bakunin

Admin
12 Mar 2009
6,304
49,801
NeverLand
1001 ROMAN


(1) İlk sayısı 10 Temmuz 1939 tarihinde Tahsin Demiray'ın sahibi olduğu Türkiye Yayınevi logosuyla yayınlanan 1001 Roman, kısa zamanda yakaladığı popülarite sayesinde uzun süre yayınına devam etmiş ve dünyada o dönemde ünlü pek çok çizgiroman başlığının daha Türkiye'de ilk kez okuyucu karşısına çıkmasına vesile olmuştur.

1001 Roman, daha ilk sayısında logosunun hemen altında yayınlamaya başladığı Brik Bradford/Brick Bradford başlıklı bilimkurgu çizgiromanıyla okuyucusuna tam bir çizgiroman dergisi mesajı vermiştir. Dergide yaymlanan bir diğer bilimkurgu çizgiroman ise senaryolarını Phil Nowlan'ın kaleme aldığı ve Dick Calkins'in çizdiği Buck Rogers'dır. Lakin bu seri dönemin pek çok çizgiroman başlığında olduğu gibi tam karşılığı olmayan bir isimle Türkçeleştirilmiş ve Alptekin 3000 Yılında şeklinde yayınlanmaya başlamış, ancak bu ilk Buck Rogers macerası maalesef 21. sayıda yarım kalmıştır. Bu arada Frank Godwin'in hazırladığı Connie adlı bir genç kızın maceralarını konu edinen çizgiroman ise Sevim Gazeteci adıyla 1001 Roman sayfalarına taşınmıştır. Aynı çizerin Amerikan gazetelerinde Eagle Scout Roy Powers başlığıyla yayınlanan Kartal İzciler adlı bantıyla birlikte dergi, 18. sayısında yayınına başladığı Sihirbazlar Kralı Mandrake ile birlikte bir diğer önemli çizgiromanı Ateş dergisindeki ilk çıkışından sonra Türk okuyucusuna sunmuştur. Bu başlıklara sonraki 1001 Roman sayılarında yanından ayrılmayan kızılderili dostu Tonto ile birlikte maceradan maceraya koşan Maskeli Süvari; Çocuk Sesi dergisinde yayını devam eden Baytekin/Flash Gordon'un yaratıcısı Alex Raymond'ın polisiye başlığı Gizli Polis X-9/X-9 SecretAgent, Kanada dağlarındaki heyecanlı serüvenleriyle Yıldırım Polis/King of the Royal Mounted; Lyman Young'un iki küçük çocuğun Afrika ormanlarındaki yaşamlarını konu alan İki İzci/Tim Tyler's Luck ve polisiye içeriğiyle Radyolu Polisler/Radio Patrol gibi, yayınlandığı her ülkede büyük yankılar uyandıran ve tiraj kazanan çizgiroman örnekleri gözükmüştür. Brick Bradford, ilk 77 sayı boyunca haftalık tefrikasına ön kapaktan başlamış, 30 İlk Kanun/Aralık 1940 tarihli 78. sayıdan itibaren dergi kapanıncaya değin onun yerini Tarzan almıştır.


izgiromanAnsiklopedisi071.jpg


1001 Roman'ın 1939 serisinin 29. sayısında Sevim Gazeteci başlığıyla Türk okuruna sunulan bir Connie sayfası.​

Lee Falk ile Ray Moore'un ortak üretimi olan Kızıl Maske/The Phantom serisi ve Edgar Rice Burroughs'un ölümsüz roman kahramanı Tarzan'ın çizgiroman versiyonu da 1001 Roman'a renk ve zenginlik katan başlıklar olmuştur.


izgiromanAnsiklopedisi071a.jpg


Kartal İzciler adı altında 1001 Roman sayfalarına yansıyan Eagle Scout Roy Powers çizgiromanından bir sayfa.​

Dergiye yansıyan bir diğer edebiyat uyarlaması da, Amerikalı yazar Edgar Wallace'ın Black Abbott isimli romanından aynı adla adapte edilen ve 1001 Roman'da Kara Hayalet olarak yayınlanan başlıktır. Ayrıca son sayılarına doğru Bufalo Bil/Buffalo Bill adlı bir western başlığı da 1001 Roman koleksiyonuna katılmıştır. Bunların dışında karakterlerin isimleri Türkçeleştirilmiş olan ve karelerinde çizerinin Vich şeklinde imzası bulunan Korkusuz Adam; fantastik öğeleriyle Gizli Ülke; Korkunç Ormanlarda; Vatan İçin; devleşen hayvanların tehditi konulu Dünya Düşmanı; Denizaltı Tüneli; Kahraman Tayyareci; Ormanlar Delisi; Hava Kahramanları; Korkusuz Çocuk; Denizlerin Dibinde; Kara Yılan; Beşinci Kutup; Firavunların Gölgesinde; Teks isimli bir Vahşi Batı maceraperestinin öyküsünü anlatan Ateş Kovboy; Beyaz Esire; Hava Gangsterleri; Yama'nın Gözü; Harry Cac; Beyaz Gölge; Çelik Yumruklar-Cip Kolins; Tek Gözlü Korsan; Prenses Ru; İntikam; Eller Yukarı; Casuslar Peşinde X-9; Büyük Serüven; Dağların Kraliçesi; Sakya'nın Esrarı; İngiltere Tacının Mücevherleri; Kontes Margo; Sarışın Tehlike; Kabria; Fildişi Kaçakçıları; Saranga Çiftliği; Yolanda-Kara Korsan'ın Kızı; Sarı Bayraklı Gemi gibi çoğu bilimkurgu konulu olan ve belli bir kahramanı olmayan çizgiroman öyküleri de dergide boy göstermiştir. 15 Nisan 1946'da çıkan 350. sayısıyla okuyucusuna veda eden dergi yerini bir ay sonra yayını başlayacak adaşına bırakmıştır.


izgiromanAnsiklopedisi072.jpg


1001 Roman'da yayınlanan tefrika çizgiromanlarından biri olan Güneşin Oğlu Çarto.​

(2) Türkiye Yayınevi, yayını sürmekte olan haftalık 1001 Roman dergisine ilaveten Ocak 1940 tarihinden başlayarak aylık periyotta ve on kuruşluk bir fiyatla 1001 Roman Özel Sayı başlıklı bir seriyi daha okuyucusuna sunmaya başlamıştır.

Özel Sayı adı altında yayınlanan bu seri, çeşitli yazarların kaleme aldığı hikayelere çokça yer vermiştir. Sezai Solelli, Burhan Bilbaşar, Vahdet Gültekin, Sadi Abaç gibi hikayeciler kendilerine tanınan bu şansı dergi sayfalarında kullanmışlardır. Ancak dönemin dünyada yankılar uyandıran çizgiroman kahramanlarının heyecanlı maceraları da seride özel bir konuma sahiptir. İki İzci, X-9 Gizli Polis, Kızılmaske, Mandrake, Maskeli Süvari, Avcı Bay Aslan, Okyanusların Ötesinde, Sarı Korsanın Hazinesi, Kasırga-Yılmaz Dedektif, Tarzan, Radyolu Polisler/Radio Patrol, Yıldırım Polis/King of the Royal Mounted, Brik Bredford/Brick Bradford ve dolgu malzemesi olarak kullanılan mizahi çizgiroman Kızıl Korsanın Definesi gibi bazıları çok bilinen ve bir kısmı da başta Alex Raymond'ın çizim stilinden esinlenilerek Avrupalı çizgiromancılarca hazırlanan başlık bu seride boy göstermiştir. Mandrake'nin bir macerasının yayınlandığı Mart 1946 tarihli 75. sayısıyla yayınını bitiren bu özel sayıların yerini iki ay aradan sonra haftada bir çıkan bir benzeri almıştır.


izgiromanAnsiklopedisi072a.jpg


Binbir Roman'ın 19 Mayıs 1948 tarihli 1. sayısının kapağı.​

(3) İlk sayısı 1 Mayıs 1946 tarihinde Tahsin Demiray'ın sahibi olduğu Türkiye Yayınevi logosuyla haftalık olarak yayınlanan 1001 Roman, bu versiyonunda genelde sayfalarını Vedat Galip, Nihal Yeğinobalı, Asım Yeğinobalı, Vedii Evsal, S.M.Yurdatap, Sezai Solelli, M.Cahit Gündoğdu, Yıldırım Keskin gibi yazarların metin hikâyeleriyle ve sinema sanatıyla ilgili haberlerle doldurmasına rağmen derginin orta sayfalarında bastığı önemli çizgiromanlarla bilinmektedir.


izgiromanAnsiklopedisi073.jpg


1001 Roman'ın 1946 serisinden bir kapak.​

1001 Roman, ilk sayısından itibaren ve bir kısmı tefrikalar halinde sunulan Ormanlar Hakimi başlığıyla sunulan Avcı Bay Tekin/Jungle Jim, resimli roman tarzı çalışmalar olan Siyah Maske ve Dağ Kartalı, X-9 Gizli Ajan, Radyolu Polisler/Radio Patrol, Viran Şehir adlı çizgiromanlar yayınlanmıştır. Toplam 70 sayı çıkan derginin kapaklarının çoğunu Sururi Gümen, iç resimleri ise yine Gümen, Firuz Aşkın ve Ayhan Erer hazırlamıştır.


izgiromanAnsiklopedisi073a.jpg


1001 Roman'da Ateş Kovboy başlıklı bir western çizgiromanın sayfası.​

(4) Türkiye Yayınevi logosuyla okuyucuya ulaşan Binbir Roman (logosu bu kez rakamla değil yazıyla düzenlenmiştir), 19 Mayıs 1948 tarihli ilk sayısından itibaren on altı sayfalık içeriğinde bol miktarda dünyaca ünlü çizgiroman başlığına yer vermiştir.

Binbir Roman, öncülü adaşları gibi Mandrake, Kızılmaske, Kara Ali/Dick Fulmine, Brik Bradford/Brick Bradford, Nat Pinkerton/Dedektif Nik, YaraSa/Batman gibi çok ünlü seriler için kâh renkli, kâh siyah-beyaz sayfalar ayırmıştır. Bu başlıklar dışında 'soap opera' tarzında veya benzeri konular içeren bazı çizgiroman öyküleri de dergide önemli miktarda yayın şansı bulmuştur. Bunlar arasında Yılan Kadın; Anna Luce'nin eserinden Bedri Koraman'ın çizgileriyle sunulan Müthiş Hakikat; Gizli Vazife; adı Türkçeleştirilerek yayınlanan yabancı bir başlık olan Yavuz Gazeteci ve Aralık 1948'den sonraki sayılarda ise ön kapaktan yayınlanan Çalınan Kalp; Korsanlar Kralı ve Turhan Şimga'nın kopyaladığı İki Aşk Arasında başlıklı çizgiromanlar basılmıştır. 1949 yılı ile birlikte Bedri Koraman'ın orijinalinden aktardığı Yalnız Kalpler; Aşkın Zaferi; Gök Süvari; Kalb Kalbe Karşıdır; Alnımın Yazısı; 93-Viktor Hügo'nun Büyük Romanı; Aradığım Kadın; Jamaykalı Adam; Esrarın Çocuğu; Aşk Yaşayacak; Aşk İhtirastır, Michel Zevaco'nun eserinden uyarlanan Venedik Aşıkları ve macera derinlikleriyle İskeletler Diyarı; Adalar Kraliçesi; Monte Kristo' nun Esrarı; Fırtına Kaptan; Kartalın Oğlu; Korsanlar Kralı; Hürriyet Kahramanı; Macera Peşinde; Atmaca Reis; Gümüş Ok başlıklı çizgiromanlar yer almıştır. Binbir Roman 'daki son muhteşem bomba başlık ise, Aralık 1951'den sonraki sayılarda Yarasa adı altında okuyucuyla ilk kez tanıştırılan Batman olmuştur. 11 Haziran 1952'de yayınlanan 213. sayısıyla veda eden Binbir Roman'da genelde Koraman'ın iç metinler için resimleme yaptığı gözükmektedir. Ona zaman zaman Mehmet Tekdal, Faruk Geç, Nezih İzmirlioğulları eşlik etmiştir.

(5) ilk sayısı 1 Kasım 1965'de Erol Simavi'nin sahibi olduğu Web Ofset tarafından basılan 1001 Roman, haftalık yayın periyodunda çıkan karma bir çizgiroman dergisidir.


izgiromanAnsiklopedisi074.jpg


Haftalık 1001 Roman'ın 1965 yılı serisinin 1 Kasım tarihli 1. sayı kapağı.​


1940'larda adı en bilinen ve unutulmayan dergisiyle aynı isimde yayınlanan 1001 Roman, tamamıyla İngiltere kaynaklı çizgiromanlara sayfalarını açmıştır. İngiliz Fleetway Publications'a ait 1950'lerin hemen sonunda popülarite yakalayan Eagle, Tiger, Valiant ve benzeri dergilerini model olarak alan 1001 Roman'dakı başlıkların neredeyse tamamı, macera altyapısını çok iyi kullanan bilimkurgu ve fantastik çizgiromanlardan oluşmuştur. Cüceleşen insanlar veya devleşen hayvanlar, doğal afetler, üstün güçler, sınırsız hükmetme tutkusuna sahip kötü adamların cirit attığı maceraların yer aldığı dergi, 30 Ocak 1967 tarihli 66. sayının yayınlanmasıyla sona erdirilmiş ve yayınevi aldığı bir kararla dergi, Yeni 1001 Roman logosu altında 1. sayıdan başlayarak kaldığı yerden yoluna devam etmiştir.


izgiromanAnsiklopedisi074a.jpg


1001 Roman'ın 1965 serisinde Canavarlar Çarpışıyor adlı maceradan bir sayfa.​

1001 Roman'da yayınlanan çizgiroman başlıklarıysa şöyledir: Gangsterin intikamı; ufaltıcı ışınlar saçan bir makina yaratan ve onunla çevreye dehşet saçan çılgın bilgin Çapek'in kötülüklerinin anlatıldığı Dehşet Ormanı; İnkalarla ilgili bir film çevirmeye Güney Amerika'ya giden bir şirketin temsilcileriyle buluşmadan önce Kızılderililer tarafından kaçırılan Rori ve Barni; bir şatoda yaşadığı iddia edilen hayaletin sırrını çözmeye çalışan iki kafadarın maceralarının anlatıldığı Yeşil Canavar; ünlü İspanyol çizer Francisco Solano Lopez'in fırçasından çıkan Sihirli Göz/Kelly's Eye ve Devlerin Tehdidi; hem sihirbaz hem de gizli ajan bir kahramanının maceralarını içeren Yıldırım Sihirbaz; başarılı ve gözüpek bir pankreas güreşçisi olan Seminol, kızılderili kabilesinden Coni Kugar'ın dövüş kariyerine mercek tutan Demir Pençe/Johnny Cougar, kendisine eşlik eden 1970'lerin Tarkan mecmualarındaki dolgu çizgiromanlarından biri olan Hippi Kralı Pippi başlığıyla birlikte 1001 Roman okurunun karşısına çıkacaktır. Bir süre sonra biten bu maceraların yerini ise; garip ve saldırgan yaratıklarla ilgili Yeraltı Canavarları; maddesel bir küçülme öyküsü etrafında gelişen olayların anlatıldığı Ölüm Formülü; dev maymun robot Mitek ve onun kendine benzer dev yaratık ve robotlara karşı mücadelelerinin resimlendiği Canavarlar Çarpışıyor; Uçan Hayaletler; Hayalet Zombi; Hayalet Gemi; Ormandaki Hayaletler; Cani Avcıları; Meçhul Kahraman; 13 Kilitli Hayalet; Hayaletlerin Damgası; bir süper kahraman olan efsanevi Viking savaşçısını konu edinen Olaf Larsen gibi çoğu hayalet konulu çizgiroman başlıkları heyecanlı serüvenleriyle yer almıştır.


izgiromanAnsiklopedisi074b.jpg


Orijinali başlığı Kelly's Eye olan Sihirli Göz'e ait bir sayfa.​

(6) Erol Simavi'nin sahipliğinde, Samet Koçyiğit'in idaresinde Web Ofset İleri Matbaacılık A.Ş.'nin bünyesinde 6 Şubat 1967'de yayınlanan 1. sayısıyla satışa sunulan Yeni 1001 Roman, Demir Pençe/Johnny Cougar, Sihirli Göz ve Canavarlar Çarpışıyor gibi önceki seride popüler olmuş başlıklara öncelikli yer vermiştir. Bu arada maceraları bitenlerin yerini ise; ön kapaktan sunulan İtalyan patentli bir Tarzan uyarlaması filmden montajlanan bir Tarzan fotoromanı; 2015 yılında makinaları işlemez hale getiren yeşil bir ışının kaynağını araştıran Yeşil Tehlike; Ajan X-13; bir mucitin hediye ettiği mucize bir kol saati sayesinde kötülerin üstüne cesurca gidebilmeyi başaran bir polis memurunun maceralarının anlatıldığı Maskeli Adam; bir Ay seyahatinin anlatıldığı Ölüm Saati ve mutasyon geçirerek bir deniz canlısına dönüşmüş Balık Çocuk almıştır. Onları Yeni 1001 Romanın yayınını noktalamasına yakın sunulan Binbir Tuzak, Şimşek Kanguru, Gol Kralı Roy/Roy of the Rovers ve Uzay Fatihi adlı çizgiromanlar izlemiştir.


izgiromanAnsiklopedisi075.jpg


Tarzan fotoromanı kapaklı bir 1967 serisi Yeni 1001 Roman sayısı.​

İngiliz kaynaklı çizgiromanların yayınlandığı bir dergi olan 1001 Roman'da. sadece bir tek Türk çizeri çizme şansı bulabilmiştir. Yıllarca asistanlık yaptığı Suat Yalaz'a ve Karaoğlan'a emeği geçmiş olan maharetli çizer olan Abdullah Turhan, Türk futbol tarihinin unutulmaz isimlerinden Metin Oktay'ın hayatını çizgiromana adapte etmiştir. O yıllarda futbol yaşantısının sonuna yaklaşmakta olan Metin Oktay'ın hayatından kesitlerin aktarıldığı Gol Kralı başlığı, derginin 39-74 arasındaki sayılarında yayınlanmıştır. Karaoğlan'a kaynaklık eden Kaan'a, gazetelerde çizdiği devam maceralarının ardından bu tiplemenin başlığının önce Uzun Kılıflı Kahraman'a ardından da Tolga'ya dönüşmesine en yakından tanıklık eden Abdullah Turhan'ın Yeni 1001 Roman'daki ikinci çizgiroman çalışması ise, çizgi ve logo stili olarak evrim geçirmiş olan Orta Asyalı kahraman olacaktır. Tolga; uzun, sarı saçlı, bıyıksız görünümüne karşın eli iyi kılıç tutan namlı bir yiğittir ve içeriğindeki hafif yollu erotizmle Yeni 1001 Roman'a 4 Kasım 1968'de yayınlanan 92. sayıdan itibaren değişik bir hava katacaktır. Artık ön kapakta Tarzan logosunun yerini Tolga almıştır. Dergi 1971 yılının ilk birkaç ayında daha yayında kalmış, ancak bu dönemden sonra basımı durdurulmuştur.
 

recocore

Süper Üye
26 Nis 2009
1,563
846
Çok ilginç geldi, keşke bunları bulabilsek, okusak ve arşivleyebilsek ne güzel olurdu!
Verdiğin bilgilere çok teşekkürler Sevgili Bakunin...
 
Üst