikinizi şikayet ettim akşama evden alacak.

 

[İskenderunlu]

Teks kökten dincidir..

 

[steinbeck]

Teks'in neden 50 küsur senedir yayınlanıp okunduğunun sırrrını açıklıyorum:
Teks antifaşist, antimiliter bir liberterdir.

 

[cemalnacitolga]

Peygamberimize bir Arap sormuş ;

Ben milletimi seviyorum, faşişt miyim simdi demiş.

Peygamberimizde,

Milletini sevmek faşiştlik değildir,

Milletin başkalarına zulm ediyorsa sende milletim diyerek zulme ses çıkarmazsan faşişt olursun demiş.

Teks faşişt değildir.

Bir beyaz ve Kızılderilileri ve güçsüzleri savunuyor.

 

[gurselileri]

yahu bırakın bunları teks faşist mi, kominist mi... bu kadar da laf kalabalığı... bunca sene okuduğunuz teks'in ne olduğunu hala anlayamadıysanız, bırakın hiç okumayın...

 

[yeryüzü]

Milletin başkalarına zulm ediyorsa sende milletim diyerek zulme ses çıkarmazsan faşişt olursun demiş.

şu cümle çok önemli,
farkına varıyor muyuz başkalarını etkilediğimizin,
(bir şekilde), çok beğendim...